Można zwiększyć zasiłek pogrzebowy do 4500 zł
Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) oraz Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE) wskazują na możliwe efektywne ograniczenie szarej strefy w usługach pogrzebowych, która sięga 950 mln zł rocznie. Dodatni wpływ do budżetu z tego tytułu to minimum 220 mln zł rocznie.
Wystarczy rozszerzyć obowiązek dokumentowania wydatków związanych z pogrzebem na wszystkie osoby, łącznie z członkami rodzin. W sposób automatyczny wyeliminowałoby to nieuczciwe podmioty, ponieważ brak faktur zamykałby drogę do otrzymania zasiłku pogrzebowego wypłacanego przez ZUS oraz pozostałe instytucje zabezpieczenia społecznego.
Większe wpływy umożliwiłyby podniesienie kwoty zasiłku pogrzebowego z obecnych 4000 zł do 4500 zł. Zasiłek pogrzebowy był utrzymywany na tym samym nominalnym poziomie od marca 2011 r. - podczas gdy tylko od stycznia 2015 r. do maja 2020 r. podrożały one o 14,2%.
Podwyżka kwoty zasiłku pogrzebowego o 500 zł kosztowałaby finanse publiczne ok. 210 mln zł w skali roku. Zważywszy na znaczny zasięg działania szarej strefy na tym rynku, wpływ takiego rozwiązania na wynik sektora finansów publicznych - w połączeniu z rozszerzeniem obowiązku dokumentowania kosztów - mógłby być względnie neutralny, a nawet pozytywny.
Zakładając, że 75% kosztów finansowanych z zasiłku pogrzebowego nie było do tej pory ewidencjonowanych, efektywna stawka VAT (uwzględniając zróżnicowanie stawek) wynosi 15,5%, zaś efektywna stawka PIT/CIT kształtuje się na poziomie 1,9% w relacji do przychodów - dodatni wpływ na dochody budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego przekroczyłby 220 mln zł rocznie.
- Wiele potencjalnych metod zwalczania szarej strefy wymaga znacznego zaangażowania zasobów instytucji państwa oraz może przynosić niepożądane efekty uboczne - np. w postaci utrudniania prowadzenia działalności przez uczciwych przedsiębiorców przez zbyt częste lub długotrwałe przeprowadzanie kontroli, które nie są oparte na uprzedniej analizie ryzyka. Jednak w przypadku branży pogrzebowej mamy do czynienia z sytuacją, w której zastosowanie prostych rozwiązań przyniosłoby znaczne pozytywne efekty - mówi Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich, wiceprezes Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE).
- Przykładem jednego z takich rozwiązań jest wykorzystanie już istniejącego instrumentu i zastosowanie go w odniesieniu do szerszej grupy adresatów. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, jeżeli inne osoby lub podmioty niż członkowie rodziny zmarłego sfinansowały jego pogrzeb - zasiłek pogrzebowy przysługuje im w wysokości udokumentowanych kosztów, jednak nie wyższej niż obowiązująca maksymalna kwota zasiłku. Natomiast w przypadku organizacji pogrzebu przez członków rodziny, kwota ta jest przyznawana bez konieczności udokumentowania jakichkolwiek kosztów. Sprawia to, że rodzina zmarłej osoby nie ma jakiejkolwiek motywacji do domagania się faktur za wykonane usługi pogrzebowe - a wręcz nie udokumentowanie tej transakcji oraz obniżenie ceny o należny VAT może być postrzegane jako bardziej opłacalne" - dodaje Łukasz Kozłowski.
