Nie zawsze dług składkowy wyłącza przedsiębiorcę z ubezpieczenia chorobowego
Niektórzy przedsiębiorcy nie zgłaszają się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia założenia firmy, tylko dopiero po jakimś czasie. Zdarza się, że w momencie zgłaszania do niego posiadają zaległości m.in. w składkach na ubezpieczenia społeczne za okresy sprzed dnia zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego. Mają wtedy obawy, czy przez to ZUS nie wykluczy ich z tego ubezpieczenia. Okazuje się jednak, że takie zaległości nie mają wpływu na podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
Przedsiębiorca, dla którego ubezpieczenia emerytalno-rentowe z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej mają charakter obowiązkowy, może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (na druku ZUS ZUA). Co istotne, może się do niego zgłosić w każdym momencie prowadzenia działalności. Ma więc prawo dokonać takiego zgłoszenia nie tylko w dniu rozpoczęcia wykonywania tej działalności, ale również w późniejszym terminie, np. kilka miesięcy czy nawet lat od momentu założenia firmy.
Generalnie objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony w ZUS. Wyjątek stanowi zgłoszenie takiego wniosku w terminie 7 dni od dnia powstania obowiązkowych ubezpieczeń (np. w ciągu 7 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej czy wznowienia działalności po czasowym jej zawieszeniu). Wówczas objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku.
Formularz ZUS ZUA dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.
Aby przedsiębiorca nie "wypadł" z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, musi w terminie i prawidłowej wysokości opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe. Ubezpieczenie to, jako że dla przedsiębiorcy ma charakter dobrowolny - ustaje bowiem m.in. od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie. Jeżeli za część miesiąca (za który nie opłacono w terminie składki chorobowej) został pobrany zasiłek, wtedy ubezpieczenie to ustaje od dnia następującego po dniu, za który zasiłek ten przysługuje. ZUS, na wniosek ubezpieczonego, może wprawdzie wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, ale ma to miejsce tylko w uzasadnionych przypadkach.
Składki ubezpieczeniowe przedsiębiorca opłaca za siebie na oddzielne rachunki bankowe - odrębnymi wpłatami - w podziale na: ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy. Składka chorobowa jest opłacana razem z pozostałymi składkami społecznymi, tj. emerytalno-rentowymi i wypadkową. ZUS rozlicza wpłatę składek za dany miesiąc kalendarzowy na podstawie złożonej przez płatnika deklaracji rozliczeniowej i załączonych do niej imiennych raportów miesięcznych (lub samej deklaracji rozliczeniowej - jeśli przedsiębiorca rozlicza składki tylko za siebie) oraz dyspozycji przedsiębiorcy zamieszczonej na dowodzie wpłaty.
Wpłacając bieżące zobowiązania składkowe niezwykle istotne jest, aby przedsiębiorca w prawidłowy sposób wypełniał dokument płatniczy. Jeśli dokona on w obowiązującym terminie wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne przykładowo nieoznaczonej co do okresu, wówczas wpłatę tę organ rentowy zaliczy w pierwszej kolejności na pokrycie należności z danego tytułu (tj. składki społeczne), ale poczynając od należności o najwcześniejszym terminie płatności, czyli na najstarsze zaległości.
Przy wpłatach składek na ubezpieczenia społeczne ZUS zachowuje wtedy pierwszeństwo zaspokojenia należności funduszu emerytalnego i otwartych funduszy emerytalnych. Oznacza to, że należności z tytułu składek społecznych za bieżący miesiąc, w którym przedsiębiorca podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, nie zostaną pokryte. To w konsekwencji spowoduje wyłączenie go przez ZUS z tego ubezpieczenia od pierwszego dnia tego miesiąca.
Jeżeli natomiast przedsiębiorca we właściwym terminie i w prawidłowej wysokości będzie opłacał składki społeczne za każdy miesiąc kalendarzowy począwszy od składek należnych za miesiąc, w którym przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz prawidłowo będzie wypełniał dokument płatniczy, ZUS nie wyłączy go z tego ubezpieczenia. Nie zrobi tego nawet z powodu posiadanych przez przedsiębiorcę zaległości sprzed zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
|
Przykład Pan Andrzej prowadzi własną firmę od kilku lat. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie opłacił składek na ubezpieczenia społeczne za czerwiec 2015 r. Od 1 sierpnia 2015 r. przystąpił natomiast do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Dokonując zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne za sierpień 2015 r. w terminie i prawidłowej wysokości, nie określił na dowodzie wpłaty, na poczet którego miesiąca wpłata ma być rozliczona. Z dokonanej przez przedsiębiorcę wpłaty ZUS w pierwszej kolejności pokrył należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne za czerwiec 2015 r. plus należne z tego tytułu odsetki za zwłokę. Dopiero nadwyżkę powstałą po pokryciu należnej składki na to ubezpieczenie za czerwiec 2015 r. ZUS zaliczył na pokrycie należności z tytułu składki na ubezpieczenia społeczne za sierpień 2015 r. Wpłata ta nie pokryła jednak w pełni składek należnych za sierpień 2015 r. Z tego względu ZUS wyłączył go z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1 sierpnia 2015 r. Gdyby na dowodzie wpłaty przedsiębiorca wpisał, że wpłata dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne należnych za sierpień 2015 r., wówczas ZUS zaliczyłby ją na poczet tego miesiąca i - mimo zaległości za czerwiec 2015 r. - nie wykluczyłby go od 1 sierpnia br. z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. |
autor: Dorota Wyderska
Gazeta Podatkowa nr 82 (1227) z dnia 2015-10-12