Poradnik: Jak powinno być oznakowane pieczywo?

W 2013 r. Inspekcja Handlowa skontrolowała ponad 2,8 tys. partii pieczywa i wyrobów piekarskich. Nieprawidłowości stwierdzono w 55,6 proc. przypadków. Najwięcej uwag dotyczyło oznakowania pieczywa sprzedawanego luzem - zastrzeżenia wniesiono do 63,3 proc. spośród 758 partii zbadanych w I kwartale ubiegłego roku. Nieprawidłowości polegały m.in. na braku informacji o masie jednostkowej pieczywa oraz niepodawaniu pełnej nazwy produktu i danych identyfikujących producenta. Znacznie rzadziej kwestionowano niewłaściwą jakość pieczywa (12 proc. spośród 58 skontrolowanych partii). Zastrzeżenia dotyczyły m.in. kruszenia się kromek chleba i obniżonej, w stosunku do deklaracji na opakowaniu, masy pieczywa.

Jak piekarze oszukują konsumentów?

Informacje o pieczywie sprzedawanym luzem podaje się w miejscu sprzedaży np. na wywieszce dotyczącej danego rodzaju pieczywa, naklejce na chlebie lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentom. Informacje o pieczywie pakowanym powinniśmy znaleźć na opakowaniu.

Oznaczenie pieczywa sprzedawanego luzem musi zawierać:

• nazwę rodzajową - kiedy w oznakowaniu pojawi się tylko nazwa fantazyjna, np. chleb wiejski, bułka zwykła, nie wiadomo, z czego tak naprawdę składa się takie pieczywo. Nazwa powinna informować konsumenta o charakterze produktu i nie może wprowadzać w błąd - konieczne jest zatem podawanie informacji, dzięki którym wiadome jest z czego wytworzono konkretny produkt, np. prawidłowa nazwa to: chleb wiejski żytni, bułka zwykła pszenno-żytnia.

• wykaz składników użytych do produkcji - powinny być wymienione wszystkie składniki pieczywa, zgodnie z malejącą kolejnością ich udziału w momencie użycia do produkcji;

• nazwa producenta - umożliwia rozpoznanie, z której piekarni pieczywo pochodzi;

• masa jednostkowa czyli waga pojedynczej sztuki oferowanego pieczywa;

• informacja o cieście - pieczywo produkowane z ciasta głęboko mrożonego, w przypadku użycia takiego ciasta do produkcji. Pieczywo z ciasta mrożonego wytwarzane jest m.in. w piekarniach hipermarketów oraz specjalnych piecach używanych przez mniejsze sklepy.

Na pieczywie pakowanym, oprócz informacji obowiązkowych dla wypieków oferowanych luzem, dodatkowo powinny się znaleźć następujące dane:

• data minimalnej trwałości (np. najlepiej spożyć przed...), czyli data, do której prawidłowo przechowywany lub transportowany produkt zachowuje swoje właściwości, takie jak smak i konsystencję, jednak nawet po jej upływie może nadawać się do spożycia;

• procentową zawartość składników występujących w pieczywie, jeśli są one przywołane w nazwie lub grafice (np. chleb ze śliwką);

• zawartość netto lub liczbę sztuk opakowanego pieczywa;

• warunki przechowywania, jeśli jakość pieczywa zależy od takich warunków, np. pieczywo z nietrwałymi mikrobiologicznie dodatkami;

• oznaczenie partii produkcyjnej, jeśli nie jest tym oznaczeniem data minimalnej trwałości;

• dane identyfikujące podmiot, który produkuje, wprowadza do obrotu lub paczkuje pieczywo.

Szokujące wyniki kontroli: Mięso, jajka, ryby

Podstawowe składniki pieczywa to mąka, woda, drożdże lub zakwas, sól. Jednak producenci pieczywa stosują także dodatki popularnie zwane polepszaczami, które skracają proces pieczenia oraz m.in. zwiększają objętość i poprawiają wygląd pieczywa. Szczególną uwagę warto zwrócić na pieczywo pakowane, w którego składzie oprócz polepszaczy, możemy również znaleźć konserwanty hamujące pleśnienie i przedłużające jego trwałość. Oto przykłady:

• karmel - jest zakazanym barwnikiem, dopuszczalny tylko w pieczywie słodowym (tj. chlebie z dodatkiem ekstraktu słodowego). Nadaje pieczywu kolor brązowy, aby sprawiało wrażenie razowego, którym w rzeczywistości nie jest. Do chleba i produktów podobnych nie można w ogóle stosować dodatku barwników spożywczych, są one dopuszczalne w pieczywie cukierniczym;

• dioctan sodu (E262) - przedłuża świeżość pieczywa, stosowany do wyrobu tzw. pieczywa tostowego;

• kwas L-askorbinowy (E300) - pomaga zatrzymywać gaz w cieście, co powoduje, że optycznie zwiększa się objętość pieczywa;

• guma guar (E412) jest stosowana jako stabilizator i środek zagęszczający.

Po stwierdzeniu złej jakości produktów spożywczych konsument ma prawo reklamacji u sprzedawcy, ale musi przestrzegać określonych terminów zgłoszenia swoich zastrzeżeń:

• trzy dni od otwarcia opakowania produktu opatrzonego terminem przydatności do spożycia lub datą minimalnej trwałości,

• trzy dni od dnia sprzedaży w przypadku towaru sprzedawanego luzem.

W przypadku kłopotów z uznaniem reklamacji konsument może zwrócić się o pomoc do:

• Inspekcji Handlowej, której inspektoraty działają w każdym mieście wojewódzkim,

• miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów,

• organizacji konsumenckich, np. Federacji Konsumentów, Stowarzyszenia Konsumentów Polskich.

UOKiK