Nie mogą zabrać cudzego
Nie można orzec przepadku przedmiotów, które co prawda służyły do popełnienia przestępstwa skarbowego, ale były własnością osoby, która nie miała udziału w tym przestępstwie - orzekł wczoraj Trybunał Konstytucyjny.
TK rozpoznał skargę konstytucyjną spółki Trans-Herbost, dotyczącą przepadku na rzecz Skarbu Państwa ciągnika siodłowego i naczepy. Pracownik spółki użył tego pojazdu do przewozu przemycanych towarów bez wiedzy pracodawcy, właściciela pojazdu.
TK orzekł, że art. 31 par. 1 w związku z art. 30 par. 3 ustawy z 10 września 1999 roku - Kodeks karny skarbowy jest niezgodny z art. 2, art. 42 ust. 1, art. 31 ust. 3 i art. 64 ust. 1 i 3 konstytucji oraz jest zgodny z art. 21 konstytucji. Przepisy te stanowią o przepadku przedmiotów i narzędzi służących do popełnienia przestępstwa skarbowego. Uzasadniając wyrok, Trybunał podkreślił, że przedmiotem jego rozważań nie była cała, określona w kodeksie, instytucja przepadku przedmiotów. TK stwierdził, że wyrok odnosi się wyłącznie do sytuacji, kiedy przepadek dotyczy przedmiotów niebędących własnością sprawcy i kiedy właściciel tych przedmiotów nie brał udziału w przestępstwie.
Sens wyroku jest zatem taki, że instytucję obligatoryjnego przepadku przedmiotów trzeba będzie zastąpić instytucją fakultatywną. Przepadek przedmiotów niebędących własnością sprawcy będzie mógł być orzeczony, ale tylko wówczas, gdy właścicielowi tych przedmiotów udowodni się udział w przestępstwie. Orzeczenie o przepadku przedmiotów musi być poprzedzone postępowaniem dowodowym i możliwe powinno być tylko wówczas, gdy właścicielowi tych przedmiotów zostanie udowodniona wina. Nie można zastosować przepadku przedmiotów, gdy przestępstwo zostało popełnione bez wiedzy i zgody właściciela tych przedmiotów.
TK stwierdził, że zaskarżone przepisy naruszają zasadę elementarnej sprawiedliwości i zasadę proporcjonalności, wynikającą z konstytucji. Nie można zdaniem TK ukarać kogoś, kto nie popełnił żadnego czynu zabronionego. Pozbawienie obywatela prawa własności przedmiotów, które zostały użyte do popełnienia przestępstwa przez osobę trzecią, godzi w elementarną zasadę sprawiedliwości - stwierdził TK.
- Wkrótce w Sejmie odbędzie się trzecie czytanie nowelizacji ustawy Kodeks karny skarbowy. Nie zdążymy już wnieść poprawek, które uwzględniłyby wyrok Trybunału. Jednak z pewnością uczyni to Senat - podkreślił poseł Adam Markiewicz z Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, reprezentujący Sejm w Trybunale.
Wiesława Moczydłowska
