Wynagrodzenia w służbie cywilnej

Służba cywilna funkcjonuje w oparciu o Ustawę z 21 listopada 2008 roku o służbie cywilnej i została powołana "w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa". W korpusie służby cywilnej możemy wyróżnić pracowników służby cywilnej oraz urzędników służby cywilnej (mianowanych przez Szefa Służby Cywilnej). Pracownicy obu tych grup są członkami korpusu służby cywilnej, jednak struktura wynagrodzeń każdej z nich i przywileje kształtują się nieco inaczej.

Na wynagrodzenie pracownika służby cywilnej składa się:

- wynagrodzenie zasadnicze,

- dodatek za wieloletnią pracę w służbie cywilnej.

Składniki wynagrodzenia urzędnika służby cywilnej to:

- wynagrodzenie zasadnicze,

- dodatek za wieloletnią pracę w służbie cywilnej,

- dodatek służby cywilnej z tytułu posiadanego stopnia służbowego.

Wynagrodzenie zasadnicze wylicza się na podstawie mnożników kwoty bazowej, określanych rokrocznie w ustawie budżetowej. W 2012 roku jego wynosiła ona 1873,84 zł. Wysokość wynagrodzenia podstawowego członków korpusu służby cywilnej zależy w głównej mierze od dwóch czynników: urzędu, którym zatrudniona jest dana osoba i szczebla (grupy), do jakiego jego stanowisko jest przyporządkowane. Kwoty te mogą wynosić od 1312 zł do nawet 14 991 zł. Mnożniki kwoty bazowej wraz z wysokością minimalnego i maksymalnego wynagrodzenia zaprezentowane zostały w tabelach: 1, 2 i 3.

Pierwszym rodzajem dodatku, przysługującym zarówno pracownikom jak i urzędnikom służby cywilnej jest dodatek za wieloletnią pracę ("dodatek za wysługę lat"). Prawo do niego nabywa się po pięciu latach pracy i wynosi on 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Z każdym rokiem rośnie o 1 proc. do momentu, aż osiągnie wysokość 20 proc. płacy podstawowej.

Kolejnym elementem dodatkowym wynagrodzenia, przysługującym każdemu członkowi korpusu służby cywilnej jest nagroda jubileuszowa. Wynosi ona odpowiednio:

- 75 proc. wynagrodzenia podstawowego po 20 latach pracy,

- 100 proc. wynagrodzenia podstawowego po 25 latach pracy,

- 150 proc. wynagrodzenia podstawowego po 30 latach pracy,

- 200 proc. wynagrodzenia podstawowego po 35 latach pracy,

- 300 proc. wynagrodzenia podstawowego po 40 latach pracy,

- 400 proc. wynagrodzenia podstawowego po 45 latach pracy.

Ponadto członkom korpusu służby cywilnej przysługują nagrody za szczególne osiągnięcia. Wypłacane one są ze specjalnie utworzonego funduszu nagród. Wysokość tych nagród nie jest jednak ustalana odgórnie. Fundusze pozostają do dyspozycji dyrektorów generalnych urzędów i w ramach posiadanych środków na wynagrodzenia mogą być przez nich podwyższane.

Kolejnym dodatkiem jest dodatek zadaniowy. Podobnie jak w przypadku nagrody za szczególne osiągnięcia, jego wysokość nie jest określona. Przysługuje on pracownikom, którzy wykonują dodatkowe zadania, zlecone im przez pracodawcę. Wypłacany on jest ze środków przeznaczanych na wynagrodzenia.

Dodatkowo pracownikom służby cywilnej przysługują odprawy w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę. Dla osób, których staż pracy nie przekracza 20 lat, wynosi ona trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia. Pracownicy, którzy przepracowali co najmniej 20 lat otrzymują jednorazowe świadczenie w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Wymienione powyżej świadczenia i nagrody przysługują wszystkim członkom korpusu służby cywilnej. Są jednak takie, dostępne tylko urzędnikom służby cywilnej. Należy do nich dodatek z tytułu posiadanego stopnia służbowego. Jego wysokość, podobnie jak w przypadku wynagrodzenia zasadniczego, oblicza się w oparciu o kwoty bazowe publikowane w ustawie budżetowej. W 2012 roku wysokość dodatku wynosiła od 881 zł do 3841 zł.

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów od 2008 roku publikuje informacje na temat zatrudnienia i przeciętnych wynagrodzeń w służbie cywilnej. Przeciętne wynagrodzenie w 2011 roku wyniosło dla tej grupy 4 327 zł, z uwzględnieniem tzw. "trzynastek" - 4632 zł miesięcznie. Poniżej przedstawiliśmy wynagrodzenia w korpusie służby cywilnej z podziałem na grupy stanowisk, grupy urzędów, ministerstwa (w tym Kancelaria Prezesa Rady Ministrów), urzędów centralnych oraz urzędów wojewódzkich.

Jeśli chodzi o grupy stanowisk, bez wątpienia największe wynagrodzenia otrzymywały osoby zatrudnione na wyższych stanowiskach - 11 706 zł miesięcznie bez uwzględnienia dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Więcej zarabiali tylko pracownicy MSZ zatrudnieni w obrębie tej samej grupy stanowisk - 12 624 zł, z uwzględnieniem "trzynastek" - 13 439. Pracownicy średniego szczebla zarządzania otrzymywali miesięcznie 9011 zł brutto. Najniższe wynagrodzenia otrzymywały osoby zatrudnione na stanowiskach wspomagających - ich średnia miesięczna pensja to 2941 zł, z uwzględnieniem "trzynastek" - 3141 zł.

W przypadku grup urzędów, najwyższe wynagrodzenia otrzymywali pracownicy zatrudnieni w placówkach zagranicznych (6 961 zł miesięcznie brutto bez uwzględnienia dodatkowego wynagrodzenia rocznego) oraz ci pracujący w ministerstwach (6363 zł). Najniższe przeciętne płace odnotowano w powiatowej administracji zespolonej - 2676 zł brutto miesięcznie, wliczając "trzynastki" - 2881 zł.

A w którym ministerstwie zarabia się najwięcej? Najwyższe przeciętne wynagrodzenia odnotowano w 2011 roku w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - 7423 zł brutto (7 919 zł po uwzględnieniu "trzynastek"). Na drugim miejscu znalazło się Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (7142 zł), trzecim - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (7029 zł). Niewiele mniej wyniosła średnia dla Kancelarii Prezesa Rady Ministrów - 7020 zł, z uwzględnieniem dodatkowego wynagrodzenia rocznego 7502 zł brutto miesięcznie. Najniższe pensje odnotowano w Ministerstwie Skarbu Państwa - 4886 zł.

Co się tyczy urzędów centralnych, najwyższe przeciętne miesięczne wynagrodzenie odnotowano w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego - 6468 zł brutto (z dodatkowym wynagrodzeniem rocznym 6910 zł). Wysokie średnie płace wypłacano także w Wyższym Urzędzie Górniczym (6398 zł) oraz Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska (6161 zł). Najniższe przeciętne wynagrodzenie odnotowano w 2011 roku w Komendzie Głównej Straży Granicznej - 3518 zł.

Wynagrodzenia w urzędach wojewódzkich były znacznie nisze niż w centralnych - średnia pensja brutto wynosiła w nich 3911 zł. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w urzędach wojewódzkich (bez "trzynastek) wahało się od 3 341 zł (Opolski Urząd Wojewódzki w Opolu) do 4292 zł (Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie).

Sprawdź, ile powinieneś zarabiać! Weź udział Ogólnopolskim Badaniu Wynagrodzeńw i porównaj swoje zarobki z innymi. Wypełnij ankietę!

Teresa Hantz

^{Bibliografia:}

^{1. Ustawa z 21 listopada 2008 roku o służbie cywilnej}

^{2. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 9 grudnia 2009 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej}

^{3. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 30 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej}

^{4. Serwis służby cywilnej, http://dsc.kprm.gov.pl/}