Jak stosować ulgę na złe długi?
Z tzw. "ulgi na złe długi", czyli pomniejszenia podatku należnego, podatnik może skorzystać w stosunku do wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, tj. takich, które nie zostały uregulowane lub zbyte w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Od lipca tego roku mają wejść w życie zmiany dotyczące tej procedury.
Kiedy wierzyciel może skorzystać z ulgi?
Aby podatnik mógł skorzystać z prawa do pomniejszenia podstawy opodatkowania i podatku należnego w ramach ulgi na złe długi, muszą być spełnione następujące warunki:
1) dostawa towaru lub świadczenie usług muszą być dokonane na rzecz podatnika VAT zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
2) na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:
a) wierzyciel i dłużnik muszą być podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
b) dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
3) od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie mogą upłynąć 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Korekta podatku należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym upłynął termin 150-dniowy, liczony od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Korekty takiej można dokonać pod warunkiem, że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji za ten okres rozliczeniowy należność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.
Ponadto podatnik korzystający z ulgi na złe długi obowiązany jest wraz z deklaracją, w której dokona korekty, zawiadomić o niej właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika. Zawiadomienie to ułatwia organom podatkowym zweryfikowanie spełnienia obowiązku skorygowania podatku naliczonego przez dłużnika. Składa się je na formularzu VAT-ZD.
Obowiązki dłużnika
W przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności wskazanego w umowie lub na fakturze, dłużnik ma obowiązek dokonania korekty odliczonego podatku naliczonego wynikającego z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89b ust. 1 ustawy o VAT).
Zasady tej nie stosuje się wówczas, gdy dłużnik ureguluje należność najpóźniej w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności tej należności. Jeżeli należność zostanie uregulowana częściowo, korekta dotyczyć będzie podatku naliczonego przypadającego na nieuregulowaną część należności.
W sytuacji gdy organ podatkowy stwierdzi, że dłużnik pomimo obowiązku nie skorygował podatku naliczonego, wówczas naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku wynikającego z nieuregulowanych faktur, który nie został skorygowany. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.
Korekta VAT po uregulowaniu należności
W przypadku uregulowania przez dłużnika należności, czy to w całości, czy w części, ustawodawca określił zasady dokonywania "powrotnej" korekty podatku, zarówno w stosunku do wierzyciela, jak i do dłużnika.
Jak wskazano w art. 89a ust. 4 ustawy o VAT, w sytuacji gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której wierzyciel skorygował podatek należny i podstawę opodatkowania, należność zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel ma obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta.
Jeśli należność zostanie uregulowana częściowo, wówczas podstawa opodatkowania oraz kwota podatku należnego musi być zwiększona w odniesieniu do tej części.
Pobierz darmowy program PIT 2014
Natomiast dłużnik, jeśli ureguluje należności po dokonaniu korekty podatku naliczonego, na podstawie art. 89b ust. 4 ustawy ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym należność uregulował (lub o część kwoty podatku naliczonego przy częściowym uregulowaniu należności).
|
ZMIANY OD 1 LIPCA 2015 R. Dłużnik w upadłości Obecnie obowiązujące przepisy dotyczące ulgi na złe długi nie przewidują, aby wierzyciel mógł z niej skorzystać w sytuacji, gdy dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Organy podatkowe uznawały, że dłużnik w takiej sytuacji jest zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego. Z takim stanowiskiem nie zgadzały się jednak sądy administracyjne. NSA w wyroku z dnia 1 lipca 2014 r., sygn. akt I FSK 641/14, uznał, że dłużnik będący w upadłości nie ma obowiązku korygowania podatku naliczonego. Zdaniem NSA ulga na złe długi nie ma zastosowania w stosunku do wierzytelności, których wierzyciel nie może skorygować z uwagi na to, że dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego i naprawczego. Od 1 lipca 2015 r., zgodnie z planowaną nowelizacją ustawy o VAT, w przypadku gdy w ostatnim dniu miesiąca, w którym upłynie 150. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik będzie pozostawał w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, wyłączony zostanie obowiązek dokonania przez niego korekty podatku naliczonego.
Jak wynika z obecnego brzmienia art. 89a ust. 7 ustawy o VAT, przepisy dotyczące ulgi na złe długi nie mają zastosowania, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4 (np. powiązania rodzinne, majątkowe). Jeżeli zatem mamy do czynienia z tzw. podmiotami powiązanymi, wierzyciel nie może skorygować podatku należnego. Natomiast nie ma podobnego odniesienia w art. 89b stanowiącym o obowiązku skorygowania podatku naliczonego przez dłużnika, który nie uregulował należności w określonym terminie. Tak więc obecnie w przypadku powiązań, o których mowa w art. 32 ust. 2-4 ustawy o VAT, zachodzących pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, wierzyciel nie może skorzystać z ulgi na złe długi. Dłużnik natomiast ma obowiązek skorygowania podatku naliczonego. W wyniku nowelizacji ustawy o VAT art. 89a ust. 7 ma być uchylony. Oznaczać to będzie możliwość korzystania z ulgi na złe długi przez podatnika (wierzyciela) w przypadku istnienia pomiędzy nim a dłużnikiem powiązań, o których mowa w art. 32 ust. 2-4 ustawy o VAT. Istnienie tych powiązań nie będzie już zatem stanowiło przeszkody w skorzystaniu przez wierzyciela z ulgi na złe długi.
Oprócz wyżej wskazanych zmian ustawodawca doprecyzuje art. 99 ust. 7 pkt 3 wskazując, że podatnik (dłużnik) zwolniony z VAT ma obowiązek złożenia deklaracji ze względu na obowiązek skorygowania odliczonego wcześniej podatku VAT. Obecnie podatnik zwolniony z VAT dokonując korekty odliczonego VAT w związku z nieuregulowaniem należności, zobowiązany jest tylko do wpłaty tego podatku na podstawie art. 103 ust. 1 ustawy o VAT. Warto także podkreślić, że zgodnie z przepisami przejściowymi, pomimo tego, że omówione zmiany mają obowiązywać od 1 lipca 2015 r., to mają mieć zastosowanie także do wierzytelności powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, których nieściągalność, zgodnie z art. 89a ust. 1a ustawy, została uprawdopodobniona po dniu 31 grudnia 2012 r. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 29 (1174) z dnia 2015-04-09