ABC Oszczędzania - cz. III: Funduszowe dylematy

Dobry wybór powinien być poprzedzony określeniem własnych skłonności do ryzyka, czasu, w jakim chcemy inwestować i celu inwestycji. Inaczej będziemy oszczędzali na kupno samochodu za dwa lata, inaczej na kupno domu za 5 czy 10 lat, a jeszcze inaczej na emeryturę.

Jeżeli obawiamy się strat, a w dodatku pieniądze chcemy ulokować na kilka miesięcy, wybór jest prosty - pozostawmy pieniądze na lokacie lub zainwestujmy w fundusze rynku pieniężnego czy obligacyjne. W przypadku tych ostatnich należy jednak pamiętać, że niektóre z nich mogą być także narażone na okresowe wahania. Niefrasobliwe inwestowanie w krótkim terminie w fundusze bardziej agresywne może spowodować, że w dniu, w którym będziemy potrzebowali gotówki, ceny jednostek będą niższe, niż w momencie ich kupna.

Lepiej stawić czoła wyzwaniu i zdać sobie sprawę, że bez ryzyka nie ma zysków, a zyski są tym większe im dłużej inwestujemy. Na kilka lub kilkanaście miesięcy powinniśmy wybierać fundusze jeszcze stosunkowo bezpieczne np. ochrony kapitału lub papierów dłużnych. W krótkim czasie ciężko jest, bowiem pomnożyć pieniądze w widoczny sposób. Tylko przy wyjątkowo stabilnej i korzystne koniunkturze giełdowej możemy się pokusić o wybór funduszu inwestującego niewielką część portfela, np. 10 lub 20 proc. w akcje.

Wraz ze wzrostem poziomu akceptowanego ryzyka i wydłużeniem horyzontu inwestycji do przynajmniej kilku lat, można wybierać między funduszami stabilnego wzrostu, zrównoważonymi i akcyjnymi. Te ostatnie są rekomendowane długoterminowo, ponieważ nawet, jeżeli w międzyczasie trafimy na bessę, fundusz będzie miał czas na odrobienie ewentualnych strat.

Określenie własnych skłonności do ryzyka, czasu inwestycji i celu, to nie wszystko. Często fundusze należące do jednej grupy przynoszą, bowiem bardzo różne zyski. Ma na to wpływ strategia przyjęta przez fundusz, którą poznamy m.in. z prospektu informacyjnego. Niebagatelne znaczenie mają też zdolności zarządzającego. Dlatego najczęściej wybierając fundusz kierujemy się jego historycznymi wynikami, mimo że nie są one gwarancją na przyszłość. Trafny wybór mogą ułatwić takie wskaźniki jak odchylenie standardowe czy wskaźnik Sharpe'a, które pozwalają na sprawdzenie czy wzrost wartości jednostek jest stabilny czy tylko przypadkowy.

Poza tym nie możemy zapominać o opłatach za zarządzanie i opłatach manipulacyjnych. W przypadku funduszy akcyjnych, w których opłata za zarządzanie wynosi nawet 5 proc. wartości aktywów netto, nasze zyski przy inwestycjach krótkoterminowych mogą "zjeść" opłaty. Natomiast opłatę manipulacyjną można ominąć kupując jednostki w funduszach niektórych Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych bezpośrednio lub przez Internet. Informację na ten temat uzyskamy pod numerem infolinii lub na stronach www poszczególnych towarzystw.

Warto również pomyśleć o dywersyfikacji portfela inwestycyjnego. Może to być rozłożenie oszczędności w fundusze o różnej strategii, albo dobranie do portfela dwóch lub trzech z jednej grupy. Żeby uniknąć rozczarowań warto też pamiętać, że licząc na duże zyski jesteśmy narażeni na okresowe spadki. Myśląc zatem o inwestycji wieloletniej nie warto wpadać w panikę i umarzać jednostek ze stratą. W długim terminie i tak zyskamy.

Mały test charakteru, czyli jak określić własny profil inwestycyjny

1. Podaj wiek
A do 35 lat
B od 40 do 50
C powyżej 50

2. Dlaczego inwestujesz
A Chciałbym, żeby za 20 lat było mnie stać na zwiedzanie świat
B Myślę o kupnie domu za kilka lat
C Chciałbym mieć rezerwę na uzupełnienie emerytury

3. Jesteś w stanie zaakceptować okresowe spadki, przy założeniu, że w długim terminie dużo zyskasz?
A Tak
B Raczej tak
C Nie, wolałbym chronić swoje oszczędności

4. Czy jesteś w stanie zapomnieć na jakiś czas o swoich oszczędnościach wpłaconych do funduszu
A Tak, mam inne rezerwy gotówki
B Tak, jeżeli ni wydarzy się nic niespodziewanego
C Wolałbym nie zamrażać gotówki, nigdy nie wiadomo kiedy się przyda

5. Możesz zyskać w ciągu roku 20 proc., ale możesz też tyle samo stracić
A Warto zaryzykować
B 20 proc. starty to dużo, może zainwestowałbym tylko połowę oszczędności
C Za duże ryzyko

6. Jak długo chcesz inwestować?
A do roku
B do 3
C Od 5 do 10 lat lub nawet dłużej

7. W jakim stopniu znasz zasady inwestowania w jednostki funduszy?
A Bardzo dobrym, o funduszach wiem wszystko
B Znam różnice między funduszami
C Nie mam żadnej wiedzy na ten temat

Większość odpowiedzi A

Jesteś młody, dynamiczny, wiesz, że bez ryzyka trudno liczyć na duży zysk. Nie stronisz więc od postawienia wszystkiego na jedną kartę wiedząc, że możesz również stracić. Najbardziej pasuje do ciebie strategia funduszy akcyjnych. Zwłaszcza że zamierzasz oszczędzać przez wiele lat.

Większość odpowiedzi B

Jesteś osobą nastawioną na zyski, ale nie masz ochoty za dużo stracić. Najbardziej pasuje do ciebie strategia funduszy zrównoważonych. Możesz też sam podzielić swoje oszczędności między fundusze akcyjne i np. stabilnego wzrostu.

Większość odpowiedzi C

Przestałeś już być ryzykantem. Chcesz, aby twoje oszczędności były bezpieczne i nie traciły na wartości np. w wyniku inflacji. Zysk stawiasz na drugim planie. Najbardziej pasuje do ciebie strategia funduszy bezpiecznych inwestujących w bony skarbowe i obligacje.

Ewa Bednarz

Dlaczego warto inwestować w fundusze inwestycyjne

Elastyczność inwestycji - inwestor w każdej chwili może nabyć dodatkowe jednostki uczestnictwa. Jednocześnie fundusze umożliwiają konwersję zainwestowanych środków pieniężnych pomiędzy funduszami o różnym profilu ryzyka. Inwestor może również w każdym momencie wycofać część lub całość zainwestowanego kapitału bez ponoszenia konsekwencji finansowych, które niesie ze sobą wcześniejsze wycofanie środków z lokaty terminowej założonej w banku.

Pytanie do eksperta

Czy mogę przenieść moje jednostki z jednego funduszu do drugiego, czy musze je najpierw wypłacić a potem wpłacić?

- W ramach funduszy oferowanych przez jedno Towarzystwo przeniesienie jednostek uczestnictwa z jednego funduszu do drugiego dokonywane jest na podstawie jednego zlecenia składanego przez uczestnika, czyli tzw. Konwersji. Techniczne rozwiązanie tej transakcji polega niemniej jednak na odkupieniu jednostek w jednym funduszu i nabyciu w drugim.

W przypadku, jeśli uczestnik chciałby zmienić fundusz, który jest zarządzany przez inne Towarzystwo to wtedy sam musi dokonać odkupienia jednostek i sam je nabyć w funduszu, do którego chce się przenieść. Należy pamiętać, że zarówno w jednym i drugim przypadku mamy do czynienie z transakcją odkupienia jednostek uczestnictwa i realizacją zysków, od których automatycznie pobierany jest 19 % podatek od zysków kapitałowych.

Anna Sobolewska
Z-ca Dyrektora ds. Sprzedaży SEB TFI

Mój kapitał

Alfred Adamiec, niezależny doradca inwestycyjny
Moim zdaniem, najważniejszy jest zrównoważony wzrost posiadanego majątku. Aby to osiągnąć zalecałbym jednocześnie i korzystanie z nisko oprocentowanych kredytów hipotecznych i inwestowania własnych środków, zamiast przeznaczania ich np. na spłatę kredytu czy na konsumpcję.

Jednocześnie radzę odkładać systematycznie jakąś część dochodów i inwestowanie tych pieniędzy najlepiej w funduszach inwestycyjnych. Sam inwestuję w fundusze z polisą na życie - to dla mnie doskonałe rozwiązanie. Na początku, gdy kapitał jest niewielki radzę agresywnie i odważnie podchodzić do rynku akcji, a gdy kapitał urośnie, zastanowić się co dalej.

Słowniczek wyrażeń z rynku funduszy inwestycyjnych

Wskaźnik Sharpe'a ? najlepiej uzasadniony teoretycznie miernik efektywności portfela funduszu. Stosunek osiągniętych wyników inwestycyjnych do całkowitego poziomu ryzyka, gdzie w liczniku znajduje się zmienna korzystna dla inwestora (stopa zwrotu), a w mianowniku - niekorzystna (odchylenie standardowe). Umożliwia jednoczesną maksymalizację zwrotu i minimalizację ryzyka. Im większy wskaźnik tym lepiej. Wskaźnik Sharpe'a jest przeznaczony dla inwestora, który stara się wybrać najlepszy z istniejących funduszy.

Odchylenie standardowe - statystyczna miara rozproszenia wyników wokół wartości oczekiwanej, określająca ryzyko osiągnięcia tej wartości.

Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego - dobranie składników portfela w taki sposób, aby zoptymalizować zysk, jednocześnie minimalizując ryzyko. Powinna zapewniać możliwie wysokie bezpieczeństwo zainwestowanych środków i stwarzać szanse na satysfakcjonujący przyrost kapitału. Klienci SEB TFI mogą wybierać spośród 6 funduszy, a przy konstruowaniu własnego portfela inwestycyjnego skorzystać z porad specjalistów, którzy dobiorą jego składniki do indywidualnych potrzeb inwestorów.

Opłata za zarządzanie - wynagrodzenie pobierane przez towarzystwo z tytułu zarządzania funduszem inwestycyjnym. Pokrywane jest z aktywów funduszu w każdym dniu wyceny, a jego maksymalny poziom nie może być wyższy niż ustalony w statucie funduszu. Opłata uwzględniona jest w wartości jednostki funduszu.

INTERIA.PL/SEB TFI