Gala absolwenta. Nieodpłatne świadczenia związane z promocją i reklamą a podatek dochodowy od osób fizycznych

Na gruncie przedstawionego zagadnienia dokonać należy analizy zwolnienia z podatku, zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawą o PDOF). Przepis ten stanowi, iż wolna jest od podatku wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą - jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł. Zwolnienie to nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Z treści powyższego przepisu wynika, iż ustawodawca przewidział zwolnienie od opodatkowania nieodpłatnych świadczeń otrzymanych przez osobę fizyczną (np. przekazywanych prezentów/upominków), jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

- jednorazowa wartość nieodpłatnego świadczenia (a analizowanym przypadku upominku w formie długopisu lub pióra) nie przekracza kwoty 200 zł,

- przekazanie tych przedmiotów ma na celu reklamę lub promocję świadczeniodawcy,

- świadczenie nie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Pierwszym z warunków, który (łącznie z pozostałymi) determinuje możliwość zastosowania omawianego zwolnienia z podatku, jest charakter świadczenia przekazywanego osobie fizycznej. Musi ono być świadczeniem nieodpłatnym, a ponadto jego jednorazowa wartość nie może przekraczać 200 zł.

Odnosząc się do kwestii wartości świadczenia należy zwrócić uwagę, że ustawodawca posługuje się pojęciem "jednorazowy", nie definiując przy tym jego znaczenia. Odwołując się do definicji słownikowej, należy wskazać, że "jednorazowy" oznacza "jeden raz dany lub uczyniony". W związku z tym należy przyjąć, że analizowany przepis stanowi o wartości świadczenia jeden raz danego. Jednocześnie nie oznacza to, że jest to świadczenie jeden raz dane w pewnych okolicznościach. Możliwe zatem wydaje się być wręczanie nawet kilku nieodpłatnych świadczeń, z których żadne nie przekracza kwoty wskazanej w ww. przepisie (200 zł). Istotne jest jednak, aby kilkakrotne przekazanie świadczeń w ramach jednej akcji miało swoje uzasadnienie racjonalne i faktyczne, tj. każde ze świadczeń było oddzielne od drugiego (samodzielnie). W przeciwnym razie organ podatkowy może uznać, że świadczenie zostało celowo podzielone, tak aby uniknąć opodatkowania.

Jeżeli więc jednostkowa wartość upominku (pióra lub długopisu) nie będzie przekraczała kwoty 200 zł a przy tym świadczenie uczelni na rzecz absolwenta będzie mieć charakter jednorazowy. Omawiany warunek, odnoszący się do jednorazowej wartości świadczenia, należy zatem uznać za spełniony.

Podkreślić należy także fakt, iż wartość wręczanego upominku dla potrzeb omawianego zwolnienia należy uwzględniać w kwocie brutto, gdyż ustawodawca posłużył się sformułowaniem "wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł". Z powyższego sformułowania należy wnioskować, iż dla odbiorcy upominku wartość otrzymanego przedmiotu stanowi kwota, jaką odbiorca musiałby uiścić chcąc samemu zakupić taki przedmiot, np. w sklepie - w którym musiałby uiścić należność za przedmiot w kwocie brutto (por. np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 31 sierpnia 2010r. sygn. ILPB1/415-653/10-3/AMN).

Kolejnym warunkiem, który musi zostać spełniony, jest wymóg, aby przekazywane nieodpłatne świadczenie, było związana z reklamą lub promocją świadczeniodawcy (w tym przypadku uczelni). Przedmiotowe zwolnienie w praktyce ma zastosowanie najczęściej do nieodpłatnych świadczeń przekazywanych w ramach akcji promocyjno-reklamowych. W prawie podatkowym brak jest przy tym definicji promocji i reklamy. Wskazać jednak należy, że pod pojęciem promocji rozumieć należy, zgodnie z jego słownikowym znaczeniem, ogół czynności związanych z oddziaływaniem na podmioty zewnętrzne polegających na dostarczaniu informacji, argumentacji, skłaniającej do zainteresowania podmiotem i wytwarzania o nim przychylnej opinii. Z kolei znaczenie pojęcia reklama, w oparciu o definicje słownikowe, można określić jako działanie mające na celu zachęcenie potencjalnych klientów do zakupu konkretnych towarów lub do skorzystania z określonych usług.

Przenosząc zaprezentowane powyżej rozumienia reklamy oraz promocji, na grunt analizowanego przypadku wskazać należy, że wręczanie upominków (piór lub długopisów z logotypem przedsiębiorcy) ma charakter działań związanych z promocją i reklamą uczelni. Zmierza bowiem do rozpowszechniana i promowania marki uczelni i jej logotypu, utrwalenia ich w pamięci, czynienia ich łatwymi do zidentyfikowania. Realizowane działanie służy kształtowaniu świadomość istnienia marki w środowisku, w którym absolwent będzie używał/prezentował/przechowywał upominek.

Biorąc powyższe pod uwagę wskazać należy, że omawiany warunek należy uznać za spełniony.

Ostatnim warunkiem zastosowania zwolnienia z podatku jest wymóg, aby świadczenie nie było dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PDOF nie może znaleźć zastosowania, gdyby osobami obdarowanymi byli np. nie pracownicy przedsiębiorcy lub osoby pozostające z przedsiębiorcą w stosunku cywilnoprawnym, takim jak umowa zlecenie, umowa o dzieło. O stosunku cywilnoprawnym prawnym wyłączającym możliwość zastosowania zwolnieni nie można jednak mówić, jeśli pomiędzy stronami stosunku występuje wyłącznie umowa handlowa. Wymóg braku pozostawanie świadczeniobiorcy ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym może sugerować, biorąc pod uwagę literalne brzmienie przepisu, że dotyczy szerokiego pojęcia stosunku cywilnoprawnego, tj. jakikolwiek stosunek cywilnoprawny między świadczeniodawcą a świadczeniobiorcą wyłącza stosowanie zwolnienie z podatku. Jak się jednak wskazuje, co w naszej ocenie uznać należy za pogląd prawidłowy, intencją ustawodawcy było w tym przypadku objęcie wyłączeniem ze zwolnienia, wyłącznie stosunku cywilnoprawnego, rozumianego jako alternatywa wobec stosunku pracowniczego (w szczególności ww. umowa zlecania i umowa o dzieło).

Na zakończenie wskazać należy, iż w związku z faktem, iż wartość świadczenia na rzecz najlepszych studentów nie przekracza kwoty 200 zł a świadczenie jest związane z reklamą lub promocją uczelni, od przekazywanych upominków uczelnia nie będzie zobowiązana do sporządzenia informacji PIT-8C.

Igor Klimkowski, Grzegorz Wachołek

ECDDP Spółka doradztwa podatkowego