Zarobki i koszty życia w Szwajcarii

W Szwajcarii nie obowiązuje płaca minimalna. W 2014 roku wyborcy odrzucili propozycję wprowadzenia płacy minimalnej w wysokości 22 CHF (87 zł) za godzinę. Obecnie decyzje dotyczące wysokości wynagrodzeń są pozostawione pracodawcom, choć niektóre branże podlegają zbiorowym układom pracy, które ustalają wysokość płacy minimalnej. Szwajcarski rząd ustala natomiast limity godzin pracy - 45 godzin dla pracowników biurowych i sprzedawców detalicznych oraz 50 godzin dla innych pracowników najemnych. Dopłaty za nadgodziny powinny mieć wysokość 125 proc. stawki godzinowej. Zamiast dopłaty pracodawca może wynagrodzić nadgodziny w postaci dodatkowego czasu wolnego, który musi trwać minimum tyle co dodatkowy czas pracy.

Wypełnij ankietę i SPRAWDŹ ZAROBKI - Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń 2019

Pracownicy powyżej 20. roku życia mają prawo do czterech tygodni urlopu rocznie (osoby poniżej 20. roku życia mają pięć tygodni). Często jednak zdarzają się sytuacje, że pracodawca zwiększa liczbę dni urlopowych pracownikom o długim stażu pracy. Prawo do czterech tygodni urlopu obowiązuje wszystkich pracowników, bez względu na to w jakim wymiarze godzin pracują. Pracownicy, którzy nie wykorzystali całego urlopu w danym roku mają prawo wykorzystać je później, ponieważ urlop przepada dopiero po pięciu latach.

Wiele przedsiębiorstw ma swoją siedzibę w Szwajcarii lub właśnie tam zaczynają swoją działalność. Jest to uzasadnione, ponieważ Szwajcaria zachęca obywateli do rozpoczynania samodzielnej działalności. Podatki są znacznie niższe niż w innych krajach, a nawet istnieje możliwość negocjowania z gminą indywidualnych stawek. Dodatkowo poniżej 100 000 CHF (356 000 zł) obrotów rocznie przedsiębiorcy nie muszą prowadzić księgowości, płacić VAT-u ani rejestrować działalności w Rejestrze Handlowym. Kraj zdecydowanie zachęca do założenia własnej działalności, gdyż w przypadku niepowodzenia można bez konsekwencji się wycofać.

Imigranci pracujący w Szwajcarii mają prawo do wynagrodzenia w wysokości odpowiadającej szwajcarskiej pensji w wybranym zawodzie. W celu sprawdzenia czy zagraniczni pracownicy w Szwajcarii zarabiają tyle samo co obywatele tego kraju, rząd przeprowadza losowe kontrole wynagrodzeń. W przypadku nieprzestrzegania tego rozporządzenia, firma może zostać ukarana grzywną oraz zobowiązana do wypłacenia reszty wynagrodzenia pracownikom. W związku z tym, że w Szwajcarii nie ma ustalonego minimalnego wynagrodzenia dla większości zawodów, wysokości zarobków ustalane są indywidualnie na podstawie różnych czynników takich jak stanowisko, kwalifikacje czy godziny pracy.

Wynagrodzenia w Szwajcarii są zróżnicowane w zależności od branży. Najwyższe zarobki otrzymują pracownicy w branży finansowej. Mediana wynagrodzeń osób pracujących w tej branży wynosi 8499 euro brutto miesięcznie. 25 proc. zarabia poniżej 6303 euro, a co czwarty finansista otrzymuje stawki powyżej 11 604 euro. Najniższe zarobki otrzymują pracownicy zatrudnieni w handlu. Mediana wynagrodzeń w tej branży wynosi 5074 euro.

Różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn są problemem niemal w każdym kraju. Według danych Eurostat w 2017 roku Szwajcarki zarabiały o 17 proc. mniej niż mężczyźni (średnia luka płacowa w EU wynosi 16 proc.). Rząd jednak postanowił wprowadzić nowe przepisy w sprawie równości płac. Od 2020 roku przedsiębiorstwa zatrudniające 100 lub więcej pracowników będą musiały przeprowadzać wewnętrzne analizy różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Firmy mają czas na sporządzenie pierwszych raportów do połowy 2021 roku. Wyniki analiz będą udostępniane pracownikom przedsiębiorstwa. Raporty mają być sporządzane co cztery lata aż do 2032 roku. Obecnie nie zostały jeszcze ustalone kary w przypadku braku analiz w ramach nowego systemu. Nowe zasady obejmują jedynie 0,9 proc. szwajcarskich firm. Jednakże przedsiębiorstwa te zatrudniają 46 proc. wszystkich pracowników w kraju. Według danych Eurostat za rok 2017 w Szwajcarii najwięcej jest firm zatrudniających do 9 pracowników (67,1 proc.) oraz 10 - 19 pracowników (17,88 proc.).

Wysokość wynagrodzeń w Szwajcarii jest zróżnicowana w zależności od grupy zawodowej oraz płci. Pracując na tych samych stanowiskach, na wyższe zarobki mogą zwykle liczyć mężczyźni, lecz w przypadku pracowników biurowych mediana wynagrodzeń kobiet jest nieznacznie wyższa od mediany wynagrodzeń mężczyzn (o 1,7 proc.). Tabela 1. przedstawia mediany wynagrodzeń całkowitych w grupach zawodowych w zależności od płci.

Wynagrodzenia w Szwajcarii są wysokie, ale warto również zwrócić uwagę na koszty życia. Tabela 2. przedstawia zestawienie cen wybranych produktów w Polsce i Szwajcarii w 2019 roku.

Porównując ceny wybranych produktów w Polsce i w Szwajcarii można zauważyć, że wszystkie produkty w Szwajcarii są znacznie droższe niż w naszym kraju. Największa różnica jest zauważalna w przypadku drobiu. W Szwajcarii trzeba zapłacić o 522 proc. więcej niż w Polsce. Duża różnica w cenach jest również w przypadku jabłek (o 440 proc. drożej). Cena biletu autobusowego jest o 314 proc. wyższa niż w Polsce, podczas gdy litr benzyny tylko o 29 proc.

W 2018 roku najwyżej opłacanym zawodem w Szwajcarii był lekarz. Mediana wynagrodzenia całkowitego na tym stanowisku wynosiła 8564 euro. Niewiele niższe zarobki otrzymywali prawnicy - 8495 euro. Według Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń w Polsce w 2018 roku wynagrodzenia na tych stanowiskach były o wiele niższe. Mediana wynagrodzeń lekarzy (za pracę na etacie) wynosiła 1127 euro, a prawników - 1138 euro. Porównując zarobki osób w wybranych zawodach okazuje się, że pracownicy w Szwajcarii zarabiali nawet do 9 razy więcej niż w Polsce.

Agnieszka Sutor

Wypełnij ankietę i SPRAWDŹ ZAROBKI - Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń 2019

Bibliografia:
^{https://www.expatica.com/ch/employment/employment-law/swiss-minimum-wage-and-average-salary-in-switzerland-995110/ [dostęp: 17.09.2019]
https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=AV_AN_WAGE [dostęp: 17.09.2019]
https://data.oecd.org/earnwage/average-wages.htm [dostęp: 17.09.2019]
https://www.numbeo.com/cost-of-living/country_result.jsp?country=Poland&displayCurrency=EUR [dostęp: 17.09.2019]
Urząd Statystyczny w Szwajcarii, https://www.bfs.admin.ch/bfs/de/home.html
https://www.lohncomputer.ch/en/wages/ [dostęp: 17.09.2019]
Prowadzenie działalności gospodarczej w Szwajcarii, http://www.old.pafere.org/artykuly,n2686,prowadzenie_dzialalnosci_gospodarczej_w_szwajcarii.html [dostęp: 17.09.2019]
Szwajcaria: Fakty i mity o urlopie, https://punkt.media/pl/poradniki/szwajcaria/poradnik-dla-pracujacego-ch/4050-szwajcaria-fakty-i-mity-o-urlopie [dostęp: 17.09.2019]
Large Swiss firms must start gender pay gap reporting in 2020, https://www.thelocal.ch/20190822/large-swiss-firms-must-start-gender-pay-gap-reporting-in-2020 [dostęp: 17.09.2019]
Gender pay gap statistics, Eurostat 2017, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Gender_pay_gap_statistics [dostęp: 17.09.2019]}