Najem lokalu użytkowego przez małżonków a VAT

Najem jako usługa wypełnia definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na to, czy będzie prowadzony w ramach działalności gospodarczej. W konsekwencji najem lokalu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu VAT. W przypadku wynajmu lokalu przez małżonków podatnikiem VAT jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu.

Najem a działalność gospodarcza

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Reklama

Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Oznacza to, że najem jako usługa wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na to, czy najem będzie prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji najem lokalu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Małżonkowie wynajmujący lokal użytkowy

Jak już wskazano, usługa najmu, co do zasady, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Może jednak powstać problem, czy opodatkowaniu VAT podlega wynajem prywatnej nieruchomości małżonków.

Małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2017 r. poz. 682), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 4 grudnia 2015 r., nr ILPP1/4512-1-734/15-4/UG uznał, że na gruncie ustawy o VAT małżonkowie są odrębnymi podatnikami, których działalność podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że status podatnika VAT może uzyskać zarówno jeden z małżonków, jak i oboje, tj. każdy z osobna. Brak jest natomiast podstaw, aby traktować małżonków jako jeden podmiot podlegający obowiązkowi podatkowemu.

W orzeczeniu z dnia 16 stycznia 2013 r., sygn. akt I FSK 143/12, NSA podkreślił, że regulacje ustawy o VAT nie wymieniają małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Dla określenia zakresu podmiotowego opodatkowania podatkiem VAT czynności dokonanej formalnie przez współmałżonków istotne jest zatem ustalenie, kto faktycznie dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, działając przy tym w charakterze wskazanym w art. 15 ust. 2 ustawy.

W przypadku małżonków świadczących usługę najmu nieruchomości stanowiącej majątek wspólny istnieją więc różne możliwości opodatkowania podatkiem VAT. Z jednej bowiem strony oboje małżonkowie mogą zarejestrować działalność gospodarczą na swoje imię i nazwisko i wówczas oboje stają się podatnikami VAT. W takiej sytuacji jeden z nich, w zależności od podjętej przez nich decyzji, bądź oboje w równych częściach wykazują obowiązek podatkowy z tytułu świadczonej usługi najmu.

Istnieje także inne rozwiązanie, a mianowicie tylko jeden z małżonków zarejestruje działalność gospodarczą na swoje imię i nazwisko. Takie rozwiązanie nie będzie rodziło obowiązku podatkowego u drugiego małżonka, który działalności takiej nie prowadzi. Nic też nie stoi na przeszkodzie, aby małżonkowie zawiązali spółkę cywilną i w ramach prowadzonej przez tę spółkę działalności gospodarczej wynajmowali swoją prywatną nieruchomość.

Prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT

Omawiając temat opodatkowania wynajmu lokalu przez małżonków należy także wspomnieć o możliwości korzystania przez nich ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Przysługuje ono na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT, gdy wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Jeżeli podatnik rozpoczyna wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT w trakcie roku, limit ten liczy się w proporcji do prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym. Ustalając limit zwolnienia podmiotowego z VAT należy uwzględnić wartość sprzedaży opodatkowanej netto (bez VAT).

Przy czym trzeba podkreślić, że ustalenie tego limitu będzie uzależnione od przyjętego przez małżonków sposobu rozliczeń wynajmu. W przypadku gdy najem będzie rozliczał jeden z małżonków w ramach odrębnie prowadzonej działalności gospodarczej albo małżonkowie będą rozliczać najem w zawiązanej przez nich spółce cywilnej, wówczas należy wziąć pod uwagę limit 200.000 zł. Natomiast gdy małżonkowie podejmą decyzję, że wynajem nieruchomości będzie prowadzony przez każdego z nich i obroty z tego tytułu rozliczane będą po połowie, to każdemu z małżonków przysługuje limit w wysokości 200.000 zł.

Podmiot świadczący usługę najmu będzie podatnikiem VAT wówczas, gdy najem ten będzie wykonywał we własnym imieniu i na własny rachunek. Jeżeli przedmiotem najmu jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku VAT, w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy o VAT, będzie ten małżonek, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli ten, który dokonuje wynajmu we własnym imieniu (jest stroną czynności prawnej). Natomiast gdy małżonkowie dokonali czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna jest podatnikiem podatku VAT.

Skoro umowa najmu lub dzierżawy będzie zawarta przez jednego ze współmałżonków, to podatnikiem podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT z tytułu tej umowy będzie ten współmałżonek. Oznacza to tym samym, że drugi ze współmałżonków z tytułu zawartej umowy najmu lub dzierżawy nie będzie uzyskiwał obrotu podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT.

Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 listopada 2016 r., nr 1462-IPPP2.4512.769.2016.1.MT

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 53 (1407) z dnia 2017-07-03

GOFIN podpowiada

Dowiedz się więcej na temat: najem lokalu | wynajem mieszkania | VAT
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »