Komunikat Rady Polityki Pieniężnej

W dniach 26-27 listopada odbyło się posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej. Rada omówiła kształtowanie

się procesów inflacyjnych, podaży pieniądza, kredytu i stóp procentowych, uwarunkowania zewnętrzne, tendencje w sferze realnej gospodarki oraz sytuację w sektorze finansów publicznych.

W wyniku dyskusji Rada postanowiła, że:

- oprocentowanie kredytu lombardowego zostaje obniżone z 9,00

proc. do 8,75 proc. w skali rocznej,

- stopa redyskontowa weksli zostaje obniżona z 7,75 proc. do 7,50

proc. w skali rocznej,

- Narodowy Bank Polski będzie prowadził 28-dniowe operacje

otwartego rynku o stopie rentowności nie niższej niż 6,75 proc. w 

skali rocznej, stopa oprocentowania lokaty terminowej przyjmowanej

od banków przez Narodowy Bank Polski wynosi 4,75 proc. w skali

rocznej.

Rada utrzymuje neutralne nastawienie w polityce pieniężnej.

UZASADNIENIE:

I. Ocena sytuacji gospodarczej

W III kwartale br. wzrosła wartość dodana w przemyśle, zmniejszył się

spadek wolumenu produkcji budowlano-montażowej, utrzymała się wysoka

dynamika sprzedaży w działach zaliczanych do usług rynkowych.

Wzrost popytu krajowego wynikał z dalszego zmniejszenia spadku

akumulacji oraz nadal wysokiej w stosunku do wzrostu dochodów do

dyspozycji brutto gospodarstw domowych dynamiki spożycia

indywidualnego. Mimo niskiej dynamiki wzrostu dochodów wzrosła

dynamika wolumenu sprzedaży detalicznej. Równocześnie nastąpił spadek

depozytów i szybszy wzrost kredytów gospodarstw domowych. Łączne

wystąpienie tych zjawisk świadczy o dalszym spadku stopy oszczędności.

Dane GUS o obrotach handlu zagranicznego w II kwartale 2002 r. pokazują,

że nastąpiło istotne przyspieszenie dynamiki eksportu. Wolumen eksportu

Polski w II kwartale 2002 r. wzrósł w tempie 7,4%, pomimo powolnego

wzrostu gospodarczego w Niemczech (0,1% PKB w II kwartale 2002 r.) i w

strefie euro (0,7% PKB w II kwartale 2002 r.). Na podstawie informacji o 

płatnościach za eksport szacuje się, że wysokie tempo wzrostu wolumenu

eksportu utrzymało się również w III kwartale, co wskazuje na wzrost

elastyczności popytowej polskiego eksportu. Można przypuszczać, że

wzmocnienie reakcji eksportu na wzrost popytu zagranicy ma charakter

trwały i jest wynikiem restrukturyzacji w przedsiębiorstwach

eksportujących, dokonanej w latach 2000-2001.

Wyraźne nasilenie ryzyka politycznego w świecie w III kwartale br.

wywołało znaczne pogorszenie wskaźników zaufania w głównych

gospodarkach. Najwyraźniej wystąpiło to w USA, gdzie wskaźnik

Conference Board, mierzący poziom nastrojów konsumentów

amerykańskich, spadł w październiku, w porównaniu do września br., o 

ponad 14 pkt., a zatem w podobnej skali, jak po wydarzeniach z 11 września

2001 r., kiedy to spadek ten wyniósł 17 pkt. Obniżył się również wskaźnik

zaufania konsumentów niemieckich z poziomu ?5 we wrześniu br. do ?11 w 

październiku.

Nie było natomiast tak silnych spadków w zakresie indeksów oddających

nastroje przedsiębiorców. Wpłynęły na to między innymi takie czynniki, jak

dobre wyniki w zakresie wydajności pracy i wzrostu w gospodarce USA w 

III kwartale i ustabilizowanie się sytuacji na giełdach.

Pozytywnym sygnałem dla międzynarodowych rynków finansowych było

silniejsze od oczekiwań obniżenie stóp procentowych przez FED oraz

zapowiedź administracji Prezydenta Busha nasilenia działań fiskalnych dla

ożywienia gospodarki amerykańskiej.

Korzystnym sygnałem dla klimatu koniunkturalnego w regionie gospodarek

akcesyjnych było również oficjalne zatwierdzenie terminu poszerzenia Unii

Europejskiej o kolejne 10 krajów.

W dalszym ciągu czynnikiem o dużym stopniu niepewności jest

kształtowanie się światowych cen ropy naftowej.

Ceny ropy do połowy października utrzymywały się na wysokim poziomie

ok. 28 USD. Od drugiej połowy października następował jednak spadek cen

tego surowca wynikający z oddalenia się bezpośredniego zagrożenia

rozpoczęcia działań wojennych w Zatoce Perskiej. W cenie ropy

zredukowana została tzw. premia wojenna. Średnia cena ropy naftowej w 

październiku br. wyniosła 27,6 USD/b, a więc była o 0,8 USD niższa niż w 

poprzednim miesiącu.

Na spadek cen wpłynęły także informacje o dalszym zwiększaniu wydobycia

przez kraje OPEC, mimo wrześniowej decyzji o utrzymaniu

dotychczasowych limitów na niezmienionym poziomie.

Spadek cen ropy nie trwał jednak długo, w listopadzie z poziomu 22,8

USD/bar. w dn.14.XI. cena wzrosła do 24,85 USD/bar w dn.25.XI.br.

II. Sytuacja w sektorze finansów publicznych

Realizacja budżetu państwa po dziesięciu miesiącach br. świadczy, że nie ma

zagrożenia przekroczenia ustawowego poziomu deficytu budżetowego.

Zaawansowanie realizacji planu rocznego dochodów budżetu państwa

wskazuje, że możliwe jest osiągnięcie poziomu dochodów budżetowych

zbliżonego do planowanego w ustawie budżetowej na 2002 r. Skutki

finansowe zmian systemowych obowiązujących w IV kwartale br., tj.

obniżenia o 30% akcyzy na wyroby alkoholowe oraz kwartalnego

rozliczania VAT przez małe i średnie przedsiębiorstwa nie spowodują - wg

informacji z Ministerstwa Finansów - istotnego ubytku dochodów budżetu

państwa. Wynika to przede wszystkim z bardzo małego zainteresowania

przedsiębiorstw nowym systemem rozliczeń.

Dynamika wydatków budżetu państwa w październiku br. była wysoka, co

m.in. związane było z wysokimi kosztami obsługi długu, zwiększoną dotacją

dla FUS oraz przekazaniem środków na podwyżki dla nauczycieli (realizacja

III etapu reformy oświaty). Po dziesięciu miesiącach wydatki budżetu

państwa były o 8,1% wyższe niż w analogicznym okresie ub.r. ale wskaźnik

ich wykonania w stosunku do planu nie odbiegał znacząco od

zrealizowanego w poprzednich latach. Perspektywa osiągnięcia w 2002 r.

planowanych wielkości dochodów prawdopodobnie nie będzie stwarzać

konieczności ograniczania wydatków budżetowych.

W ostatnich miesiącach nadal niekorzystnie kształtowała się sytuacja

finansowa FUS i FP. Fundusze te odnotują wysokie przekroczenie

wydatków nad wpływami, finansowane kredytami bankowymi. Jedynie

sytuacja finansowa Agencji Rynku Rolnego rysuje się nieco korzystniej niż

to wynikało z przewidywanego wykonania zamieszczonego w ustawie

budżetowej na 2003 r.

Według prognoz NBP deficyt ekonomiczny całego sektora finansów

publicznych ukształtuje się w 2002 r. na poziomie ok. 5,8% PKB tj. o 1 pkt.

proc. więcej niż zakładał to projekt ustawy budżetowej.

III. Podaż pieniądza, kredyty, stopy procentowe, kurs

walutowy

W październiku 2002 r. podaż szerokiego pieniądza M3 wzrosła o 0,35 mld

zł. Wzrost ten byłby większy, gdyby nie silna aprecjacja złotego. Po

wyeliminowaniu różnic kursowych przyrost M3 wyniósłby 1,7 mld zł.

Roczna dynamika podaży pieniądza obniża się od maja br. i trzeci miesiąc z 

rzędu pozostaje ujemna. W październiku wyniosła ona ? 2,5%.

Ustabilizowała się natomiast roczna dynamika pieniądza gotówkowego w 

obiegu: wyniosła ona 14,8% wobec 14,6% we wrześniu oraz powyżej 18%

w poprzednich miesiącach.

Październik 2002 r. był trzecim kolejnym miesiącem, w którym odnotowano

istotny spadek depozytów gospodarstw domowych ? wyniósł on ponad 2

mld zł (po wyeliminowaniu różnic kursowych spadek ten byłby o 0,6 mld zł

mniejszy). Roczną dynamikę depozytów gospodarstw domowych

charakteryzuje silny trend spadkowy, w październiku wyniosła ona ? 5,6%.

W październiku, w porównaniu do września br, nastąpił spadek kredytów

zarówno przedsiębiorstw, jaki gospodarstw domowych. Roczne dynamiki

tych kategorii wyniosły w październiku br. odpowiednio: 0,5% i 8,3%,

podczas gdy we wrześniu br.1,2% i 8,4%.

W porównaniu do września br. w październiku ? po pozytywnym wyniku

referendum w Irlandii - złoty wyraźnie umocnił się, zarówno wobec dolara o 

0,7%, jak i euro o 0,3%. W listopadzie tendencja do aprecjacji złotego była

jeszcze silniejsza. W okresie 1-25 listopada kurs złotego umocnił się

odpowiednio o: 4,6% i 2,9%.

IV. Ceny, oczekiwania inflacyjne

W październiku br., dwunastomiesięczna inflacja obniżyła się do poziomu

1,1% wobec 1,3% we wrześniu br. Do obniżenia rocznego tempa wzrostu

cen w październiku br. przyczynił się spadek cen napojów alkoholowych w 

związku z obniżką stawek akcyzy na wyroby alkoholowe, a także spadek cen

wyrobów tytoniowych. W październiku żywność z napojami, alkoholem i 

wyrobami tytoniowymi zdrożała o 0,3%, podczas gdy we wrześniu o 0,6% i 

o 0,6% rok temu. Ceny żywności i używek spadły przez rok o 2%.

Roczny wskaźnik wzrostu cen produkcji sprzedanej przemysłu w 

październiku wyniósł 1,7%. Złożył się na to wzrost cen: w sekcji

wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę o 6,9%, w 

górnictwie i kopalnictwie o 1,0% i w przetwórstwie przemysłowym o 0,8%.

Nadal więc utrzymuje się zjawisko najwyższych wzrostów cen produkcji w 

sekcjach, w których działają ograniczone mechanizmy rynkowe.

Kształtowanie się inflacji na niskim poziomie sprzyja utrwaleniu niskich

oczekiwań inflacyjnych. W listopadzie br. ustabilizowały się oczekiwania

inflacyjne zarówno osób prywatnych, jak i analityków bankowych.

Oczekiwana przez analityków bankowych na koniec br. stopa inflacji

rocznej wyniosła, podobnie, jak miesiąc wcześniej, 1,5%, natomiast

oczekiwana stopa inflacji rocznej (październik 2003 r.) wyniosła 2,5%.

Średnioroczna stopa inflacji przewidywana na 2004 r. wyniosła 2,7%.

Oczekiwana przez osoby prywatne stopa wzrostu cen w ciągu najbliższego

roku wyniosła, podobnie, jak w październiku br., 0,9%.