Ulga prorodzinna na wychowanie dzieci

Odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna albo sprawował opiekę w odniesieniu do dziecka. 1/6 kwoty zmniejszającej podatek w roku 2010 to 556,02 zł, zatem 1/6 to 92, 67 zł. Tyle odliczymy w ramach ulgi prorodzinnej w roku 2011 (PIT roczny za rok 2010). Limity ulgi przedstawiają się następująco:

Oznacza to, że wychowując dziecko 6 miesięcy odliczamy 6 x 92,67 zł, czyli w sumie 556,02 zł.

W przypadku większej ilości dzieci limit jest odpowiednio większy, np. wychowując dwoje dzieci naraz można odliczyć 183,34 zł miesięcznie i 2224,08 zł rocznie, wychowując troje dzieci naraz można odliczyć 278,01 zł miesięcznie i 3336,12 zł rocznie.

Gdy w jednym miesiącu następuje przejście pomiędzy okresami wychowania dziecka na podstawie:

• władzy rodzicielskiej;

• funkcji opiekuna prawnego;

• umieszczenia w rodzinie zastępczej,

(tzn. gdy rodzice przekazują na przykład dziecko do rodziny zastępczej), wówczas ulga prorodzinna przysługuje każdej grupie uprawnionych w wysokości 1/30 limitu miesięcznego (3,09 zł) za każdy dzień wychowania dziecka (sprawowania pieczy nad dzieckiem). Na przykład gdy zmiana statusu dziecka nastąpiła 3 lutego, to ulga prorodzinna u opiekunów kończących wychowanie dziecka 3 lutego wyniesie 92,67 zł za styczeń oraz 3 x 3,09 zł za trzy dni lutego, w sumie 101,94 zł.

Aby uzyskać ulgę, należy posiadać odpowiednio wysoki podatek dochodowy należny. Z małymi dochodami podatnik posiada mały podatek należny, np. 540 zł, a wtedy nie odliczy nigdy więcej, niż owe 540 zł. Ulga prorodzinna nie oznacza wypłaty podatnikowi pełnej kwoty na każde dziecko, bez względu na wysokość dochodów.

Ulga nie odliczona w jednym roku (np. z braku podatku) nie przechodzi na rok następny.

Odliczenie w ramach ulgi prorodzinnej przysługuje na:

•małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym podatnik:

° wykonywał władzę rodzicielską;

° pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

° sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą;

•pełnoletnie dziecko, jeżeli podatnik wykonuje ciążący na nim obowiązek alimentacyjny lun sprawuje funkcję rodziny zastępczej:

° bez względu na wiek dziecka, jeżeli dziecko otrzymuje zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;

° do ukończenia przez dziecko 25 roku życia w przypadku dzieci uczących się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na ogólnych lub podatkiem liniowym w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3089,00 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej (nie wpływa ona na prawo do ulgi prorodzinnej).

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej (na przykład: Jan i Marianna rozliczają ulgę prorodzinną w kwocie 1112,04 zł i odliczą ją w kwotach odpowiednio 100 zł oraz 1012,04 zł, bo tak między sobą ustalili).

W przypadku rodziców rozwiedzionych lub w separacji, odliczenie w ramach ulgi prorodzinnej przysługuje temu z rodziców, który sprawuje faktycznie pieczę nad dzieckiem (czyli nawet nie zgodnie z wyrokiem sądu, ale faktycznie).

Ulga prorodzinna przysługuje od miesiąca, w którym:

• dziecko się urodziło;

• uprawomocniło się orzeczenie o opiece czy też zawarto umowę o opiece ze starostą.

Na przykład: Krysia urodziła się 20 października, zatem ulga prorodzinna przysługuje rodzicom za trzy miesiące). Dziadkowie są prawnymi opiekunami Adasia na podstawie wyroku sądu z listopada, jednak wyrok uprawomocnił się dopiero w grudniu. Ulga prorodzinna przysługuje dziadkom Adasia tylko za jeden miesiąc.

Ulga prorodzinna w roku 2011 (PIT za 2010) przysługuje na dzieci niepełnoletnie do końca miesiąca, w którym dziecko osiągnęło pełnoletniość (na przykład: Krysia ma 18 urodziny 20 marca, zatem ulga prorodzinna przysługuje rodzicom za trzy miesiące). W przypadku osiągnięcia pełnoletniości poprzez wstąpienie w związek małżeński za miesiąc, w którym nastąpił ślub, ulga już nie przysługuje (na przykład: 17-letnia Krysia 20 marca bierze ślub, zatem ulga prorodzinna przysługuje rodzicom za dwa miesiące).

W przypadku oddania dziecka do instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych ulga prorodzinna nie przysługuje od miesiąca, w którym dziecko faktycznie oddano do instytucji (na przykład: Jacek trafił do zakładu poprawczego w grudniu na podstawie wyroku sądu, który uprawomocnił się we wrześniu, zatem ulga prorodzinna przysługuje rodzicom za jedenaście miesięcy).

Taka instytucja to: dom pomocy społecznej, placówka opiekuńczo-wychowawcza, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, szkoła wojskowa lub inna szkoła, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie.

Ulga prorodzinna przysługuje też na dzieci pełnoletnie, jeżeli pobierają zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, za okres pobierania tego zasiłku. Oznacza to, że gdy ostatni zasiłek przysługiwał za styczeń, to ulga prorodzinna przysługuje jedynie za jeden miesiąc.

W pozostałych przypadkach ulga przysługuje tak długo, jak dziecko uczy się w szkole (w rozumieniu przepisów o systemie oświaty) czy w szkole wyższej (w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym), i to w szkole polskiej albo też zagranicznej (w szkole czy w szkole wyższej w rozumieniu przepisów danego kraju).

Jeżeli jednak dziecko uczące się wcześniej ukończy 25 lat, ulga nie przysługuje od następnego miesiąca po ukończeniu 25 roku życia (na przykład: Wojtek ukończył 25 lat 14 marca, ale uczy się dalej w szkole wyższej, jednak ulga prorodzinna będzie przysługiwać za niego tylko za trzy miesiące).

Na żądanie organów podatkowych (czynności sprawdzające lub kontrola podatkowa, postępowanie podatkowe) lub organów kontroli skarbowej (kontrola skarbowa), podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

• odpis aktu urodzenia dziecka;

• zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;

• odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;

• zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Artur M. Brzeziński, doradca podatkowy