Raport KPWiG o funduszach inwestycyjnych

Ogólne informacje o rynku TFI w Polsce

Na koniec roku 2001 w Polsce działało 19 towarzystw funduszy inwestycyjnych, przy czym jedno z nich nie zarządzało jeszcze wtedy funduszami inwestycyjnymi. Dla porównania na koniec roku 2000 istniało 20 towarzystw funduszy inwestycyjnych, z których 3 nie podjęły jeszcze w tym czasie działalności, zaś na koniec 1999 roku istniało 15 towarzystw funduszy inwestycyjnych. Na dzień 30 czerwca br. istniało 20 towarzystw funduszy inwestycyjnych.

Bardziej jednoznaczne tendencje polegające na wzroście liczby powstających podmiotów pojawiły się za to na rynku funduszy inwestycyjnych, zarządzanych przez TFI. Na koniec roku 2001 liczba funduszy zarządzanych przez TFI wyniosła 98, co oznacza wzrost o 17 funduszy

w stosunku do roku 2000 (81 funduszy) i o 33 fundusze w stosunku do roku 1999 (65 funduszy istniejących na koniec roku). W I połowie roku 2002 liczba istniejących funduszy wzrosła o 6 (na dalsze 8 KPWiG wydała zezwolenia na ich utworzenie) i osiągnęła liczbę 104.

Na koniec roku 2001 największą liczbą funduszy zarządzały: Pioneer Pekao TFI S.A. (które powstało z połączenia w tym samym roku Pioneer PPTFI S.A. oraz PEKAO TFI S.A.) - 11 funduszy, Skarbiec TFI S.A - 9 funduszy i ING TFI S.A. - 9 funduszy, zaś towarzystwami, które zarządzały po jednym funduszu były TDA TFI S.A. oraz PDM TFI S.A.

Na koniec pierwszej połowy 2002 r. najwięcej funduszy w zarządzaniu posiadało

w dalszym ciągu Pioneer Pekao TFI S.A. - 13. Towarzystwem, które zarządzało 1 funduszem było TDA TFI S.A., żadnego funduszu nie posiadało PDM TFI S.A.

Spośród 98 funduszy, jakie istniały na koniec 2001 r.:

- 72 to fundusze otwarte,

- 22 to fundusze specjalistyczne otwarte,

- 3 to fundusze zamknięte,

- 1 to fundusz specjalistyczny zamknięty.

W roku 2001 r. powstał pierwszy specjalistyczny funduszu inwestycyjny zamknięty.

Wśród 104 funduszy na dzień 30 czerwca 2001 r. istniało:

- 78 funduszy otwartych,

- 21 funduszy specjalistycznych otwartych,

- 3 fundusze zamknięte,

- 2 fundusze specjalistyczne zamknięte.

Należy zauważyć, że w I połowa 2002 r. przyniosła kolejny nowy rodzaj funduszu - fundusz mieszany, na utworzenie którego KPWiG wydała zezwolenie w dniu 28 maja 2002 r. (fundusz nie został zarejestrowany w I połowie roku).

Na koniec 2000 r. TFI zarządzały w funduszach aktywami netto o wartości 7,2 mld zł. W roku 2001, a w szczególności w jego drugiej połowie nastąpił szybki wzrost aktywów funduszy, które na koniec 2001 r. wyniosły blisko 12,2 mld zł. Na tak gwałtowny wzrost zainteresowania funduszami inwestycyjnymi istotny wpływ miały zmiany w zakresie opodatkowania oszczędności wprowadzone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dodatkowo sprzyjał temu fakt sukcesywnie obniżanych przez RPP stóp procentowych, dzięki czemu fundusze inwestycyjne stały się alternatywą dla lokat bankowych.

Pierwsze półrocze 2002 r. to okres, nieco mniej dynamicznego, dalszego wzrostu wielkości aktywów netto funduszy o 2,5 mld zł, tj. do kwoty 14,7 mld zł.

Na dwóch kolejnych stronach raportu przedstawiona została pozycja i udział poszczególnych towarzystw funduszy inwestycyjnych w rynku funduszy inwestycyjnych

w pierwszej połowie bieżącego roku, w roku minionym jak również, dla szerszego zobrazowania zmian, w roku poprzednim. Udział w rynku zmierzony został poprzez porównanie wartości aktywów netto wszystkich funduszy zarządzanych przez dane towarzystwo z wartością aktywów netto wszystkich funduszy inwestycyjnych znajdujących się na polskim rynku. O pozycji towarzystwa na rynku świadczy miejsce uplasowania się w tabeli (dla ustalenia kolejności towarzystw w rankingu, tabelę należy rozpatrywać rzędami rozpoczynając od góry).

Kapitały towarzystw

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych kapitał zakładowy towarzystwa funduszy inwestycyjnych wynosi co najmniej 3 mln zł. Jeżeli towarzystwo zarządza więcej niż jednym funduszem inwestycyjnym, kwota ta ulega zwiększeniu o 1 mln zł na każdy kolejny fundusz. Ponadto, zgodnie z art. 36 ust. 1 tej ustawy towarzystwo ma obowiązek utrzymywania kapitałów własnych na poziomie nie niższym niż 50 % minimalnego kapitału zakładowego określonego zgodnie z art. 35 ust 1 ustawy.

Zarówno na koniec 2001 r. jak też na koniec I połowy 2002 r. wszystkie towarzystwa funduszy inwestycyjnych posiadały wymagany przez ustawę poziom kapitału zakładowego.

W zakresie kapitałów własnych, na koniec grudnia 2001 r., wymogu ustawowego nie spełniały dwa towarzystwa. W styczniu br. dołączyło do tych towarzystw jeszcze jedno. W celu dostosowania przez te towarzystwa wielkości kapitałów własnych do poziomu wskazanego

w ustawie, spółki podjęły stosowne działania, wynikiem których było zarejestrowanie w sądzie podwyższenia kapitałów.

Wszystkie towarzystwa funduszy inwestycyjnych na koniec pierwszego półrocza 2002 r. spełniały wymogi odnośnie kapitałów własnych wynikające z ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Wyniki finansowe

W roku 2001 r. dodatni wynik finansowy wypracowały 4 towarzystwa. Dla porównania, w roku 2000 dodatni wynik finansowy osiągnęło tylko jedno towarzystwo. W pierwszym półroczu 2002 r. sytuacja towarzystw uległa dalszej poprawie. Zysk za 6 miesięcy działalności osiągnęło 11 towarzystw, a zagregowany wynik finansowy wyniósł 9,4 mln zł (wartość wyniku odbiega od danych GUS, ponieważ uwzględnia przesyłane przez TFI korekty).

Podsumowując miniony rok, jak również mając na uwadze wyniki z pierwszego półrocza bieżącego roku można powiedzieć, że rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce ulega rozwojowi i to dosyć dynamicznemu. Co prawda nie przejawia się to we wzroście ilości spółek zarządzających funduszami, bo mimo że powstają nowe towarzystwa, niemal równolegle część ich znika z rynku. Dynamicznie wzrasta natomiast liczba funduszy inwestycyjnych oraz wartość ich aktywów. Co ważne, zwiększa się także różnorodność oferowanych przez towarzystwa produktów. W bieżącym roku na polskim rynku działają już wszystkie rodzaje funduszy, jakie przewiduje ustawa o funduszach inwestycyjnych. W konsekwencji produkty oferowane przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych w coraz większym stopniu znajdują uznanie inwestorów, zaś fundusze inwestycyjne coraz lepiej konkurują z innymi formami oszczędzania, w tym również z produktami oferowanymi przez banki. Możliwość dalszego rozwoju rynku stworzy także nowelizacja ustawy o funduszach inwestycyjnych, która jest przygotowywana przez urząd KPWiG. Przygotowywany projekt zakłada szersze i bardziej elastyczne możliwości inwestowania dla funduszy, co powinno przełożyć się na dalsze zwiększenie zainteresowania ich produktami. Istotny wpływ na rozwój rynku będą miały także przyszłe rozwiązania podatkowe, w tym również w zakresie tzw. 3 filara ubezpieczeń emerytalnych.