Polityka równości szans i zrównoważonego rozwoju w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka - najciekawsze projekty

Unia Europejska włączyła problematykę równości szans w szereg dokumentów, w tym między innymi do rozporządzeń unijnych, które określają zasady gospodarowania funduszami europejskimi w latach 2007- 2013.

Podstawą prawną polityki równości szans są Artykuły 16 i 17 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. Przepisy te dotyczą kwestii związanych z zapobieganiem dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek, czy też orientację seksualną na poszczególnych etapach wdrażania funduszy europejskich. Dodatkowo, artykuł 17 porusza kwestie zrównoważonego rozwoju oraz propagowania ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego.

W Programie Innowacyjna Gospodarka realizowane są projekty, które uwzględniają powyższą problematykę.

Składane przez kandydatów na beneficjentów wnioski sprawdzane są pod kątem wpływu projektów na politykę równości szans - musi on być wykazany jako pozytywny lub co najmniej neutralny. Jeżeli tak się stanie, beneficjent ma szansę na otrzymanie dodatkowych punktów za spełnienie tego kryterium, co tym samym zwiększa jego szanse na otrzymanie dotacji. Poniżej prezentujemy przykładowe projekty PO IG, których wpływ na politykę wyrównywania szans w Polsce można ocenić jako bardzo dobry.

Program POMOST Fundacji na rzecz Nauki Polskiej skupia się na wyrównaniu szans kobiet i mężczyzn. Umożliwia on kobietom, które zajmują się pracą naukową w szkodliwych dla zdrowia warunkach, zatrudnienie zastępującego je pracownika na czas ciąży. W ramach programu przygotowano także tzw. grant powrotowy dla naukowców, którzy powracają do pracy po okresie opieki nad dzieckiem. Do 2015 r. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej zamierza przeznaczyć na te cele ponad 27 mln zł, pozyskanych w ramach działania 1.2 "Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki" PO IG. Dotychczas odbyły się dwie edycje programu: w pierwszej wnioski złożyło 79 kandydatek, w drugiej 109. Do marca 2011 roku kandydaci mogą składać wnioski o udział w III edycji, w której na dofinansowanie najlepszych propozycji przeznaczono 5,5 mln złotych.

Naprzeciw wyrównaniu szans osób niepełnosprawnych wyszedł realizowany przez Politechnikę Warszawską projekt "ECO-mobilność", który zakłada stworzenie systemów komunikacji miejskiej w pełni dostosowanych do potrzeb wszystkich użytkowników, w tym osób z dysfunkcją narządów ruchu, a więc starszych lub niepełnosprawnych. Projekt obejmuje miejski transport zbiorowy oraz transport osobisty, zaś jego głównym założeniem jest usunięcie barier, z którymi stykają się osoby niepełnosprawne ruchowo na co dzień: trudność w dotarciu do miejsc użyteczności publicznej, korzystanie z uczelni, miejsc pracy czy usług. Dzięki odpowiednim systemom komunikacji osoby z dysfunkcją narządów ruchu będą mogły mieć dostęp do oferty edukacyjnej i rehabilitacyjnej, a także pracy i dóbr kultury, nieograniczany możliwością przemieszczania się. Z ponad blisko 28 mln zł, które wart jest projekt, Unia Europejska sfinansuje prawie 23 mln zł.

Warto przytoczyć także inny interesujący projekt, który ma ułatwić życie osobom niepełnosprawnym ruchowo. W jego ramach ma zostać opracowana szafa, której każdy moduł ma być ruchomy i przysuwać się do użytkownika po naciśnięciu odpowiedniego przycisku. Projekt: "Opracowanie wzoru użytkowego szafy dla osób z ograniczeniem ruchowym" zakłada stworzenie specjalnego systemu elektronicznego, dzięki któremu osoba korzystająca z szafy nie będzie musiała sięgać do wysoko lub nisko położnych części mebla. Firma Car Technology Production Sp. z o.o., uzyskała na projekt dofinansowanie z Unii Europejskiej o wartości 1,25 mln zł.

W zakresie eliminacji tak zwanego wykluczenia cyfrowego, czyli zapewnienia równego dostępu do komputerów i internetu można wyróżnić dwa przykładowe projekty, które stawiają czoło tej problematyce: "Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu - eInclusion w gminie Przemków" oraz "Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu mieszkańców gminy Baranów Sandomierski szansą na rozwój". Obydwa projekty mają na celu zapewnienie gminie dostępu do sieci oraz sfinansowanie zakupu komputerów dla najbardziej potrzebujących mieszkańców.

W ramach kwoty ponad 650 tyś zł ze środków unijnych gmina Przemków zapewni mieszkańcom dostęp do internetu oraz zaopatrzy w komputery 100 rodzin. Spośród tej liczby pomoc otrzymają 64 rodziny w trudnej sytuacji materialnej, 11 rodzin, którym przyznano zasiłki rodzinne oraz 25, w których są osoby niepełnosprawne. Rodzinom biorącym udział w programie zapewniono bezpłatny internet przez osiem lat (do 2018 r.), z czego pierwsze trzy lata opłacane będą przez Unię Europejską, zaś kolejne pięć przez gminę Przemków.

W gminie Baranów Sandomierski zainstalowano 35 nadajników zapewniających dostęp do internetu oraz 200 urządzeń do odbioru sygnału. Sześćdziesięciu najuboższym mieszkańcom gminy, w tym uczniom z rodzin wielodzietnych, przekazano sprzęt komputerowy. Osoby, które otrzymały sprzęt, wzięły też udział w piętnastogodzinnym kursie korzystania z komputera i internetu, który łącznie ukończyło 200 mieszkańców gminy. Wartość projektu realizowanego w gminie Baranów Sandomierski to ponad 660 tyś zł, z czego Unia dofinansuje blisko 482 tyś zł.

Wspomniane wyżej projekty przyczyniają się do wyrównania szans regionu w skali całego kraju, jak również do wyrównania szans uboższych mieszkańców gmin, szczególnie uczniów, którzy dzięki tym projektom otrzymali szansę korzystania z narzędzia tak dziś powszechnego i przydatnego, jak internet, na równi z bogatszymi kolegami.

Polityka wyrównywania szans może być również realizowana w kontekście tworzenia społeczeństwa informacyjnego. Założenie to wpisuje się między innymi w projekt "Stworzenie innowacyjnego internetowego serwisu e-learningowego oferującego kursy języka polskiego dla cudzoziemców". W ramach projektu powstał portal do nauki języka polskiego, oferujący różne zestawy ćwiczeń językowych. Jego atuty to łatwość obsługi, atrakcyjny projekt graficzny, a także możliwość nawiązania za pośrednictwem portalu kontaktów z innymi osobami uczącymi się języka polskiego oraz stworzenie społeczności użytkowników. Serwis udostępnia także możliwość tłumaczenia tekstów oraz profesjonalnego lektora. Firma Edu&More Sp. z o.o. otrzymała na ten projekt 509 tyś zł ze środków unijnych.

Wsparcie działalności gospodarczej w zakresie gospodarki elektronicznej oferuje projekt pn. "Stworzenie internetowego portalu e-doradztwa zawodowego". Właściciel projektu, firma HR System Rafał Żmuda, udostępnia testy kompetencji zawodowych, stosowane zazwyczaj przez doradców zawodowych. Dzięki serwisowi użytkownik może sam wykonać różne testy w zakresie kompetencji, aby dowiedzieć się, jaki rodzaj pracy jest dla niego odpowiedni i w jakim zawodzie najlepiej może się realizować. Po uzyskaniu wyników portal może połączyć użytkownika z listą uczelni prowadzących nabór na odpowiednie kierunki studiów, a dla osób bezrobotnych lub tych z grupy wiekowej 50+, jest też dobrym pośrednikiem w poszukiwaniu pracy. Projekt otrzymał dotację w wysokości 268 tyś zł ze środków UE.

Wsparcie zrównoważonego rozwoju w ramach PO IG realizowane jest między innymi przez projekt Instytutu Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego Polskiej Akademii Nauki (PAN) o nazwie "Modelowe kompleksy agroenergetyczne jako przykład kogeneracji rozproszonej opartej na lokalnych i odnawialnych źródłach energii". Za tym dość skomplikowanym tytułem kryją się badania nad stworzeniem niewielkich, wystarczających na potrzeby gospodarstwa, źródeł energii. Naukowcy skupiają się między innymi na przydomowych siłowniach wiatrowych, tzw. pikoturbinach wodnych oraz mikrosiłowniach kogeneracyjnych. Urządzenia te mogą w przyszłości sprawić, że określone tereny nie będą zależne od wielkich elektrowni, lecz będą w stanie same zapewnić sobie niewielkie, lokalne źródła energii na własne potrzeby. Na ten cel PAN uzyskał 33 mln zł dofinansowania ze środków UE.

Powyższe projekty stanowią przykład wdrażania polityki równości szans i zrównoważonego rozwoju w PO IG. W drugiej połowie 2011 roku Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zrealizuje badanie ewaluacyjne, którego celem będzie ocena faktycznej realizacji polityki równości szans oraz zasady partnerstwa. Jego efektem ma być powstanie katalogu przykładowych sposobów zastosowania wspomnianych zasad w projektach. Pomoże to w lepszym przygotowywaniu projektów, ich ocenianiu i wdrażaniu, a co za tym idzie, w skuteczniejszym wprowadzaniu w życie polityki równości szans w Polsce.

Więcej na temat polityki wyrównywania szans w ramach PO IG oraz opisanych w artykule projektów można będzie się dowiedzieć już 24 lutego 2011 r. na łamach biuletynu "Innowacyjni", który zostanie opublikowany pod adresem strony internetowej

http://www.poig.gov.pl/DzialaniaPromocyjne/Strony/biuletyny.aspx.