Biopaliwa pędzone w oborze

Dziś cena litra tradycyjnego diesla na stacji benzynowej wynosi ok. 3,90 zł. Koszt produkcji litra biodiesla domowym sposobem to ok. 2,90 zł. Opłaca się tylko wtedy, kiedy jego jakość jest wysoka. Bo wtedy nie ma mowy o dodatkowych kosztach remontów silników bądź ich wymianie.

53-letni Zdzisław, rolnik z zachodniej Polski, absolwent szczecińskiej Akademii Rolniczej, w ciągu ostatniego roku wyprodukował na potrzeby swojego 130-hektarowego gospodarstwa 30 tys. litrów biodiesla. - Przez Polskę przetoczyła się dyskusja, czy 5 proc. biokomponentów w paliwie będzie szkodzić silnikom. Ja produkuję ze stuprocentowym ich udziałem, a sprzęt chodzi jak zegarek - mówi.

W Polsce jest kilka firm oferujących "bioreaktory" do produkcji takiego paliwa. Część z nich działa legalnie eksportując swoje produkty, inne działają bezprawnie, sprzedając urządzenia polskim nielegalnym producentom. Ponieważ u tych ostatnich zamówień przybywa, chałupnicza produkcja aparatury szybko rośnie. W Polsce w podobny sposób paliwo "pędzi" dziś blisko setka rolników.

Aparaturę kupują też cukiernicy, a nawet rzeźnicy. Bo koszt wytworzenia biodiesla przy zastosowaniu zużytego oleju spożywczego czy wyprodukowanego we własnym zakresie smalcu jest jeszcze niższa. Dlatego interes zwietrzyli m.in. właściciele firm transportowych. I kilku z nich uruchomiło już produkcję. - Chciałem płacić od tego podatki. Pytałem w urzędzie skarbowym, jak się rozliczać, ale nie wiedzieli. Więc produkuję "na lewo" - opowiada właściciel kilkunastu tirów z Wielkopolski.

Rząd, chcąc spełnić przedwyborczą obietnicę dotyczącą taniego paliwa dla rolników, opracowuje projekty dwóch ustaw: o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Chce, by weszły w życie z początkiem 2007 roku.

- Rolnicy będą mogli produkować do stu litrów od hektara na własne potrzeby. Ale będą musieli utworzyć przy swoich gospodarstwach składy podatkowe i złożyć dość wysoki depozyt finansowy na zabezpieczenie ewentualnego podatku akcyzowego. Ten wymóg nie będzie dotyczył jedynie produkcji czystego oleju roślinnego, na którym rolnicy mogą przecież jeździć - wyjaśnia Zbigniew Kamieński, wicedyrektor departamentu energetyki w resorcie gospodarki koordynujący tę sprawę.

Dokładna wysokość akcyzy nie jest jeszcze znana, bo stawki wciąż opracowuje Ministerstwo Finansów. Ale ma maleć proporcjonalnie do wzrostu użytych do produkcji biokomponentów: przy stuprocentowym użyciu biokomponentów ma być zerowa. Ministerialne plany nie podobają się rolnikom. Chcą uproszczonego prawa bez składów podatkowych. - Olej to niezbyt dobre paliwo. By silnik dobrze chodził, musi mieć przynajmniej 70 st. C. więc nawet w lecie trzeba go podgrzewać. Olej jest też o wiele mniej wydajny niż biodiesel, więc trzeba go spalać więcej - wyjaśnia Zdzisław.

Przypomnijmy:

przyjęta w 2003 roku Dyrektywa Unii Europejskiej zakłada 2% udziału biopaliw w paliwach płynnych używanych w transporcie w krajach UE w 2005 r. i coroczny wzrost o 0,75% tak, aby w roku 2010 osiągnąć poziom nie mniejszy niż 5,75%. W tym roku Polska jeszcze nie spełnia tych wymagań. Z wytyczonego na 2005 rok przez Komisję Europejska celu, jakim jest 2% udziału biopaliw w zużyciu w transporcie, Polska zrealizowała tylko 0,5% i to wyłącznie w zastosowaniu do benzyn. Konsekwencją mogą być kary nałożone przez Komisję Europejską, o czym rząd polski został oficjalnie poinformowany.

Ważnym czynnikiem stabilizującym jest dostosowanie prawa regulującego rynek biopaliw w Polsce. Uchwalona w 2003 roku ustawa o biokomponentach wciąż jest nowelizowana, co utrudnia rozwój działalności firm produkujących biopaliwa. Do zwiększenia inwestycji w segment rynku biopaliw przyczyni się stabilna i długoterminowa polityka państwa, dotycząca regulacji podatkowych.

Rynek biopaliw w Europie

Europejski rynek biopaliw jest daleko bardziej rozwinięty od polskiego, głównie z powodu rozwiązań legislacyjnych sprzyjających producentom i konsumentom biopaliw. Na tle państw Unii Europejskiej wyróżniają się Niemcy. Rynek ten należy obecnie do największych i najszybciej rozwijających się w Europie. Od 2004 roku obowiązuje tam zwolnienie z podatku akcyzowego czystych biopaliw i biokomponentów do paliw płynnych. Zwolnienie z akcyzy jest proporcjonalne do procentowej zawartości biopaliwa w paliwie stanowiącym końcową mieszankę. Im większy udział biopaliwa - tym większa redukcja akcyzy.

Perspektywy

Analitycy rynku paliwowego przewidują, że czynnikiem stabilizującym rynek biopaliw w Europie będą dyrektywy unijne nakazujące systematyczne zwiększenie udziału biopaliw w paliwach ciekłych używanych w transporcie. Zakładany przez Unię Europejską do 2010 r. wzrost w bilansie energetycznym odnawialnych źródeł energii, z obecnych 6% do 12% oraz wzrost udziału do 20% w 2020 r. paliw alternatywnych w stosunku do paliw ropochodnych, również zwiększy produkcję biopaliw. Unia Europejska ratyfikując Protokół z Kioto, zobowiązała się ponadto zmniejszyć emisję CO2 o 8% do okresu 2008-2012. Podejście do emisji CO2 oparte na analizie cyklu życia pokazuje, że biopaliwa generują o 50% mniej CO2 niż olej napędowy ropochodny. Między innymi ten argument przekonał poszczególne rządy państw członkowskich UE o celowości rozwoju rynku biopaliw.

Produkcja biopaliw w Unii Europejskiej

Rok     Konsumpcja     Konsumpcja      Razem
        min. udział  benzyny diesla
2005      2,00%       2341    2532      4873
2006      2,75%       3219    3482      6701
2007      3,50%       4096    4431      8527
2008      4,25%       4974    5381     10355
2009      5,00%       5852    6331     12183
2010      5,75%       6730    7280     14010