"Branża zmaga się z niedoborem oleju, mimo że krajowe tłocznie dysponują zdolnościami przerobowymi przekraczającymi 4 mln ton nasion rzepaku rocznie. W sezonie 2025/2026 deficyt ma sięgnąć co najmniej 0,5 mln ton, co negatywnie wpłynie na działalność krajowych zakładów tłuszczowych oraz przyczynia się do wzrostu cen wyrobów olejowych" - zauważa dr Agnieszka Łopatka z Uniwersytetu WSB Merito.
Artykuły tłuszczowe najmocniej drożejącą kategorią. Prym wiedzie olej
To właśnie artykuły tłuszczowe okazały się we wrześniu kategorią, w których ceny rosły najmocniej rok do roku - o 11,9 proc. Podobnie było miesiąc temu, kiedy tłuszcze były w ujęciu rocznym droższe średnio o 17,7 proc. Tym razem na wyniku najbardziej zaważył olej - podczas gdy w sierpniowym badaniu cen średnią najbardziej podniosła margaryna do pieczenia, która była droższa o 23,8 proc. niż rok wcześniej.
Na 2. miejscu w zestawieniu najbardziej drożejących kategorii produktów znalazła się chemia gospodarcza, która poszła w górę o 7,7 proc. W sierpniu była tańsza o 1,1 proc. niż rok wcześniej.
"Taka różnica wynika z sezonowości. W wakacje popyt na wiele tego typu produktów był niższy, a promocje tymczasowo obniżały ceny. We wrześniu powróciła silna presja cenowa, związana z rosnącymi kosztami produkcji i logistyki, co przełożyło się na skokowy wzrost dynamiki cen" - wyjaśnia dr Agnieszka Łopatka.
Na trzeciej pozycji uplasowały się napoje bezalkoholowe z podwyżką 7,4 proc. rok do roku. W sierpniu były one średnio 6,6 proc. droższe niż rok wcześniej. W ocenie autorów raportu podwyżki wynikają z rynkowej dominacji kilku globalnych koncernów, które wykorzystują swoją pozycję do podwyżek wyższych niż takie, które wynikałyby z rosnących kosztów produkcji.
Inflacja spada, ale ceny w sklepach rosną
Wprawdzie inflacja wyniosła we wrześniu 2,9 proc. rok do roku - po raz kolejny plasując się w szerokim celu inflacyjnym NBP - ale żywność wciąż drożeje.
"W sierpniu detaliści wyprzedawali zapasy przed końcem sezonu. We wrześniu powrócili do cen jesiennych" - mówi dr Robert Orpych z Uniwersytetu WSB Merito.
Na 4. pozycji znalazły się używki (kawa, herbata, alkohole itd.) ze wzrostem o 7,1 proc. rok do roku (w sierpniu 11,7 proc.). W tej kategorii średnią windują podwyżki cen kawy mielonej i rozpuszczalnej, odpowiednio o 36,1 i 23,7 proc.
Miejsce 5. zajęło mięso, które zdrożało o 6,7 proc. rdr (w sierpniu 5,3 proc.). W tej kategorii za wzrost cen odpowiedzialne są wyższe koszty pasz, energii i transportu. Drożeją główne gatunki mięsa - wołowina, drób i wieprzowina.
"Warto podkreślić, że drób drożeje z powodu chorób, które w tym roku dotknęły polskie hodowle" - zaznacza dr Łopatka.
Nabiał podrożał z kolei o 6,4 proc. rok do roku (w sierpniu 7,6 proc.), a przyczynił się do tego głównie wzrost cen jaj (27,3 proc.), również wywołany przez choroby drobiu.
Ceny owoców poszły w górę średnio o 6,2 proc. rdr. (w sierpniu 11,6 proc.). Środki higieny osobistej zdrożały o 6,2 proc., (w poprzednim miesiącu 3,9 proc.), pieczywo - 6 proc. (w sierpniu 5 proc.), produkty sypkie (np. cukier i mąka) o 4,9 proc. (w poprzednim badaniu okazały się tańsze niż rok wcześniej o 0,3 proc.), wędliny - o 4,9 proc. (w sierpniu 5,2 proc.), dodatki spożywcze (np. ketchupy, majonezy i musztardy) - o 4,5 proc. (w sierpniu 3,9 proc.), a także ryby - o 3,8 proc. (miesiąc wcześniej 6,2 proc.), słodycze i desery - o 2,5 proc. (w sierpniu 9,6 proc.).
Staniały natomiast karmy dla zwierząt - o 1,9 proc. (w sierpniu były tańsze o 2,7 proc. rdr.), warzywa - o 1,5 proc. (miesiąc wcześniej odnotowano w tej kategorii wzrost 3,8 proc.) oraz artykuły dla dzieci, które potaniały o 0,9 proc. rdr. (w sierpniu spadek cen wyniósł 2,4 proc.).
W raporcie "Indeks cen w sklepach detalicznych" UCE Research i Uniwersytetu WSB Merito zestawiono ze sobą ponad 93 tys. cen detalicznych z przeszło 43,8 tys. sklepów należących do 61 sieci handlowych. Badaniem objęto wszystkie działające na rynku dyskonty, hipermarkety, supermarkety, sieci convenience oraz cash&carry docierające ze swoją ofertą do większości konsumentów w Polsce.
