Fiskus musi określić termin zwrotu VAT

Rozpoznawana sprawa dotyczyła zwrotu nadwyżki podatku VAT naliczonego za marzec 2017 r., na kwotę ponad 400 000 zł. W maju 2017 r. wobec spółki X wszczęto kontrolę podatkową w zakresie prawidłowości rozliczeń z budżetem z tytułu podatku VAT za marzec 2017 r. oraz zasadności zadeklarowanej kwoty nadwyżki z przeniesienia z lutego 2017 r. Termin zakończenia kontroli wyznaczono na 31 października 2017 r. W toku prowadzonych czynności organ podatkowy wystąpił do podatnika o okazanie dokumentacji podatkowej oraz złożenie wyjaśnień. Z uwagi na dokonywanie przez spółkę transakcji kupna-sprzedaży z podmiotami powiązanymi kapitałowo i osobowo, Naczelnik Urzędu Skarbowego wystąpił również z zapytaniami do kontrahentów spółki, a nawet zagranicznych instytucji. Na dzień wydania postanowienia organ I instancji nie miał jednak wszystkich oczekiwanych materiałów, więc wyznaczył termin zwrotu nadwyżki VAT na dzień 2 kwietnia 2018 r., a zatem na 7 miesięcy po zakończeniu kontroli podatkowej. Spółka X odwołała się do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, zarzucając Naczelnikowi US opieszałość oraz naruszenie przepisów Ordynacji podatkowej. Organ II instancji nie znalazł uchybień w postępowaniu Naczelnika US przez co brak było podstaw do uchylenia lub zmiany postanowienia. Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi.

W skardze skierowanej do WSA w Łodzi, spółka X podniosła, że Dyrektor IAS w Łodzi błędnie przyjął, iż przepisy umożliwiające przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego są zgodne z zasadą nieograniczonego (co do terminu i wysokości) zwrotu nadwyżki podatku, którą można wywieść z regulacji wspólnotowych. WSA w Łodzi przyznał rację skarżącej spółce stwierdzając, że przedłużenie terminu zwrotu podatku wskazanego w deklaracji podatkowej może nastąpić do czasu zakończenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego (art. 87 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług). Zatem w rozpatrywanej sprawie niezasadne było przedłużenie terminu zwrotu nadwyżki VAT do 2 kwietnia 2018 r. Czynność ta powinna być dokonana do dnia 31 października 2017 r.

Podstawowym zagrożeniem dla przedsiębiorców, których środki finansowe utknęły gdzieś w czeluściach biurokracji, jest możliwość utraty płynności finansowej. W przypadku kwot rzędu kilkuset tysięcy, a nawet milionów złotych "zamrożonych" środków, nawet najsilniejsze podmioty gospodarcze mogą tego nie udźwignąć. Straty nie rekompensują ani odsetki ustawowe, ani zakończone wiele lat później batalie sądowe. Dodatkowo polskie prawo nie przewiduje żadnej odpowiedzialności dla opieszałych urzędników. Aparat administracji państwowej, mimo licznych przewinień, pozostaje bezkarny.

Opieszałe, sprzeczne z przepisami prawa postępowanie organów podatkowych w zakresie zwrotu nadwyżki podatku VAT, stanowi naruszenie jednej z podstawowych zasad prawa podatkowego - neutralności podatku VAT. Zgodnie z tą zasadą podatek VAT powinien być ekonomicznie neutralny dla podatników. Tymczasem działanie organów podatkowych prowadzi do sytuacji, w której dla wielu firm "zawirowania" w zakresie zwrotu nadwyżki VAT, mogą wpłynąć na "być albo nie być" na rynku. Organy podatkowe pozostają głuche na problemy polskich przedsiębiorców. Przeprowadzane kontrole mają na celu unieruchomienie środków przedsiębiorców na koncie MF. Niezwykle widoczne jest także negatywne nastawienie organów podatkowych do przedsiębiorców, którzy są z góry traktowani jak oszuści podatkowi, uczestniczący w nielegalnym procederze.

Wyrok WSA w Łodzi z 21 marca 2018 r., wprawdzie nie stanowi remedium na problemy polskich przedsiębiorców, ale jest pewnego rodzaju sygnałem i zapowiedzią pozytywnych zmian. Orzeczenie WSA ogranicza w minimalnym zakresie swoistą samowolę organów podatkowych w przedmiocie wyznaczania terminu zwrotu nadwyżki podatku VAT oraz stawia veto w stosunku do dotychczas nieograniczonych i niekończących się kontroli.

radca prawny Robert Nogacki

^{Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców}