Inspektor ochrony przeciwpożarowej u każdego pracodawcy
Od 18 stycznia 2009 r. pracodawcy przybędzie obowiązków z zakresu bhp. Z tym bowiem dniem wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu pracy, wprowadzająca wiele zmian w przepisach dotyczących m.in. bezpieczeństwa i higieny pracy. Na jej podstawie w Kodeksie pracy pojawią się regulacje, nakładające na każdego pracodawcę m.in. obowiązek wyznaczenia osób odpowiedzialnych za udzielanie pierwszej pomocy oraz wykonywanie czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej.
Jeden pracownik nie zwalnia z obowiązku
Całkiem nową regulacją kodeksową jest dodany nowelizacją przepis, nakazujący pracodawcy wyznaczenie pracowników do:
udzielania pierwszej pomocy,
wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników, zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej.
Wyznaczenie powyższych pracowników to nie koniec obowiązków pracodawcy w tym zakresie. W ślad za tym idzie obowiązek poinformowania o powyższym załogi, z uwzględnieniem w treści informacji takich danych jak: imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy oraz numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej wyznaczonego pracownika.
Znowelizowane przepisy Kodeksu pracy nie uzależniają bowiem obowiązku wyznaczenia pracowników odpowiedzialnych za ochronę przeciwpożarową od stanu zatrudnienia w danym zakładzie.
Trzeba dodać, że konieczność występowania w zakładzie pracy osoby wykonującej czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników wynikała już wcześniej z ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. nr 147, poz. 1229 ze zm.). Mógł to być pracownik, osoba zatrudniona na podstawie umowy cywilnej lub sam pracodawca, jeżeli posiadał odpowiednie do tego kwalifikacje. Na podstawie wskazanej ustawy pracodawca (użytkownik albo zarządca budynku), mógł zawrzeć z właścicielem umowę dotyczącą realizacji obowiązków związanych z ochroną przeciwpożarową. Nawet jednak w przypadku, gdy pracodawca na podstawie takiej umowy zwolnił się w całości lub w części z wykonywania tych obowiązków, to i tak będzie musiał wyznaczyć pracowników do wykonywania czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej.
Zatrudnić pracownika albo przeszkolić
Przepisy omawianej nowelizacji (opublikowanej w Dz. U. z 2008 r. nr 223, poz. 1460), nakazują pracodawcy m.in. wyznaczenie osób odpowiedzialnych za wykonywanie czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników. Muszą to być jednak osoby z odpowiednimi kwalifikacjami, o których mowa w ustawie o ochronie przeciwpożarowej. Zgodnie z art. 4 ust. 2-2b tej ustawy, minimalne wymagania dla osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, innych niż zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, to wykształcenie na poziomie co najmniej średnim oraz:
tytuł zawodowy technika pożarnictwa lub
ukończone szkolenie dla inspektorów ochrony przeciwpożarowej.
Pracodawca, który już zatrudnia pracowników o wskazanych kwalifikacjach lub sam je posiada, ma powody do zadowolenia. Oszczędzone mu zostanie nerwowe poszukiwanie na rynku pracy osób o wymaganych przez ustawę o ochronie przeciwpożarowej kwalifikacjach czy też ponoszenie znacznych kosztów uzupełniania kwalifikacji dotychczasowych pracowników.
Inspektor ppoż. tylko na umowę o pracę
Wiele pytań pracodawców w związku z nowymi regulacjami dotyczy formy prawnej zatrudnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej. Wątpliwości dotyczą tego, czy w świetle znowelizowanych przepisów można taką osobę zatrudnić na podstawie cywilnoprawnej, np. na podstawie umowy zlecenia. Przepisy nowelizacji, w przeciwieństwie do ustawy o ochronie przeciwpożarowej, wyraźnie jednak mówią o wyznaczeniu pracownika do wykonywania czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji.
Problemy w praktyce mogą też pojawić się przy ustalaniu, w jakiej liczbie należy zapewnić w zakładzie pracy pracowników udzielających pierwszej pomocy i wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Nowe przepisy nie są tu jednoznaczne, określając jedynie, że liczba wspomnianych pracowników oraz ich szkolenie i wyposażenie powinny być uzależnione od rodzaju i poziomu występujących zagrożeń. To pracodawca będzie więc musiał decydować, ilu pracowników należy wyznaczyć, biorąc pod uwagę występujące w zakładzie pracy zagrożenia.
Inspekcja pracy może skontrolować
Jedną z ważniejszych konsekwencji wprowadzenia do Kodeksu pracy regulacji dotyczących obowiązku wyznaczenia przez pracodawcę osób do wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jest możliwość skontrolowania sposobu wykonywania tego obowiązku przez państwowego inspektora pracy. Kontroli tych obawiają się głównie mali pracodawcy gdzie do tej pory, z uwagi na stan zatrudnienia, często nie zatrudniano wspomnianych osób. Mając to na uwadze, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zwróciło się do Głównego Inspektora Pracy o czasowe niekorzystanie z dostępnych inspekcji instrumentów kontroli, zwłaszcza z uwagi na trudną sytuację małych przedsiębiorstw. Główny Inspektor Pracy, w komunikacie wydanym w tej sprawie, pozytywnie ustosunkował się do postulatów Ministerstwa, ustalając, że Państwowa Inspekcja Pracy nie będzie prowadziła do końca stycznia br. czynności kontrolnych w zakresie realizacji przez pracodawców nowych obowiązków. W tym czasie inspektorzy pracy będą podejmowali działania informacyjno-edukacyjne (patrz strony www.mpips.gov.pl i www.pip.gov.pl).
Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa Nr 524 z dnia 2009-01-15
