Jak działa OFE, czyli Otwarty Fundusz Emerytalny?
Otwarty Fundusz Emerytalny to instytucja finansowa będąca częścią polskiego systemu emerytalnego. Jej głównym zadaniem jest gromadzenie i inwestowanie składek emerytalnych osób objętych ubezpieczeniem społecznym. Działanie OFE opiera się na mechanizmie, w którym część składki emerytalnej (obecnie to 2,92% wynagrodzenia brutto) trafia na indywidualny rachunek uczestnika funduszu. Składki są przekazywane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ten najpierw otrzymuje całość składek od pracodawcy, a następnie rozdziela je pomiędzy własne konta i subkonta oraz OFE.
Co ważne, OFE inwestuje zgromadzone środki w instrumenty finansowe. Głównie w akcje polskich spółek, a w mniejszym stopniu w akcje zagraniczne i papiery dłużne przedsiębiorstw. Od reformy z 2014 roku fundusze nie mogą inwestować w polskie obligacje skarbowe, co znacząco zmieniło strukturę ich portfeli inwestycyjnych. Wartość jednostki funduszu, na którą przeliczane są składki, zależy od aktualnej wartości rynkowej tych papierów wartościowych. Oznacza to, że wartość oszczędności w OFE może się zmieniać w zależności od sytuacji na rynkach finansowych. Może więc rosnąć, ale też maleć.
Na dziesięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego uruchamiany jest tzw. suwak emerytalny. To mechanizm, który polega na stopniowym przekazywaniu środków z OFE na subkonto w ZUS. Proces ten odbywa się automatycznie i ma na celu przygotowanie środków do wypłaty emerytury przez ZUS.
Istotną cechą jest dziedziczenie środków OFE. Co ważne, całość zgromadzonych środków może zostać przekazana wskazanym przez uczestnika osobom lub w przypadku braku takiego wskazania spadkobiercom. Małżonek uczestnika OFE otrzymuje połowę środków zgromadzonych w czasie trwania wspólności majątkowej, nawet jeśli nie został wskazany jako uposażony.
OFE funkcjonuje obecnie jako dobrowolna forma oszczędzania na emeryturę. Osoby rozpoczynające pracę po 2014 roku mogą zapisać się do funduszu w ciągu czterech miesięcy od rozpoczęcia zatrudnienia.
Czy można wypłacić pieniądze z OFE przed emeryturą? Jest sposób
W praktyce i zgonie z założeniami tego programu emerytalnego wypłata pieniędzy z OFE przed emeryturą nie jest możliwa. To niejedyne ograniczenie, okazuje się bowiem, że nie można ich również wypłacić po przejściu na emeryturę. Dlaczego? Jak wspomnieliśmy, na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego środki z OFE zaczynają być przekazywane na subkonto w ZUS-ie, w ramach tak zwanego suwaka. W momencie przejścia na emeryturę liczy się je na poczet świadczenia emerytalnego.
Kiedy można wypłacić środki z OFE? Wypłata pieniędzy z funduszu jest możliwa jedynie w przypadku śmierci osoby ubezpieczonej. Wówczas środki zgromadzone w ramach drugiego filaru emerytalnego są dziedziczone przez współmałżonka bądź innego spadkobiercę. W takiej sytuacji konieczne jest złożenie wniosku o wypłatę środków OFE. Warto jednak zaznaczyć, że odziedziczenie środków jest niemożliwe w momencie, gdy zmarła osoba pobierała emeryturę dłużej niż 3 lata.
Jak zrezygnować z OFE?
Rezygnacja z Otwartego Funduszu Emerytalnego nie odbywa się w dowolnym momencie. Możliwa jest wyłącznie w ramach tzw. okienek transferowych, które ustawowo otwierane są co cztery lata. W tym czasie osoby zapisane do OFE mogą podjąć decyzję, czy chcą kontynuować przekazywanie części składki emerytalnej do funduszu, czy też całość tej składki ma trafiać wyłącznie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ostatnie okienko transferowe trwało od 1 kwietnia do 31 lipca 2024 roku, a kolejne okno zaplanowane jest na okres od 1 kwietnia do 31 lipca 2028 roku. Poza tymi terminami nie ma możliwości zmiany decyzji dotyczącej uczestnictwa w OFE.
Jak zrezygnować z OFE? W czasie trwania okienka transferowego należy złożyć stosowne oświadczenie w ZUS. Można to zrobić osobiście w placówce, za pośrednictwem platformy PUE ZUS lub wysyłając dokument pocztą. W oświadczeniu należy jednoznacznie wskazać, że chce się zrezygnować z dalszego przekazywania składek do OFE i że całość składki emerytalnej ma być kierowana do ZUS.
Decyzja o rezygnacji z OFE jest nieodwracalna w danym cyklu transferowym. To oznacza, że jeśli ktoś zrezygnuje z OFE w jednym okienku, nie będzie mógł ponownie zapisać się do funduszu aż do kolejnego okienka transferowego. Dlatego przed podjęciem decyzji warto rozważyć wszystkie za i przeciw OFE.
