Kto pracuje w święta Bożego Narodzenia? W ostatnim czasie opinię publiczną rozgrzał temat wolnej od pracy Wigilii, która ma stać się faktem od 2025 r. w przypadku pozytywnej oceny nowelizacji ustawy dokonanej przez prezydenta Andrzeja Dudę. Niemniej nawet prezydencki przepis nie zmieni tego, że nie wszyscy mogą korzystać z dni wolnych od pracy na mocy ustawy. Część zawodów pracuje mimo świąt i czerwonych dat w kalendarzu.
Pracują w święta, chociaż większość odpoczywa
Boże Narodzenie to święta opiewające na trzy dni: 24, 25 i 26 grudnia. Wszystko wskazuje na to, że 2024 r. to ostatni rok, gdy 24 grudnia nie zalicza się do dni ustawowo wolnych od pracy. Przyszłoroczny okres świąteczny może dla sporej części pracowników być szansą na ponad dwa tygodnie ciągłego wolnego przy wzięciu mniej niż 7 dni urlopu wypoczynkowego.
Niemniej nie wszyscy pracujący Polacy sprawdzają to, jak wypadają święta i długie weekendy w 2025 r., gdyż nawet w przypadku dni ustawowo wolnych od pracy spora część zawodów mimo wszystko pojawia się na stanowisku pracy i wypełnia swoje zawodowe obowiązki.
Pierwszym skojarzeniem będzie to, iż w święta pracują służby. Strażacy Państwowej Straży Pożarnej, policjanci oraz ratownicy medyczni pozostają w gotowości bez względu na to, czy ich służba przypada w dzień powszedni, czy w Boże Narodzenie. Strażacy PSP pracują w trybie 24 h na 48 h (24 godziny ciągłej służby a po niej 48 godzin wolnego), więc każda zmiana spędzi chociaż jeden dzień świąt na jednostce ratowniczo-gaśniczej.
Policjanci pracują w święta w ramach krótszych zmian np. 6-14 lub 14-22, ale także w godzinach nocnych, czyli od 22 do 6 następnego. Poza ratownikami medycznymi jeżdżącymi w karetce pogotowia do pracy w święta stawiają się również pielęgniarki i lekarze, którzy niosą pomoc medyczną w różnych przypadkach również 25 i 26 grudnia, gdy większość Polaków siedzi przy stole z rodziną lub podróżuje.
Nieoczywiste zawody, w których pracuje się w święta
Chociaż służby pracujące w święta to pierwsze skojarzenie po podniesieniu tego tematu, to Polacy często zapominają, że lista zawodów, gdzie pracuje się, mimo dni ustawowo wolnych od pracy jest dłuższa.
Na wolne z racji świąt w odróżnieniu od kasjerów i doradców klientów w sklepach nie mogą liczyć między innymi pracownicy elektrowni, czy gazowni. Także osoby zatrudnione w przedsiębiorstwach wodociągowych pełnią w Boże Narodzenie dyżury, aby szybko zareagować w razie awarii. Kto jeszcze nie ma wolnego w święta? Na liście tych zawodów znaleźć można między innymi:
- osoby zatrudnione w handlu i gastronomii,
- pracownicy hoteli i pensjonatów,
- osoby zatrudnione w transporcie publicznym oraz w lotnictwie,
- dyspozytorzy,
- serwisanci.
Kierowca autobusu, maszyniści pociągów, stewardesy, pracownicy pogotowia gazowego, czy nawet pracownicy stacji benzynowych nie korzystają z dni wolnych od pracy wynikających z ustawy. Do tego grona zaliczyć można również pracowników służb odśnieżających oraz - o czym większość osób zapomina - personel sprzątający między innymi szpitale, czy miejsca publiczne.
Przepisy na to pozwalają
Pracownicy dobrze wiedzą, że za święto przypadające w sobotę przysługuje im dodatkowy dzień wolnego. Przepisy wskazują jednak, że w niedziele i święta także można pracować, niemniej zgodnie z art. 151 Kodeksu pracy praca ma być wykonywana wyłącznie w sytuacjach, które określają przepisy.
Przepisy wskazują, że pracownicy mogą pracować w święta w momencie, gdy ich praca związana jest z prowadzeniem akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, dotyczy rolnictwa lub hodowli, polega na ochronie osób lub mienia, czy wykonywane są prace konieczne z uwagi na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Dodatkowo, jak wylicza portal kb.pl, dotyczy to również pracy przy usuwaniu awarii, przeprowadzanie niezbędnych remontów, czy pracy ciągłej.
Niektórzy pracownicy mają wręcz w warunkach zatrudnienia wpisane pracę w systemie obejmującym pracę w piątki, soboty, niedzielę oraz święta. Mowa o między innymi o dziennikarzach, operatorach kamer, a nawet osób zatrudnionych w działach technicznych serwisów streamingowych. W ramach rozliczenia z pracodawcą dni te są najczęściej odbierane w innych terminach.
Agata Jaroszewska
