Raport o 1 procencie podatku

Idea 1% podatku

Prekursorem odpisu 1% były Węgry, które wprowadziły ten mechanizm w 1996 roku.

Kto może przekazać 1%?

Organizację pożytku publicznego może wesprzeć podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, podatnik opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podatnik objęty liniową, 19-procentową stawką podatku oraz - nowość - podatnik uzyskujący dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych.

Uwaga: nie można przekazać 1% karty podatkowej.

Dlaczego warto?

Bo w ten sposób komuś pomagasz.

Bo Twój 1% w połączeniu z innymi nabiera ogromnej mocy.

Bo możesz zdecydować - Ty wybierasz organizację i cel społeczny.

Bo ta pomoc nic Cię nie kosztuje!

Bo możesz poprzeć coś, w co wierzysz.

Kiedy przekazujemy 1%?

1% można przekazać tylko w zeznaniach podatkowych złożonych w terminie - przy rozliczaniu podatku za rok 2008 robimy to w okresie od 1 stycznia do 30 kwietnia 2009 roku. Dla ryczałtowców ten okres był krótszy i upłynął 1 lutego.

Twój 1% - krok po kroku

W odpowiednim polu zeznania podatkowego należy wpisać: nazwę organizacji - np.: Stowarzyszenie WIOSNA, jej KRS - np. 00 00 05 09 05 oraz kwotę.

Kwota nie może przekraczać 1% podatku należnego, wynikającego z zeznania podatkowego - po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. Na przykład:

Podatek należny wynikający z zeznania wyniósł 8 701,00 zł. Podatnik może wskazać kwotę 1% (8 701,00 zł/100), czyli 87,01 zł, co w zaokrągleniu w dół daje 87,00 zł.

Łatwiej to zrobić elektronicznie, przy użyciu specjalnego programu do rozliczeń. Niektóre organizacje ułatwiają swoim sympatykom przekazanie na ich rzecz 1% podatku, zamieszczając na swoich stronach programy do rozliczania PIT-ów z uzupełnioną rubryką nazwy i KRS -taki program znajduje się np. na stronie internetowej Stowarzyszenia "Wiosna".

Gdzie szukać organizacji?

W Monitorze Polskim z 31 grudnia 2008

W bazach ngo.pl

Na stronie Ministerstwa Polityki Społecznej

Komunikat MF w sprawie przekazywania 1% podatku na rzecz OPP

Historia 1% w Polsce

Początki 1% w Polsce nie były wcale łatwe. Mało kto wiedział o takiej możliwości, równocześnie niewiele instytucji społecznych miało wtedy status organizacji pożytku publicznego, a tylko tym możemy przekazać jedną setną naszego podatku. Innym utrudnieniem było to, że podatnicy musieli wyliczony przez siebie 1%, samodzielnie przelać na konto wybranej OPP. Okoliczności te zdecydowanie nie sprzyjały masowym wpłatom.

Statystyki

Analizując dane zebrane przez Ministerstwo Finansów, można dojść do wniosku, że przeszliśmy swoisty "jednoprocentowy" progres - jednak do stanu idealnego wciąż nam jeszcze daleko! W 2004 roku zaledwie 0,33% podatników zdecydowało się wesprzeć OPP swoim podatkiem, o łącznej kwocie: 10.365.000 zł, podczas gdy w roku ubiegłym było to już 21% wszystkich podatników, a łączna wartość 1% wszystkich Polaków to prawie 300 000 000 zł!

Kogo najczęściej wspiera polski podatnik?

Polacy najczęściej wspierają duże organizacje, za którymi stoją charyzmatyczni liderzy i o których głośno jest w mediach. Właśnie im ufamy najbardziej, uważając, że są wystarczająco sprawne i profesjonalne, żeby dobrze wykorzystać nasze pieniądze.

Doskonałym przykładem jest tu Jurek Owsiak ze swoją Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy (ok. 3,5 mln z 1%) - co roku potrafi zmobilizować Polaków do pomocy na masową skalę. Po 17 latach grania na polskich ulicach właściwie nie wypada już nie mieć "orkiestrowego" serduszka. Magiczną moc telewizji i swoją rozpoznawalność wykorzystują też Anna Dymna ze swoją Fundacją "Mimo wszystko" (ponad 11 mln zł z 1%) czy Ewa Błaszczyk, która założyła fundację " A kogo". Obie organizacje są w pierwszej dziesiątce, jeśli chodzi o darowizny z 1%.

Niestety w konkurencji z "monopolistami" przegrywają mniejsze organizacje, o zasięgu lokalnym. A szkoda, bo to one przecież działają najbliżej nas i najbardziej potrzebują wsparcia.

Oblicze polskiej biedy

Jak wynika z analiz Banku Światowego, Polska jest jednym z najuboższych państw UE. Od wielu lat w naszym kraju rosną obszary biedy, która obejmuje swoim zasięgiem kolejne setki tysięcy osób, podczas gdy inne kraje byłego bloku wschodniego rozwijają się szybciej. Zgodnie z raportem BŚ, w Polsce bieda jest uwarunkowana nie tylko ciągle pogłębiająca się różnicą pomiędzy pracującymi a bezrobotnymi, ale w równym stopniu wpływa na nią negatywne zjawisko, wynikające z polskich reform gospodarczy - z roku na rok wciąż nie zmniejsza się liczba tzw. "biednych pracujących", czyli ludzi, którzy mimo stałego zatrudnienia zarabiają zbyt mało, żeby zaspokoić swoje potrzeby (poniżej 700 zł na rękę miesięcznie). Takie osoby często muszą starać się o pomoc z opieki społecznej.

Z badań przeprowadzonych przez CBOS wynika, że statystyczny biedny Polak to z reguły mieszkaniec wsi lub małego miasta. Jest on młodą osobą , której rodzinę wcześniej dotknął problem bezrobocia. Często cechuje go brak odpowiedniego wykształcenia (podstawowe lub zawodowe); pochodzi z rodziny wielodzietnej, w której bieda przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Takimi statystycznymi ubogimi zajmuje się Stowarzyszenie Wiosna. W ubiegłym roku wigilijna pomoc, przekazana przez tę organizację potrzebującym w ramach akcji "Szlachetna paczka", dotarła do 33 684 osób, członków 4812 rodzin z całej Polski. Nie byłoby to możliwe bez 100 tys. zł, przekazanych Wiośnie z 1%.

Przyczyny ubóstwa

Zdaniem profesor Elżbiety Tarkowskiej, socjologa badającego kulturowe uwarunkowania biedy, przyczyn ubóstwa jest bardzo dużo - począwszy od ludzkiego lenistwa, przez nieudolność państwa czy samolubne społeczeństwo. Przyczyniła się do niej także nasza historia oraz transformacja po 1989 roku, ale także brak wzorców kulturowych i cywilizacyjnych, niedostatek nawyków dobrej i solidnej pracy oraz słabe wykształcenie społeczeństwa. Z tych różnych względów bieda w Polsce jest zdaniem badaczki wyjątkowo trudna do zwalczenia. .

Najuboższe rejony

Do najuboższych rejonów w Polsce należą województwa: warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie, podlaskie, kujawskopomorskie i podkarpackie - czyli dawne tereny popegeerowskie i obszary rolnicze, tradycyjnie reprezentujące niższy poziom rozwoju ekonomicznego. Najlepiej maja się natomiast województwa: opolskie, mazowieckie, lubuskie oraz śląskie.

Bieda dotyka jedną czwartą dzieci w Polsce

Z raportu Komisji Europejskiej wynika, że aż 26% dzieci w Polsce żyje w biedzie lub na jej skraju. Jest to wskaźnik najwyższy spośród wszystkich krajów UE. Prawie co piąty Polak (19 proc.) żyje poniżej progu ubóstwa, który Komisja Europejska ocenia jako 60% przeciętnego wynagrodzenia w danym kraju. Przed biedą nie chroni nawet zatrudnienie - nawet, gdy pracują, polscy rodzice zarabiają zbyt mało.

Wolontariat po polsku

Z badania zrealizowanego w listopadzie 2008 roku przez Stowarzyszenie Klon/Jawor wynika, że w Polsce ciągle pogłębia się kryzys wolontariatu, który zaczął się po roku 2006. W ostatnim roku tylko 11,3% czyli ok. 4 mln dorosłych Polaków, poświęciło swój czas na bezpłatną pracę na rzecz innych. To ponad 10 punktów procentowych mniej niż w roku 2006!

Cechy polskiego wolontariusza

Najwięcej wolontariuszy jest wśród osób z wyższym wykształceniem (generalnie: im wyższe wykształcenie, tym większa aktywność).

Badania z kolejnych lat potwierdzają, że najczęściej w wolontariat angażują się osoby młode, zwłaszcza te między 15-tym a 19-tym rokiem życia (uczniowie i studenci).

Relatywnie wysoki poziom aktywności obywatelskiej wykazują też osoby w wieku 40-44 lata.

W pracę społeczną częściej angażują się mieszkańcy wsi.

Polski filantrop

W ubiegłym roku zwiększył się odsetek Polaków, którzy podarowali na działania społeczne kwotę większą niż 50 zł (między 50 a 200 zł) - w 2007 r. deklarowało to 18,6% badanych, a w 2008 r. - co czwarty z nich (26%). Jednocześnie zmniejszył się procent darczyńców, którzy przekazali organizacjom znaczące sumy (powyżej 200 zł). W 2007 r. było ich 11,4%, rok później tyko 8,3%. Jak wynika z najnowszych badań Stowarzyszenia Klon/Jawor dotyczących filantropii:

Wzrosła liczba Polaków, którzy przekazali pieniądze lub dary rzeczowe na rzecz organizacji pozarządowych, ruchów społecznych lub religijnych. W 2008 r. zrobiło to 28,6% Polaków, w roku ubiegłym - 25,3%. Polacy najchętniej wspierali organizacje pomagające najuboższym (11,6%), zajmujące się pomocą humanitarną (7,7%) oraz ruchy religijne i parafialne (5,4%). Zahamowany więc został trend spadkowy, który utrzymywał się w polskiej filantropii od 2005 r.

Nieznacznie wzrosła też liczba Polaków, którzy pomagają więcej niż jednej organizacji. W 2008 r. 35% darczyńców przekazało środki finansowe na rzecz dwóch lub więcej organizacji, w 2007 r. takich filantropów było 33,4%.

Tak jak rok temu, Polacy najczęściej wspomagali organizacje małymi kwotami - ponad połowa darczyńców wsparła organizacje kwotą nie wyższą niż 50 zł.

Najbardziej wymownym wnioskiem z badań jest to, że ponad 70% Polaków nie wspomogło w ubiegłym roku żadnej organizacji.

Światowy kryzys a trzeci sektor

Niestety wszelkie prognozy wskazują na to, że kryzys gospodarczy odbije się również na trzecim sektorze. Z Zachodniej Europy i USA już dochodzą do nas pierwsze głosy o problemach finansowych tamtejszych NGOS-ów (ang. non-governmental organization - organizacja pozarządowa).

Opracowanie: Joanna Kłosowska, Stowarzyszenie WIOSNA

Załączniki