Spis treści:
- Dziedziczenie ustawowe a dziedziczenie na mocy testamentu. Czym się różnią?
- Jaka jest kolejność dziedziczenia ustawowego?
- Kto dziedziczy, gdy spadkobierca umiera?
Dziedziczenie ustawowe a dziedziczenie na mocy testamentu. Czym się różnią?
Główną różnicą pomiędzy dziedziczeniem ustawowym a dziedziczeniem na mocy testamentu jest to, co stanowi podstawę podziału majątku. W pierwszym przypadku spadkobiercy są wskazywani przez przepisy prawa spadkowego - zachowana jest także ściśle określona kolejność dziedziczenia. Jeśli zaś chodzi o dziedziczenie na mocy testamentu, podział majątku dokonywany jest zgodnie z ostatnią wolą spadkodawcy (testatora), która jest wyrażona w ważnym testamencie.
Dziedziczenie na mocy testamentu umożliwia dokładne rozdysponowanie majątku przez spadkodawcę. Co więcej - może on zapisać spadek nie tylko członkom rodziny, ale również znajomym oraz firmom i instytucjom. Ważne jest to, że jeśli jakaś część majątku nie została uwzględniona w testamencie, to wówczas podlega ona dziedziczeniu ustawowemu.
Zarówno w przypadku dziedziczenia na mocy testamentu, jak i dziedziczenia ustawowego, spadkobierca może odrzucić spadek. W tym celu należy złożyć stosowne oświadczenie w ciągu 6 miesięcy od momentu, w którym dana osoba dowiedziała się o udziale w spadku.
Jaka jest kolejność dziedziczenia ustawowego?
Kodeks cywilny, a konkretniej rzecz ujmując prawo spadkowe, ściśle określa kolejność dziedziczenia ustawowego. Prezentuje się ona w następujący sposób:
- najpierw dziedziczą dzieci i małżonek spadkodawcy - podział majątku odbywa się w równych częściach - co ważne, część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 całości spadku;
- jeśli zmarły nie miał dzieci, to wówczas spadek dziedziczy małżonek i rodzice spadkodawcy, przy czym udział małżonka wynosi połowę spadku, a udział rodziców dziedziczących w zbiegu z małżonkiem wynosi 1/4 spadku (jeśli spadkodawca nie miał małżonka, to rodzice dziedziczą spadek);
- jeśli rodzice spadkodawcy nie żyją, to spadek trafia w ręce małżonka i rodzeństwa spadkodawcy oraz ich zstępnych, jeśli rodzeństwo nie żyje;
- jeśli spadkodawca nie miał zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa oraz ich zstępnych, spadek należy się jego dziadkom w częściach równych, a gdy dziadkowie nie żyją, to wtedy ich udział trafia do ich zstępnych bądź ich dzieci;
- w przypadku, gdy nie żyją dziadkowie i ich zstępni, spadek trafia do pasierbów spadkodawcy, o ile takowych miał;
- w przypadku braku wszystkich wyżej wymienionych spadkobierców, spadek trafia do gminy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub, gdy nie jest możliwe jej ustalenie, do Skarbu Państwa.
Kto dziedziczy, gdy spadkobierca umiera?
Niektóre osoby mogą zastanawiać się, co następuje w sytuacji, gdy spadkobierca umiera. Kto wówczas dziedziczy spadek?
Okazuje się, że w przypadku śmierci spadkobiercy, jego udział w majątku może trafić do jego spadkobierców. Taką sytuację definiuje art. 1017 Kodeksu cywilnego. Rzeczone uprawnienie jest nazywane transmisją. Spadkobiercy osoby, która nie zdążyła przyjąć spadku, sami mogą złożyć oświadczenie o jego przyjęciu, jednak termin jego złożenia "nie może się skończyć wcześniej aniżeli termin do złożenia oświadczenia co do spadku po zmarłym spadkobiercy" (tak wynika ze wspomnianego art. 1017 Kodeksu cywilnego).
