Spis treści:
- Czy w wieku 55 lat można przejść na emeryturę w KRUS?
- Ile wynosi emerytura netto z KRUS po 25 latach pracy?
- Ile lat trzeba opłacać składki KRUS, aby otrzymać emeryturę?
- Dodatki, waloryzacja i praktyczne wskazówki dla rolników
Czy w wieku 55 lat można przejść na emeryturę w KRUS?
Dyskusja o wcześniejszej emeryturze w KRUS od lat budzi emocje wśród rolników. Wielu z nich zaczyna pracę znacznie wcześniej niż osoby zatrudnione w innych sektorach i naturalnie oczekuje, że wcześniej też zakończy aktywność zawodową. Zgodnie z aktualnymi przepisami, wiek emerytalny w KRUS wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, a niezbędnym warunkiem jest co najmniej 25 lat ubezpieczenia rolniczego.
Do końca 2017 roku istniała możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę, jednak dotyczyła jedynie osób, które spełniły rygorystyczne kryteria: kobiety mogły ubiegać się o świadczenie po ukończeniu 55 lat, mężczyźni - po 60, przy minimum 30 latach opłacania składek i zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego. Ta ścieżka jest dziś zamknięta. Oznacza to, że aktualnie rolnicy mogą przejść na emeryturę wyłącznie po osiągnięciu ustawowego wieku i wymaganych 25 lat ubezpieczenia.
Ile wynosi emerytura netto z KRUS po 25 latach pracy?
System emerytalny KRUS różni się konstrukcją od powszechnego systemu ZUS. Składa się z dwóch części: składkowej i uzupełniającej.
- Część składkowa to 1% emerytury podstawowej za każdy rok opłacania składek.
- Część uzupełniająca wynosi początkowo 95% emerytury podstawowej, ale maleje o 0,5% za każdy rok ubezpieczenia powyżej 20 lat. Nie spada jednak poniżej 85%.
Od 1 marca 2025 roku emerytura podstawowa w KRUS wynosi 1 691,02 zł brutto. Zatem osoba z 25-letnim stażem ubezpieczeniowym otrzyma część składkową - ok. 422,76 zł oraz część uzupełniającą - około 1 563,69 zł, co łącznie daje około 1 995 zł brutto miesięcznie.
Po odliczeniu podatku i składki zdrowotnej, na konto trafia średnio ok. 1 790 zł netto. Warto pamiętać, że są to wartości orientacyjne, zależne od indywidualnych czynników - m.in. okresów składkowych, ulg czy ewentualnych dodatków.
Zobacz również: Emerytura pomniejszona za spóźnienie. Termin mija 25 października
Wysokość świadczenia rośnie wraz z długością okresu ubezpieczenia, choć nie wprost proporcjonalnie. Przykładowo:
- 30 lat ubezpieczenia to ok. 2 029 zł brutto,
- 40 lat - ok. 2 113 zł brutto.
Wzrost jest więc zauważalny, lecz nieproporcjonalny do dodatkowych lat pracy. System KRUS premiuje przede wszystkim osiągnięcie minimalnego wymaganego stażu, a kolejne lata zwiększają świadczenie w ograniczonym zakresie. W 2025 r. w KRUS ubezpieczonych jest ok. 1,1 mln osób, a świadczenia pobiera ponad milion emerytów i rencistów.
Warto też pamiętać, że obecna konstrukcja emerytury rolniczej powstała w latach 90. XX wieku. Jej celem było zachęcanie starszych rolników do przekazywania gospodarstw młodszym pokoleniom, co miało sprzyjać modernizacji i poprawie struktury agrarnej. Dziś KRUS pełni przede wszystkim funkcję socjalnego zabezpieczenia minimalnego, a nie pełnej rekompensaty za lata pracy w rolnictwie.
Ile lat trzeba opłacać składki KRUS, aby otrzymać emeryturę?
Prawo do emerytury rolniczej przysługuje po spełnieniu dwóch warunków:
- osiągnięciu wieku 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni),
- udokumentowaniu co najmniej 25 lat ubezpieczenia emerytalno-rentowego w KRUS.
Do wymaganego okresu wlicza się m.in. podleganie ubezpieczeniu rolniczemu od 1991 roku, a w określonych sytuacjach także pracę w gospodarstwie po ukończeniu 16. roku życia przed 1983 rokiem. Ma to oddać rzeczywisty staż pracy na roli i chronić ciągłość gospodarstw przekazywanych następcom.
System KRUS opiera się na prostym mechanizmie: wysokość emerytury to iloczyn emerytury podstawowej i sumy wskaźników wymiaru wynikających z długości okresów ubezpieczenia. Dzięki temu utrzymuje on równowagę między zachętą do dłuższego opłacania składek a gwarancją minimalnego zabezpieczenia dla osób spełniających wymogi.
Po waloryzacji z marca 2025 roku (na poziomie 5,5%) emerytura podstawowa wynosi 1 691,02 zł brutto. Oznacza to, że osoba z 25-letnim stażem może liczyć na świadczenie w okolicach 2 000 zł brutto miesięcznie, przy czym rzeczywista kwota netto zależy od indywidualnej sytuacji podatkowej. Waloryzacja jest przeprowadzana automatycznie, a świadczeniobiorcy otrzymują decyzję z nową wysokością świadczenia.
KRUS wypłaca także tzw. trzynastkę, czyli dodatkową roczną emeryturę, przyznawaną na tych samych zasadach co w systemie powszechnym.
Dodatki, waloryzacja i praktyczne wskazówki dla rolników
Wysokość rolniczego świadczenia emerytalnego może wzrosnąć w szczególnych przypadkach. System przewiduje m.in. dodatkowe wskaźniki dla osób, które przez pewien czas opłacały podwójną składkę, co oznacza kilka procent więcej emerytury podstawowej za każdy taki rok.
Z punktu widzenia planowania finansów w gospodarstwie domowym najważniejsze są trzy kwestie:
- Nieprzerwane ubezpieczenie - każda luka w opłacaniu składek może obniżyć przyszłe świadczenie.
- Terminowość składek kwartalnych - opóźnienia skutkują utratą ciągłości ubezpieczenia.
- Dobra dokumentacja - kompletne potwierdzenie okresów ubezpieczenia i pracy w gospodarstwie przyspiesza procedurę przyznania emerytury.
Dzięki tym zasadom rolnik ma realny wpływ na wysokość swojego świadczenia i może lepiej zaplanować bezpieczeństwo finansowe na przyszłość.
