Kopia bezpieczeństwa, czyli legalne skopiowanie programu komputerowego

Jeżeli zachodzi konieczność ponownego zainstalowania takiego programu, dla firmy może to oznaczać spory problem. Dlatego w takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem byłoby wyjęcie z szuflady przygotowanej wcześniej kopii zapasowej. Przepisy pozwalają na jej sporządzenie.

Kopia zapasowa jest legalna

Kupując program komputerowy z reguły płacimy za licencję na korzystanie z niego w sposób ściśle określony w warunkach umowy licencyjnej. Przykładowo jeżeli umowa licencyjna przewiduje, że można go zainstalować tylko na jednym stanowisku komputerowym, to nie można wgrać go na większą ilość komputerów.

Analizując treść umów licencyjnych można spotkać się z zapisami, zgodnie z którymi użytkownik nie ma w ogóle prawa do kopiowania programu. Takie zapisy nie są jednak skuteczne, jeśli chodzi o prawo do sporządzenia kopii zapasowej programu komputerowego. Postanowienia umów, które są sprzeczne z art. 75 ust. 2 ustawy (mówiącym o prawie do sporządzenia kopii zapasowej) są nieważne - tak przewiduje art. 76 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Z drugiej strony należy pamiętać o tym, że programy komputerowe są chronione nieco inaczej niż inne utwory. Do programów komputerowych nie stosuje się przepisów prawa autorskiego o dozwolonym użytku prywatnym. Oznacza to, że nie można niezgodnie z umową licencyjną skopiować programu nawet na własne, prywatne potrzeby i wykorzystywać go np. na innym komputerze.

Jedna kopia zapasowa

Nie wymaga zezwolenia uprawnionego sporządzenie kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, kopia ta nie może być używana równocześnie z programem komputerowym. Tak jednoznacznie stanowi art. 75 ust. 2 pkt 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Z treści przepisu wynika, że kopię zapasową można sporządzić, ?gdy jest to niezbędne dla korzystania z programu komputerowego?. Interpretując to sformułowanie należy mieć na uwadze cel, jakiemu ma służyć kopia bezpieczeństwa. Ma ona umożliwić korzystanie z programu komputerowego wtedy, gdyby zniszczeniu czy zgubieniu uległ oryginalny nośnik, a bez tego nośnika nie ma możliwości korzystania z programu (np. jego ponownego zainstalowania).

Przepis mówi o ?kopii zapasowej? a nie o ?kopiach zapasowych?. Dlatego uznaje się, że można sporządzić tylko jedną taką kopię. Gdyby producent lub dystrybutor programu zdecydował się dostarczać kopię zapasową wraz z oryginalnym egzemplarzem, wówczas użytkownik nie mógłby sporządzić kolejnej kopii zapasowej. W praktyce jednak producenci (dystrybutorzy) nie tylko nie wydają kopii zapasowych (czego nie mają obowiązku robić), ale utrudniają, a niewprawnym użytkownikom wręcz uniemożliwiają sporządzenie kopii zapasowej stosując rozmaite zabezpieczenia płyt przed kopiowaniem.

Zabezpieczenia przed kopiowaniem

W praktyce dla wielu użytkowników prawo do sporządzenia kopii zapasowej jest pozorne. Większość programów zawiera bowiem zabezpieczenia, które uniemożliwiają ich kopiowanie. Producenci wprowadzają je, aby walczyć z niekontrolowanym kopiowaniem ich programów. Przy okazji jednak faktycznie pozbawiają legalnych użytkowników przyznanego im ustawą prawa do sporządzenia kopii zapasowej.

Niektórzy producenci i dystrybutorzy zabezpieczonego przed kopiowaniem oprogramowania idą klientom na rękę i w razie uszkodzenia oryginalnego nośnika dostarczają nowy egzemplarz. Warto jednak zawczasu ustalić, czy i ewentualnie na jakich zasadach się to odbywa (jakie dokumenty należy przedstawić, czy potrzebne jest oryginalne pudełko programu itp.).

Usuwanie lub obchodzenie technicznych zabezpieczeń przed dostępem, zwielokrotnianiem lub rozpowszechnianiem utworu jest sprzeczne z prawem autorskim (art. 79 ust. 6 ustawy), jeżeli działania te mają na celu bezprawne korzystanie z utworu. Ponieważ sporządzenie kopii zapasowej jest ustawowym prawem użytkownika legalnego programu, to obejście ewentualnych zabezpieczeń w celu jej wykonania nie może być uznane za działanie bezprawne, a tym samym za łamanie prawa autorskiego.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 ze zm.).

autor: Andrzej Janowski - Gazeta Podatkowa Nr 497 z dnia 2008-10-13