Nieodpłatne udzielenie poręczenia powoduje powstanie przychodu
Dość częstą praktyką wśród powiązanych przedsiębiorców jest udzielanie sobie wzajemnie nieodpłatnie poręczeń lub gwarancji kredytowych. Umożliwia to pozyskanie środków inwestycyjnych bez konieczności zabiegania o udzielanie takiego zabezpieczenia u podmiotów profesjonalnie trudniących się tego typu czynnościami, a tym samym przyczynia się do znacznych oszczędności. Niestety jak wskazuje praktyka organów podatkowych takie oszczędności mogą w niektórych przypadkach drogo kosztować.
W przypadku udzielenia nieodpłatnie zabezpieczenia w postaci poręczenia lub gwarancji należy liczyć się z powstaniem nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Do takich właśnie wniosków doszedł WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 1 grudnia 2010 r. sygn. akt I SA/Gd 1058/10. Wyrok ten zapadł w następstwie zaskarżenia interpretacji podatkowej w której organ uznał, iż w przypadku udzielenia bezpłatnie poręczenia jednej ze spółek przez drugą spółkę powiązaną z nią kapitałowo powstaje przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Sąd wojewódzki potwierdził prawidłowość stanowiska organów podatkowych.
W ocenie Sąd orzekającego w niniejszej sprawie organ zasadnie przyjął, że zarówno poręczenie, jak i gwarancja stanowią formy zabezpieczenia zobowiązań, polegające na wprowadzeniu odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania dłużnika. Udzielenie poręczenia lub gwarancji niesie za sobą ryzyko gospodarcze związane ze spłatą zobowiązań dłużnika. Świadczenie takie jest usługą która na rynku finansowym ma określoną wartość. Zdaniem sądu nie ma wątpliwości, iż Wnioskodawca uzyskuje zatem przysporzenia majątkowe, tj. świadczenia mające konkretny wymiar finansowy (usługi o określonej wartości rynkowej), bez obowiązku realizacji świadczenia wzajemnego. W konsekwencji, spełnione zostają przesłanki uznania przedmiotowych poręczeń lub gwarancji za nieodpłatne świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - po stronie Spółki powstał przychód podatkowy z tytułu nieodpłatnych świadczeń, którego wartość należy ustalić na podstawie art. 12 ust. 6 ww. ustawy.
Sąd powołał się także na orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 grudnia 2009 r. sygn. akt II FSK 1156/08, w którym wyrażono pogląd, że nie ma istotnego znaczenia dla opodatkowania nieodpłatnego świadczenia okoliczność, że w przypadku poręczenia nie postanowiono o wynagrodzeniu za tę czynność, skoro ustawa podatkowa w art. 12 ust. 6 pkt 1 przewiduje sposób określenia wysokości nieodpłatnego świadczenia. Udzielenie podatnikowi przez powiązaną z nim spółkę gwarancji i poręczenia wekslowego nieodpłatnie w celu zabezpieczenia kredytu udzielonego podatnikowi przez bank spełnia bowiem wymogi opodatkowania tego świadczenia jako nieodpłatnego na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. (por. również wyrok NSA z dnia 12 grudnia 2008, II FSK 1361/07 i 26 stycznia 2010 r., sygn. akt II FSK 1417/08).
Jarosław Włoch
Aplikant radcowski, konsultant podatkowy w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
