Warto płacić składkę za granicą zamiast ZUS?
Ostatnio pojawiła się nowa praktyka pozwalająca obejść obowiązkowe ubezpieczenia społeczne w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Na razie wszystko jest w początkowej fazie rozwoju.
Przedsiębiorcy podchodzą do nowego pomysłu ostrożnie z uwagi na fakt, że wcześniejsze rozwiązania, które wydawały się znakomite - zawiodły. Mowa tu o przegranej sprawie nieopłacenia składek ZUS przy pracy chałupniczej.
Natomiast nowy sposób posiada dosyć mocno zakotwiczoną podstawę prawną. Opiera się on na zasadzie swobodnego przepływu ludzi i kapitału wynikającej z art. 56 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, jak również z treści rozporządzenia EWG 1408/71 odnoszącej się do regulowania ubezpieczenia społecznego.
Otóż sensem całego procederu jest skorzystanie z reguł zawartych w postanowieniu rozporządzenia Rady (EWG) w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty. Zgodnie z w/w aktem prawym, pracownicy migrujący (szeroko rozumiani jako osoby zatrudnione, jak i prowadzące działalność na własny rachunek) podlegają w zakresie zabezpieczenia społecznego przepisom prawnym tylko jednego państwa członkowskiego, przy czym czynnikiem decydującym dla ustalenia tzw. ustawodawstwa właściwego jest miejsce wykonywania zatrudnienia/działalności na własny rachunek. Osoba zainteresowana podlega, zatem systemowi zabezpieczenia społecznego tego państwa członkowskiego, na terytorium, którego pracuje lub prowadzi działalność, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego państwa lub jeżeli jej pracodawca (w przypadku pracowników) ma swoją siedzibę w innym państwie członkowskim.
Nadto, zgodnie z art. 14c w/w rozporządzenia, osoba będąca równocześnie pracownikiem na terytorium jednego państwa członkowskiego i prowadząca działalność na własny rachunek na terytorium drugiego kraju należącego do UE, podlega w obszarze zabezpieczenia społecznego ustawodawstwu tego kraju, na terytorium którego wykonuje pracę za wynagrodzeniem. W przypadku zbiegu działalności na własny rachunek z pracą najemną (wykonywanych na terytorium Polski i innego państwa członkowskiego) zastosowanie będzie miało zawsze ustawodawstwo miejsca wykonywania pracy najemnej. Powyższe wynika z art. 14c przedmiotowego rozporządzenia oraz fakt, że w załączniku przewidującym wyjątki nie ma nic dotyczącego państwa polskiego.
W praktyce przedsiębiorcy korzystając ze wspomnianego art. 14 c dokonują wyrejestrowania z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Składki płacą w innych krajach, aktualnie na Litwie i w Wielkiej Brytanii. Przedsiębiorców, którzy korzystają z takiej możliwości jest wielu. Również wiele jest firm oferujących tego typu usługę i pomoc w załatwieniu formalności. Obecnie sprawa stanęła na forum Sejmu oraz jest rozpatrywana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Niejako na marginesie należy wskazać, że organy państwowe w rozwiązaniu tej kwestii współpracują z odpowiednimi organami litewskimi i brytyjskimi. Rządy, szczególnie brytyjski, widzi w tym potencjalne zagrożenie, gdyż wydatki związane z realizacją obowiązku wynikającego z ubezpieczenia społecznego nie znajdują pokrycia w składce odprowadzonej przez polskich przedsiębiorców do systemów tych państw.
Gabriela Nowicka
prawnik Auxilium S.A.
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Rady (EWG) Nr 1408/71 z dn. 14.06.1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty - tekst jedn. Dz.U. L 28 z 30.01.1997 r., L 149 z 7.07.1971 r.
