Obowiązek podatkowy przy usługach transportu towarów
Do końca 2013 r. usługi transportowe świadczone na terytorium kraju były rozliczane w sposób szczególny. Natomiast od 1 stycznia 2014 r. do usług transportowych, zarówno wykonywanych na rzecz polskich podmiotów, jak i zagranicznych, stosuje się zasady ogólne w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego i wystawiania faktur.
Zgodnie z podstawową zasadą obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług transportowych powstaje z chwilą wykonania usługi. Wynika to z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT. Aby więc prawidłowo ustalić moment powstania obowiązku podatkowego od usługi transportowej, należy określić chwilę jej wykonania. Przepisy o VAT nie wskazują, co należy rozumieć za wykonanie usługi, ani nie precyzują, jakimi kryteriami posługiwać się dla określenia tego pojęcia. Biorąc jednak pod uwagę, że celem usługi transportowej jest przewiezienie towarów w określone miejsce, można by uznać, że usługa ta zostaje wykonana z chwilą dostarczenia towaru na miejsce przeznaczenia. W przypadku transportu towarów, jeśli dzień dokonania rozładunku nie jest tożsamy z dniem dostarczenia, należałoby przyjąć, że dzień zakończenia rozładunku przewożonych towarów jest dniem wykonania usługi (przykład 1). Jak wynika z art. 786 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.), przez przyjęcie przesyłki i listu przewozowego odbiorca zobowiązuje się do zapłaty oznaczonych w liście przewozowym należności przewoźnika. Przyjęcie przesyłki przez odbiorcę oznacza, że usługa została wykonana. Za uznaniem tego właśnie dnia za moment wykonania usługi przemawia fakt, iż przewoźnik za przesyłkę odpowiada od chwili jej przyjęcia do przewozu, aż do chwili wydania odbiorcy.
Jeżeli natomiast przed wykonaniem usługi podatnik otrzyma całość lub część zapłaty (przedpłatę, zaliczkę itp.), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania wpłaty, w odniesieniu do tej otrzymanej części. Wynika to z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT (przykład 2).
Treść ujednoliconych przepisów prawnych dostępna jest w serwisie www.przepisy.gofin.pl.
Wskazać przy tym należy, że w odniesieniu do usług przyjmowanych częściowo, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania jej części, dla której to części określono zapłatę. Tak więc obowiązek podatkowy dla usługi częściowej jest uzależniony od woli stron, które umówiły się co do częściowego przyjmowania usługi i zapłaty za częściowe jej wykonanie.
Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia jej świadczenia. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Wynika to z art. 19a ust. 3 ustawy o VAT.
Należy tutaj podkreślić, że bez znaczenia dla zastosowania tego przepisu jest długość przyjętego przez strony okresu rozliczeniowego dla świadczonych usług. Może to być okres miesięczny, kwartalny, ale też okres krótszy niż miesięczny, np. 10-dniowy. Jedynie jeśli okres rozliczeniowy będzie dłuższy niż rok, a w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, to ustawodawca wprowadził zasadę, zgodnie z którą dana usługa jest uznawana za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego (przykład 3 i 4).
|
Przykład 1 Firma transportowa świadczyła na rzecz innego podatnika usługę transportu towaru z miejsca A do miejsca B. Firma ta rozładowała towar w miejscu B w dniu 2 listopada 2015 r. - w tym dniu doszło do wykonania usługi i powstania obowiązku podatkowego z tego tytułu. Z chwilą rozładowania towaru dokonano bowiem ostatniej czynności składającej się na świadczoną usługę transportową.
Przyjmując dane z przykładu 1 załóżmy, że firma transportowa w dniu 30 października 2015 r. otrzymała od kontrahenta zaliczkę. Obowiązek podatkowy z tytułu zaliczki powstał w październiku w odniesieniu do otrzymanej przez usługodawcę kwoty, w pozostałym zakresie obowiązek podatkowy powstał w listopadzie, tj. z chwilą wykonania usługi.
Firma świadczy usługi transportowe. Podpisała z kontrahentem umowę na konkretną ilość usług transportowych, których wykonywanie rozpoczęło się w październiku 2015 r., a zakończy w grudniu 2015 r. Jeżeli strony w związku z wykonaniem usług ustaliły następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń (np. miesięczne), to wówczas usługi transportowe zostaną uznane za wykonane z upływem przyjętego okresu rozliczeniowego, np. 31 października, 30 listopada i 31 grudnia (w razie ustalenia miesięcznych okresów rozliczeniowych). Wtedy też powstanie obowiązek podatkowy z tytułu ich świadczenia, o ile wcześniej nie zostanie uiszczona na rzecz usługodawcy zaliczka na poczet wykonania tych usług. Jeżeli zaś strony nie umówią się co do następujących po sobie terminów płatności lub rozliczeń, to wówczas obowiązek podatkowy będzie powstawał w stosunku do każdej świadczonej usługi transportowej osobno, z chwilą jej faktycznego wykonania.
Firma transportowa dokonuje kilkunastu przewozów towarów dla tej samej firmy w ciągu danego miesiąca. Płatność za usługi jest ustalana w okresach miesięcznych. Tym samym usługi należy uznać za wykonane z upływem ostatniego dnia każdego miesiąca, np. usługi świadczone w październiku zostały uznane za wykonane z dniem 31 października 2015 r. i w tym czasie powstał też obowiązek podatkowy, pod warunkiem, że wcześniej nie została dokonana wpłata całości lub części należności. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 91 (1236) z dnia 2015-11-12