Waloryzacja emerytur i rent w 2019 r.
Z dniem 1 marca 2019 r. wszystkie emerytury i renty, do których prawo powstało/powstanie przed tym dniem, ulegną zwiększeniu za sprawą waloryzacji. Jak co roku zostanie ona przeprowadzona z zastosowaniem wskaźnika waloryzacji, jednak tym razem z gwarantowaną kwotą wzrostu. Z założenia minimalny wzrost świadczenia wyniesie 70 zł, choć w niektórych przypadkach będzie nieco niższy.
Coroczna waloryzacja
Emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca na zasadach określonych w art. 88 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej ustawą emerytalną.
Waloryzacja obejmuje emerytury i renty, do których prawo powstało przed terminem waloryzacji. Polega ona na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, przez wskaźnik waloryzacji.
W wyniku waloryzacji kwota świadczenia nie może ulec obniżeniu.
Procent wzrostu
Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Przy ustalaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent obowiązującego w 2019 r. wzięto pod uwagę:
- średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów w 2018 r. w stosunku do 2017 r., wynoszący 101,8 proc. (Mon. Pol. z 2019 r. poz. 63), który okazał się wyższy od średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2018 r. w stosunku do 2017 r., wynoszącego 101,6 proc. (Mon. Pol. z 2019 r. poz. 64),
- zwiększenie, wynoszące 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1371),
- realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w 2018 r. w stosunku do 2017 r., który ukształtował się na poziomie 5,3 proc. (Mon. Pol. z 2019 r. poz. 156).
W efekcie wskaźnik waloryzacji wyniósł 102,86, zgodnie z wyliczeniem:
101,8 proc. + 20 proc. × 5,3 proc. = 101,8 proc. + 1,06 proc. = 102,86 proc.
Oznacza to, że wszystkie emerytury i renty, a także podstawy ich wymiaru z dniem 1 marca 2019 r. ulegną zwiększeniu o 2,86 proc., choć z pewnym zastrzeżeniem.
Gwarantowane minimum
W 2019 r., podobnie jak m.in. dwa lata temu, zostanie przeprowadzona waloryzacja procentowo-kwotowa. Polegać ona będzie na zwiększeniu z dniem 1 marca 2019 r. kwoty emerytury lub renty, przysługującej w dniu 28 lutego 2019 r., obowiązującym w 2019 r. wskaźnikiem waloryzacji (102,86 proc.), nie mniej jednak niż o zagwarantowaną kwotę, która w zależności od rodzaju należnego świadczenia wynosi odpowiednio: 70 zł, 52,50 zł lub 35 zł (patrz tabela: Zasady waloryzacji...).
Na takiej kwotowej podwyżce skorzystają m.in. osoby, których emerytura na dzień 28 lutego 2019 r. nie przekracza kwoty wynoszącej 2.447,37 zł (patrz tabela: Przykłady wzrostu wysokości świadczeń).
Stanie się tak za sprawą ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 39), która jednocześnie gwarantuje wzrost od 1 marca 2019 r. najniższych świadczeń emerytalno-rentowych, tj.:
- emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej - z kwoty 1.029,80 zł do kwoty 1.100 zł,
- renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy - z kwoty 772,35 zł do 825 zł.
Przy czym w przypadku świadczenia niższego od kwoty najniższego świadczenia, do którego nie ma zastosowania gwarancja wysokości najniższego świadczenia, o której mowa w art. 85 ustawy emerytalnej, waloryzacja polegać będzie na podwyższeniu kwoty świadczenia w wysokości przysługującej w dniu 28 lutego 2019 r. obowiązującym w 2019 r. wskaźnikiem waloryzacji.
Bez wniosku
Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje z urzędu, a więc bez konieczności składania wniosku w tej sprawie.
Natomiast w przypadku gdy wypłata świadczenia była wstrzymana, waloryzacja jest przeprowadzana po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji i waloryzacji dodatkowych, przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.
Wysyłane do świadczeniobiorców decyzje dotyczące waloryzacji emerytur i rent sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, zamiast podpisu osoby upoważnionej do ich wydania, mogą zawierać nadruk jej imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym.
Rodzaj świadczenia | Przykładowe kwoty świadczenia | Kwota wzrostu | Kwota świadczenia obowiązująca od 1 marca 2019 r. | ||||
według stanu na dzień 28.02.2019 r. | po procentowej waloryzacji* | wskaźnikiem waloryzacji | minimalna | po procentowej waloryzacji | z uwzględnieniem gwarantowanej kwoty wzrostu | ||
(1) | (2) | (3) = (2) × 102,86 proc. | (4) = (3) - (2) | (5) | (6) = (3) | (7) = (2) + (5) | |
emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna | 1.500,00 zł | 1.542,90 zł | 42,90 zł | < | 70,00 zł | 1.570,00 zł | |
2.447,37 zł | 2.517,36 zł | 69,99 zł | < | 70,00 zł | 2.517,37 zł | ||
2.447,38 zł | 2.517,38 zł | 70,00 zł | = | 70,00 zł | 2.517,38 zł | ||
2.447,72 zł | 2.517,72 zł | 70,00 zł | = | 70,00 zł | 2.517,72 zł | ||
2.447,73 zł | 2.517,74 zł | 70,01 zł | > | 70,00 zł | 2.517,74 zł | ||
2.500,00 zł | 2.571,50 zł | 71,50 zł | > | 70,00 zł | 2.571,50 zł | ||
renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy | 800,00 zł | 822,88 zł | 22,88 zł | < | 52,50 zł | 852,50 zł | |
1.835,48 zł | 1.887,97 zł | 52,49 zł | < | 52,50 zł | 1.887,98 zł | ||
1.835,49 zł | 1.887,99 zł | 52,50 zł | = | 52,50 zł | 1.887,99 zł | ||
1.835,83 zł | 1.888,33 zł | 52,50 zł | = | 52,50 zł | 1.888,33 zł | ||
1.835,84 zł | 1.888,35 zł | 52,51 zł | > | 52,50 zł | 1.888,35 zł | ||
2.000,00 zł | 2.057,20 zł | 57,20 zł | > | 52,50 zł | 2.057,20 zł | ||
emerytura częściowa | 1.000,00 zł | 1.028,60 zł | 28,60 zł | < | 35,00 zł | 1.035,00 zł | |
1.223,60 zł | 1.258,59 zł | 34,99 zł | < | 35,00 zł | 1.258,60 zł | ||
1.223,61 zł | 1.258,61 zł | 35,00 zł | = | 35,00 zł | 1.258,61 zł | ||
1.223,95 zł | 1.258,95 zł | 35,00 zł | = | 35,00 zł | 1.258,95 zł | ||
1.223,96 zł | 1.258,97 zł | 35,01 zł | > | 35,00 zł | 1.258,97 zł | ||
1.500,00 zł | 1.542,90 zł | 42,90 zł | > | 35,00 zł | 1.542,90 zł |
* | wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 102,86 proc. |
Rok | Wskaźnik waloryzacji | Gwarantowana kwota wzrostu dla | ||
emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy | renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy | emerytury częściowej | ||
2015 | 100,68 proc. | 36 zł | 27 zł | 18 zł |
2016 | 100,24 proc. | brak | ||
2017 | 100,44 proc. | 10 zł | 7,50 zł | 5 zł |
2018 | 102,98 proc. | brak | ||
2019 | 102,86 proc. | 70 zł | 52,50 zł | 35 zł |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270)
autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa nr 17 (1579) z dnia 2019-02-28