Ubezpieczyciele muszą płacić
Sąd Najwyższy podjął uchwałę korzystną dla poszkodowanych, z wnioskiem takim wystąpił rzecznik ubezpieczonych. Firmy ubezpieczeniowe coraz częściej odmawiały wypłaty odszkodowania współposiadaczowi pojazdu.
Dopiero uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego pozwoli ocenić jej skutki dla ubezpieczycieli. Ubezpieczyciel nie może odmówić wypłaty odszkodowania za szkodę spowodowaną przez kierowcę, który jest współposiadaczem pojazdu wraz z małżonkiem, dzieckiem, swoim rodzicem, wspólnikiem w spółce cywilnej itp., jeśli byli pasażerami i doznali szkody na osobie.
Rzecznik ubezpieczonych zwrócił się do Sądu Najwyższego o odpowiedź na pytanie, czy ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność gwarancyjną wynikającą z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone przez kierującego pojazdem każdemu pasażerowi, w tym osobie bliskiej, będącej współposiadaczem pojazdu, w związku z ruchem, któremu wyrządzono szkodę. W uzasadnieniu stwierdził, że z jego obserwacji wynika, iż w toku postępowania likwidacyjnego prowadzonego na podstawie takiej umowy często pojawia się problem odmowy uznania roszczeń zgłaszanych przez osoby bliskie posiadacza pojazdu. Wynika to w dużej mierze z rozbieżności w orzecznictwie.
Dla posiadacza i współposiadacza
W uchwale z 19 stycznia 2007 r. (III CZP 146/06) SN stwierdził, że zakład ubezpieczeń odpowiada z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę na osobie wyrządzoną przez kierowcę pojazdu jego posiadaczowi lub współposiadaczowi. Uznał, że zgodnie z art. 822 par. 1 k.c. powstanie obowiązku zapłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń z tytułu OC zakłada powstanie odpowiedzialności ubezpieczonego, czyli samego ubezpieczającego lub osoby, na rzecz której została zawarta umowa za szkody wyrządzone osobom trzecim. Osobą trzecią jest więc poszkodowany, mający deliktowe roszczenie o naprawienie szkody do posiadacza lub kierowcy pojazdu. Uchwała została podjęta w związku z pytaniem dotyczącym interpretacji art. 34 i 35 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych.
W wyroku z 5 września 2003 r. (II CKN 454/01) SN orzekł, że według art. 822 k.c. istota ubezpieczenia OC wyraża się w tym, że zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający. Odpowiedzialność sprawcy za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym w sytuacji, gdy sprawcę i poszkodowanego łączą bliskie stosunki rodzinne, kształtuje się identycznie, jak w innych przypadkach.
Osoby trzecie
Są jednak orzeczenia, które prezentują inne stanowisko. W uchwale z 29 listopada 1996 r. (III CZP 118/96) SN stwierdził, że nie jest osobą trzecią w rozumieniu art. 822 k.c. małżonek sprawcy szkody powstałej w mieniu w związku z ruchem pojazdu mechanicznego, jeżeli pojazdy biorące udział w kolizji drogowej objęte są ustawową wspólnością majątkową małżeńską.
Odpowiedzialność gwarancyjna
Skład siedmiu sędziów Izby Cywilnej Sądu Najwyższego podjął 7 lutego 2007 r. uchwałę: ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność gwarancyjną wynikającą z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody na osobie wyrządzone przez kierującego pojazdem, w tym także pasażerowi będącemu wraz z kierowcą współposiadaczem tego pojazdu.
Sygn. akt III CZP 115/07
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA
Przez umowę ubezpieczenia OC zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w niej odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zawarto umowę (art. 822 par. 1 k.c.).
