Spis treści:
- Kontrola skarbowa - co sprawdzają kontrolerzy?
- Jak przygotować się do kontroli skarbowej?
- Prawa i obowiązki podatnika podczas kontroli
- Jak zachować się podczas kontroli podatkowej?
- Jak uniknąć błędów i problemów po kontroli skarbowej?
Kontrola skarbowa - co sprawdzają kontrolerzy?
Kontrola skarbowa to działanie kontrolne przeprowadzane przez urząd skarbowy, które pozwala sprawdzić, czy podatnik prawidłowo wywiązuje się ze swoich obowiązków wobec fiskusa. Kontrola nie zawsze jednak oznacza podejrzenie o nadużycia, często jest to jedynie rutynowe działanie mające na celu weryfikację poprawności rozliczeń i zgodność danych z dokumentacją księgową. Kontrola skarbowa może dotyczyć zarówno firm, jak i osób prywatnych.
Najczęściej kontrola skarbowa skupia się na takich obszarach jak:
- rzetelność wykazywanych przychodów - czy wszystkie wpływy zostały ujęte w ewidencji,
- prawidłowość kosztów uzyskania przychodów - czy wydatki mają związek z działalnością gospodarczą,
- rozliczanie podatku VAT - czy faktury są poprawne i nie dotyczą fikcyjnych transakcji,
- zgodność danych w deklaracjach z rzeczywistym stanem - zwłaszcza przy dużych zwrotach VAT lub wykazywanych stratach.
Jak przygotować się do kontroli skarbowej?
Urząd skarbowy informuje o zamiarze przeprowadzenia kontroli z odpowiednim wyprzedzeniem (zazwyczaj 7 dni przed jej rozpoczęciem), co daje podatnikowi czas na uporządkowanie dokumentacji i odpowiednie przygotowanie. Warto wykorzystać ten okres, by sprawdzić, czy wszystkie dane w ewidencjach, deklaracjach i fakturach są zgodne i kompletne.
Przed kontrolą skarbową należy przede wszystkim zgromadzić wszystkie dokumenty finansowe dotyczące kontrolowanego okresu: faktury, rachunki, umowy z kontrahentami, potwierdzenia przelewów czy raporty z kasy fiskalnej. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, przygotuj również ewidencję VAT, KPiR lub księgi rachunkowe. Dobrze jest też mieć dostęp do elektronicznych wersji plików JPK (Jednolity Plik Kontrolny), których urząd może zażądać w trakcie kontroli.
Prawa i obowiązki podatnika podczas kontroli
Podczas kontroli skarbowej podatnik ma nie tylko obowiązki, ale też prawa, które chronią go przed błędami lub nadużyciami ze strony urzędników. Do podstawowych praw podatnika podczas kontroli należy m.in.:
- prawo do informacji o zakresie i celu kontroli - urzędnicy muszą przedstawić upoważnienie i poinformować, czego dotyczy kontrola,
- prawo do obecności podczas czynności kontrolnych lub wyznaczenia pełnomocnika,
- prawo do składania wyjaśnień, przedstawiania dokumentów i dowodów,
- prawo do zapoznania się z protokołem kontroli i wniesienia zastrzeżeń przed jej zakończeniem.
Z kolei obowiązki podatnika obejmują m.in.:
- udostępnienie dokumentacji księgowej, ewidencji, faktur i innych dowodów,
- zapewnienie dostępu do pomieszczeń i urządzeń związanych z działalnością,
- współpracę z kontrolerami w zakresie, jaki jest niezbędny do przeprowadzenia kontroli.
Jak zachować się podczas kontroli podatkowej?
Podczas kontroli podatkowej kluczowe jest zachowanie spokoju i profesjonalizmu. Warto pamiętać, że zadaniem urzędników jest zweryfikowanie poprawności rozliczeń, a nie karanie za drobne pomyłki. Powinniśmy więc podejść do całego procesu rzeczowo, odpowiadać konkretnie na pytania i unikać niepotrzebnych emocji.
Najważniejsze to współpracować z kontrolerami, ale zachować przy tym zdrowy rozsądek. Urząd ma prawo prosić o konkretne dokumenty i wyjaśnienia, ale nie warto dostarczać dodatkowych materiałów "na wszelki wypadek", jeśli nie są wymagane. Może to bowiem niepotrzebnie wydłużyć kontrolę lub wprowadzić zamieszanie w dokumentacji.
Jeśli w trakcie kontroli skarbowej coś okaże się dla nas niejasne, mamy wówczas prawo poprosić o wyjaśnienia, np. dlaczego urząd żąda konkretnego dokumentu lub jakiego okresu dotyczy kontrola. Warto też sporządzać notatki z przebiegu rozmów i czynności kontrolnych, aby mieć pełny obraz sytuacji.
Jak uniknąć błędów i problemów po kontroli skarbowej?
Zakończenie kontroli skarbowej nie zawsze oznacza koniec sprawy. To moment, w którym warto spokojnie przeanalizować protokół i ewentualne zalecenia urzędu. Problemy najczęściej pojawiają się wtedy, gdy podatnik nie reaguje na pisma lub bagatelizuje uwagi kontrolerów, dlatego po otrzymaniu dokumentów z kontroli trzeba dokładnie je przeczytać i sprawdzić, czy wszystko zgadza się ze stanem faktycznym.
Z kolei jeśli w protokole znajdują się błędy lub nieścisłości, można wtedy złożyć pisemne zastrzeżenia w wyznaczonym terminie, zwykle w ciągu 14 dni. Warto też zachować kopię całej korespondencji z urzędem, by w razie potrzeby mieć dowód, że zareagowaliśmy na czas.
WB
