Bezwarunkowy dochód podstawowy to świadczenie, które miałoby być wypłacane niezależnie od zatrudnienia, dochodów, a nawet wieku. Na świecie rozwiązanie testują lub testowały już różne państwa.
W Polsce także były już plany pilotażu wypłat bezwarunkowego świadczenia, ale przerwała je pandemia. Udział w nim wziąć miało 31 tys. osób zamieszkałych obszar dziewięciu gmin województwa warmińsko-mazurskiego. Teraz głos w sprawie świadczenia zabrało Ministerstwo Finansów.
Bezwarunkowy dochód podstawowy. Nowe świadczenie 1300 zł co miesiąc?
Pomysł bezwarunkowego dochodu podstawowego w Polsce propaguje dr Maciej Szlinder, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego. Ten rozmowie ze "Strefą Biznesu" wskazał siedem szczególnych cech świadczenia:
- bezwarunkowość - żadnych wymogów,
- powszechność - wszystkim bez wyjątków,
- indywidualność - pieniądze do konkretnych osób,
- forma pieniężna - świadczenie w formie pieniężnej,
- wypłacane regularnie - przelewy co miesiąc,
- wypłacane przez państwo - wypłaty z urzędu lub od samorządu,
- podstawowość - świadczenie ma zapewnić zaspokojenie minimum potrzeb.
Pilotaż zakładał wypłatę 1300 zł świadczenia przez 2 lata wybranym mieszkańcom wspomnianych dziewięciu gmin województwa Warmińsko-Mazurskiego. Teraz głos w sprawie świadczenia zabrał resort finansów.
Ministerstwo Finansów przerwało milczenie. Bezwarunkowy dochód podstawowy tyle by nas kosztował
Wiceminister resortu finansów Jurand Drop odpowiedział na interpelację poselską dotyczącą wypłat bezwarunkowego dochodu podstawowego. Chodzi o pytanie posła PiS, Michała Kowalskiego, który zapytał o świadczenie w wysokości 1300 zł miesięcznie.
Ministerstwo Finansów w odpowiedzi zwróciło uwagę, że 1300 zł wypłacane bezwarunkowo wszystkim dorosłym Polakom, to koszt 40 mld zł miesięcznie. W skali roku dałoby to 480 mld zł. To suma równa 75 proc. rocznym dochodom państwa i 12 proc. prognozowanego PKB.
Mało tego, wiceminister Jurand Drop zwrócił uwagę, że wszystkie świadczenia społeczne kosztują obecnie państwo niemal 200 mld zł rocznie. To ponad dwa razy mniej niż rok obsługi programu bezwarunkowego dochodu podstawowego. Resort finansów nie planuje w najbliższym czasie wprowadzenia tego świadczenia.
Bezwarunkowy dochód podstawowy na świecie
Testy świadczenia przeprowadzano już w wielu krajach na świecie. W Finlandii 2 tys. osób dostawało 560 euro miesięcznie, co w efekcie miało zwiększyć poziom ich finansowego bezpieczeństwa. Podobne testy prowadzono w Kanadzie, ale przerwano je ze względu na "brak poprawy warunków życia najbiedniejszych".
Bezwarunkowy dochód podstawowy poddawany był testom także w Stanach Zjednoczonych. W latach 2019-2020 w Kalifornii pilotażem objęto 125 osób, które dostawały świadczenie 500 dolarów. W efekcie w grupie zmniejszył się poziom bezrobocia, a część badanych wyszła z zadłużenia.
Z kolei w Denver 800 bezdomnych dostało po 1000 dolarów świadczenia miesięcznie. Odpowiadający za przedsięwzięcie Mark Donovan, dyrektor Denver Basic Income Project, wskazywał, że większość bezdomnych wykorzystała świadczenie, aby wyjść na prostą. Uwagę zwraca fakt, że część bezdomnych opłacała ze świadczenia kursy, które podnosiły ich kompetencje.
Test bezwarunkowego dochodu podstawowego w 2023 roku rozpoczęte zostały również w Wielkiej Brytanii. Eksperyment, w którym każdy z uczestników może liczyć na 1600 funtów miesięcznie, ma zakończyć się w tym roku.
Przemysław Terlecki
