Pracownicy uwzględniani przy wpłatach do PPK

Podmiot zatrudniający zobowiązany jest do odprowadzania wpłat do PPK za osoby zatrudnione. W świetle art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, przez osoby zatrudnione należy rozumieć wymienione w tym przepisie osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ze wskazanych w nim tytułów w Polsce w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266).

Ustawa o PPK jako osoby zatrudnione traktuje:

a) pracowników, o których mowa w art. 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.), z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, o których mowa w art. 11b ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1821), oraz młodocianych w rozumieniu art. 190 § 1 Kodeksu pracy,

b) osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 303 § 1 Kodeksu pracy,

c) członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, o których mowa w art. 138 i art. 180 Prawa spółdzielczego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1285 ze zm.),

d) osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (przykład 1),

e) członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji,

f) osoby wskazane w lit. a) -d) przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Wpłaty do PPK stanowią określony procent wynagrodzenia uczestnika PPK. Ustawa o PPK w art. 2 ust. 1 pkt 40 definiuje wynagrodzenie jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, o której mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Oznacza to, że skoro wynagrodzenie, od którego powinna zostać naliczona wpłata do PPK, nie obejmuje podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, do czasu powrotu pracownika do pracy przedsiębiorstwo nie będzie odprowadzać składki do PPK.

Ważne kryterium stanowi wiek osoby zatrudnionej. Podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK i odprowadza wpłaty na rachunek osoby zatrudnionej, która:

• ukończyła 18 lat, ale nie ukończyła 55 lat, chyba że zadeklaruje ona przed upływem terminu na zawarcie umowy niedokonywanie wpłat do PPK, na podstawie deklaracji złożonej w formie pisemnej temu podmiotowi, albo przestanie być w stosunku do tego podmiotu zatrudniającego osobą zatrudnioną,  
• ukończyła 55 lat, ale nie ukończyła 70 lat, wyłącznie na wniosek tej osoby, jeżeli w okresie 12 miesięcy poprzedzających pierwszy dzień zatrudnienia osoba ta była zatrudniona w tym podmiocie łącznie przez co najmniej 3 miesiące (podmiot zatrudniający jest obowiązany poinformować taką osobę o możliwości złożenia wniosku).

Zatem nie zawiera się umowy i nie odprowadza wpłat za osobę, która najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyła 70 lat. W ostatnim czasie pojawiły się opinie, że osoby pomiędzy 55. a 70. rokiem życia, które są zatrudniane ponownie (przez podmiot zatrudniający, który wdrożył PPK) i posiadają wcześniejszy, 3-miesięczny okres zatrudnienia w tym podmiocie w ciągu 12 miesięcy poprzedzających to zatrudnienie, przyłączane są do PPK automatycznie (o ile nie złożą deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat).
W związku z tym nasze Wydawnictwo wystąpiło do Ministerstwa Finansów z prośbą o wyjaśnienie tej kwestii. W odpowiedzi udzielonej przez resort finansów czytamy, że: "(...) osoby, które ukończyły 55. rok życia i nie ukończyły 70. roku życia nie są objęte automatycznym zapisem.
Osoby zatrudnione, które ukończyły 55. rok życia i nie ukończyły 70 lat oraz spełniają warunki, określone w art. 15 ust. 3 (ustawy o PPK - przyp. redakcji) mogą złożyć wniosek o przystąpienie do PPK. Jeśli natomiast osoba zatrudniona, która ukończyła 55. rok życia i nie ukończyła 70. roku życia pozostaje w zatrudnieniu na dzień, od którego podmiot zatrudniający jest zobowiązany do stosowania przepisów ustawy o PPK, dla zawarcia w jej imieniu i na jej rzecz umowy o prowadzenie PPK nie jest wymagane posiadanie przez nią co najmniej 3-miesięcznego okresu zatrudnienia w tym podmiocie.
Oznacza to, że podmiot zatrudniający zawiera w imieniu i na rzecz takiej osoby umowę o prowadzenie PPK nawet jeśli nie posiada ona 3-miesięcznego okresu zatrudnienia (jednak wyłącznie na jej wniosek)".Podstawę zawarcia umowy o prowadzenie PPK dla osoby, która ukończyła 55. rok życia, ale nie przekroczyła 70 lat, stanowi zgłoszony przez nią wniosek.

Podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej po upływie 3. miesiąca zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym, nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia, chyba że osoba zatrudniona zadeklaruje przed upływem tego terminu niedokonywanie wpłat do PPK na podstawie deklaracji złożonej w formie pisemnej podmiotowi zatrudniającemu, albo przestanie być w stosunku do tego podmiotu zatrudniającego osobą zatrudnioną (przykład 2).
Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy zatrudnienia z poprzednich 12 miesięcy, które miały miejsce w podmiocie zatrudniającym, a także okresy zatrudnienia w innych podmiotach zatrudniających, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podmiot zatrudniający jest następcą prawnym w stosunkach prawnych nawiązanych przez podmiot zatrudniający, który poprzednio zatrudniał osobę zatrudnioną (przykład 3).

W przypadku osób wykonujących pracę nakładczą do okresu zatrudnienia wlicza się okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23¹ Kodeksu pracy (przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę).
Okres zatrudnienia należy liczyć:

• w stosunku do pracowników - okres od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku,  
• w stosunku do osób fizycznych wykonujących pracę nakładczą oraz osób fizycznych wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług - od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy,  
• w stosunku do członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych - od dnia rozpoczęcia wykonywania pracy na rzecz spółdzielni do dnia zakończenia jej wykonywania,  
• w stosunku do członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji - od dnia powołania na członka rady nadzorczej do dnia zaprzestania pełnienia tej funkcji.

Dobrowolność oszczędzania w PPK oznacza m.in., że pracownik może zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK w każdej chwili zarówno na etapie tworzenia planu w danym podmiocie zatrudniającym, jak i w każdym dowolnym momencie w przyszłości. Wystarczy, że złoży pracodawcy pisemną deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, zawierającą oprócz jego danych i danych pracodawcy jego oświadczenie o posiadaniu przez niego wiedzy o konsekwencjach jej złożenia.  Wzór takiej deklaracji oraz szczegółowy zakres danych, jakie powinny się w niej znaleźć, został określony w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do pracowniczych planów kapitałowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1102).

Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający ustalona została na poziomie 1,5% wynagrodzenia brutto.Podmiot zatrudniający może zadeklarować w umowie o zarządzanie PPK dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5% wynagrodzenia brutto. Wpłata dodatkowa może być różnicowana ze względu na długość okresu zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym albo na podstawie postanowień regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy obowiązujących w podmiocie zatrudniającym. Podmiot zatrudniający może zmienić wysokość wpłaty dodatkowej lub zrezygnować z jej dokonywania w formie zmiany umowy o zarządzanie PPK. Zmieniona wysokość wpłaty dodatkowej obowiązywać będzie od miesiąca następującego po miesiącu, w którym została dokonana zmiana.

Przykład 1

Podmiot zatrudniający od 1 stycznia 2020 r. jest objęty obowiązkiem stosowania ustawy o PPK. Od 1 stycznia do 30 czerwca 2020 r. będzie zatrudniał dwie osoby na podstawie umowy zlecenia. Zleceniobiorca A z umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a zleceniobiorca B przystąpił do tych ubezpieczeń dobrowolnie. Podmiot zatrudniający w kwietniu br. zawrze umowę o zarządzanie PPK, a w maju br. - umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych.Jeżeli zleceniobiorca A nie złoży deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, podmiot zatrudniający będzie musiał zawrzeć umowę o prowadzenie PPK także w jego imieniu i na jego rzecz. Natomiast zleceniobiorca B nie jest objęty przepisami ustawy o PPK.

Przykład 2

Pracodawca od 1 lipca 2019 r. stosuje ustawę o PPK. Umowę o zarządzanie PPK zawarł w sierpniu 2019 r., a umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych na początku października 2019 r.W dniu 5 listopada 2019 r. pracodawca zatrudnił pracownika w wieku 42 lat. Jeżeli pracownik nie złoży pracodawcy deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, to pracodawca zobowiązany będzie zawrzeć umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz tego pracownika nie później niż do kwietnia 2020 r.Wynika to z faktu, że pierwszym dniem po upływie 3-miesięcznego zatrudnienia będzie 4 marca 2020 r. (91. dzień trwania zatrudnienia). Zatem umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz tego pracownika pracodawca zawrze nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po tym miesiącu, tj. 10 kwietnia 2020 r.

Przykład 3

Firma z dniem 1 lipca 2019 r. objęta została przepisami w zakresie PPK. Od października 2019 r. regulowane są wpłaty za osoby zatrudnione.Z dniem 1 lutego 2020 r. przyjęty został pracownik, który już wcześniej w okresie maj-listopad 2019 r. był zatrudniony w firmie w ramach umowy o pracę. W takiej sytuacji już w pierwszym dniu zatrudnienia pracownik ten posiada staż pracy wymagany do przystąpienia do PPK.

Podstawa prawna - Ustawa z dnia 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215 ze zm.)

autor: Kinga Romas Gazeta Podatkowa nr 17 (1683) z dnia 2020-02-27