Dziecko też może być pracownikiem

Dzieci coraz częściej podejmują się wykonywania lżejszych prac w celach zarobkowych.

Chociaż ich głównym zajęciem jest nauka, to, szczególnie w okresie wakacyjnym, zdarzają się przypadki zatrudniania ich przy roznoszeniu gazet, ulotek czy innych zajęciach niewymagających określonych kwalifikacji. Prawo pracy dopuszcza takie sytuacje, jednak w bardzo ograniczonym zakresie.

Pracownik poniżej 16 lat

Kiedy mówimy o zatrudnianiu młodych osób, na ogół mamy na myśli pracowników młodocianych, tj. osoby pomiędzy 16. a 18. rokiem życia. Poniżej tej granicy wiekowej liczba osób pracujących gwałtownie spada. Nic w tym dziwnego, skoro przepisy prawa pracy w sposób radykalny ograniczają możliwość zarobkowania przez tak młode osoby, objęte jeszcze obowiązkiem szkolnym. Zatrudnienie takie, choć ograniczone, jest jednak dopuszczalne, po spełnieniu określonych wymogów formalnych.

Reklama

W myśl art. 3045 Kodeksu pracy (ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.) wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia 16. roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Ponadto na takie zatrudnienie wymagana jest zgoda:

- przedstawiciela ustawowego dziecka (jego rodzica lub opiekuna prawnego wyznaczonego przez sąd) oraz właściwego inspektora pracy.

Zezwolenie na podjęcie pracy przez dziecko poniżej 16 lat wydawane jest przez właściwego inspektora pracy na wniosek podmiotu zainteresowanego zatrudnieniem takiej osoby.

W przypadku braku takiego zezwolenia, zatrudnienie dziecka w wieku wskazanym powyżej nie będzie możliwe, nawet przy zgodzie przedstawiciela ustawowego dziecka. Inspektor pracy, zanim podejmie decyzję co do zezwolenia, musi rozważyć, czy planowana praca nie spowoduje zagrożenia dla życia, zdrowia lub rozwoju psychofizycznego dziecka oraz czy nie będzie kolidowała z wykonywaniem obowiązku szkolnego. Negatywna ocena wniosku w tym zakresie powoduje obligatoryjnie odmowę wydania zezwolenia.

Sam wniosek nie wystarczy

Przed skierowaniem wniosku o wydanie zezwolenia, o którym mowa była powyżej, pracodawca musi skompletować dokumentację, stanowiącą niezbędny załącznik do wniosku. Powinna ona obejmować:

- wyrażoną na piśmie zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka na wykonywanie przez to dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,

- opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko działalności zarobkowej,

- opinię dyrektora szkoły, do której dziecko uczęszcza, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko tego obowiązku w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych (jeżeli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu).

Właściwy inspektor pracy po analizie wniosku wydaje odpowiednią decyzję w sprawie. Jednak nawet uzyskanie zezwolenia przez wnioskujący podmiot nie oznacza, że wykonywanie pracy przez dziecko do 16. roku życia odbywać się będzie poza nadzorem odpowiednich organów.

UWAGA!

Państwowy Inspektor Pracy cofnie wydane zezwolenie, jeżeli stwierdzi, że warunki pracy dziecka nie odpowiadają warunkom określonym w zezwoleniu. Obligatoryjne cofnięcie zezwolenia następuje również wówczas, gdy zawnioskuje o to przedstawiciel ustawowy dziecka.

Dlatego też ważne jest przestrzeganie warunków określonych w zezwoleniu. Jego treść obejmuje m.in. określenie:

rodzaju pracy lub innych zajęć zarobkowych, które może wykonywać dziecko do lat 16, dopuszczalnego okresu jej wykonywania, dopuszczalnego dobowego wymiaru czasu pracy lub innych zajęć zarobkowych, innych niezbędnych ustaleń, wymaganych ze względu na dobro dziecka lub rodzaj, charakter albo warunki wykonywania pracy, której dotyczy zezwolenie.

Umowa o pracę albo cywilna

Kodeks pracy nie ogranicza możliwości zatrudniania dziecka poniżej 16. roku życia tylko do zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Wskazuje na to użyte w art. 3045 K.p. sformułowanie ?wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych?. Podstawą zatrudnienia dziecka może więc być umowa o pracę lub cywilnoprawna.

Należy pamiętać, iż zgodnie z art. 22 § 3 K.p. osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych (od 13 do 18 lat lub pełnoletnia, ale częściowo ubezwłasnowolniona), może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jeżeli sprzeciwia się to dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy, za zezwoleniem sądu opiekuńczego, może rozwiązać stosunek pracy. Jednak biorąc pod uwagę przepis art. 3045 K.p., należy przyjąć, iż zatrudnienie dziecka do lat 16 w każdym wypadku wymaga zgody jego przedstawiciela ustawowego.

Natomiast osoba pomiędzy 16. a 18. rokiem życia może samodzielnie nawiązać stosunek pracy, na zasadach określonych dla pracownika młodocianego.

Nieco odmiennie kształtuje się prawo osoby posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych do zawarcia umowy cywilnoprawnej. W przypadku tego rodzaju umowy zastosowanie znajdzie art. 17 Kodeksu cywilnego (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.). Stanowi on, że z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do tych czynności zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Taką zgodę należy uzyskać w każdym wypadku umowy cywilnej, na podstawie której ma być świadczona praca za wynagrodzeniem, jeżeli jej wykonawcą ma być osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych, m.in. osoba pomiędzy 13. a 18. rokiem życia.

autor: Agata Barczewska - Gazeta Podatkowa Nr 471 z dnia 2008-07-14

Dowiedz się więcej na temat: zdolności | inspektor | zatrudnienie | dziecko
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »