Rozliczanie VAT metodą kasową

Od 1 stycznia 2013 r. małych podatników korzystających z kasowej metody rozliczania VAT czekają zmiany w zakresie określania obowiązku podatkowego i odliczania podatku naliczonego. Wprowadziła je uchwalona 16 listopada 2012 r. ustawa o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r. poz. 1342).

Status małego podatnika

Małym podatnikiem jest podmiot, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro. Wynika to z art. 2 pkt 25 ustawy o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054).

Przeliczenie kwoty euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy roboczy dzień października poprzedniego roku podatkowego. Kwotę tę w tym przypadku zaokrągla się do 1.000 zł.

Limit uprawniający do korzystania ze statusu małego podatnika w 2013 r. wynosić będzie po zaokrągleniu 4.922.000 zł, natomiast do końca 2012 r. wynosi on 5.324.000 zł.

W przypadku podatników prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, będących agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami świadczącymi usługi o podobnym charakterze (z wyjątkiem komisu) - limit ten stanowi wartość nieprzekraczającą wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej 45.000 euro. Po zaokrągleniu do 1.000 zł limit ten uprawniający do korzystania ze statusu małego podatnika w 2013 r. przez podatników świadczących usługi typu pośrednictwa, wynosić będzie 185.000 zł, natomiast do końca 2012 r. limit ten wynosi 200.000 zł.

Tak więc limit w roku 2013 ulegnie obniżeniu w porównaniu do roku 2012:

• o 402.000 zł (spadek z 5.324.000 zł do 4.922.000 zł) w przypadku małych podatników nierozliczających się prowizyjnie,
   
• o 15.000 zł (spadek z 200.000 zł do 185.000 zł) w przypadku małych podatników wynagradzanych prowizyjnie prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, będących agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami świadczącymi usługi o podobnym charakterze (z wyjątkiem komisu).

Ustawodawca określając w euro kwotę obrotów uprawniającą do korzystania ze statusu małego podatnika wskazuje, że muszą to być obroty z ubiegłego roku podatkowego. Dla 2013 r. będą to obroty z roku 2012.

W praktyce możliwe więc będą sytuacje, w których mały podatnik do końca roku nie przekroczy limitu obrotów określonego na 2012 r., a mimo to utraci ten status z dniem 1 stycznia 2013 r.

Skutkiem tego będzie utrata prawa do szczególnego sposobu rozliczania się z VAT, tj. do stosowania metody kasowej.

Podatnik, który wybrał kasową metodę rozliczania VAT składa deklaracje VAT-7k za okresy kwartalne.

Mały podatnik, który zdecydował o wyborze kasowej metody rozliczania podatku VAT, musi pamiętać o obowiązku zawiadomienia o tym fakcie właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Zawiadomienie to (w formie pisemnej) powinien złożyć w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który ma zamiar stosować metodę kasową. Metodę tę podatnik musi stosować co najmniej przez rok od podjętej decyzji o jej wyborze.

Należy pamiętać, że mały podatnik może rozliczać VAT na zasadach ogólnych za okresy kwartalne. Może też rozliczać VAT za okresy miesięczne.

Obowiązek podatkowy

Obecnie w przypadku małych podatników, którzy rozliczają podatek VAT metodą kasową, obowiązek podatkowy powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później jednak niż 90. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 21 ust. 1 ustawy o VAT). Zatem brak płatności za towar czy usługę nie zwalnia małego podatnika z obowiązku zapłaty podatku VAT z tytułu danej transakcji.

Zmiana przepisów w tym zakresie polega na powiązaniu obowiązku zapłaty podatku należnego z prawem do odliczenia podatku naliczonego przez nabywcę. Jeżeli kontrahentem małego podatnika rozliczającego podatek VAT metodą kasową będzie inny czynny podatnik VAT, wówczas nie będzie miał zastosowania 90-dniowy termin, po upływie którego mały podatnik miałby obowiązek odprowadzenia podatku od transakcji. Dopóki kontrahent nie ureguluje należności na rzecz małego podatnika, ten nie będzie zobowiązany do odprowadzania podatku należnego. Natomiast nabywca nie będzie mógł odliczyć podatku naliczonego.

W sytuacji zaś gdy kontrahentem małego podatnika rozliczającego VAT metodą kasową nie będzie czynny podatnik VAT, wówczas mały podatnik będzie miał obowiązek odprowadzenia podatku należnego od transakcji, nawet w przypadku braku zapłaty. Jednak termin na dopełnienie tego obowiązku został wydłużony z 90 dni do 180 dni.

Podobnie jak obecnie metoda kasowa nie będzie miała zastosowania do przypadków:

1) dostawy towarów za pośrednictwem automatów,

2) świadczenia usług telekomunikacyjnych za pomocą żetonów, kart telefonicznych i innych jednostek uprawniających do korzystania z tych usług w systemie przedpłaconym,

3) otrzymania dotacji, subwencji oraz innych dopłat o podobnym charakterze,

4) wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru oraz

5) przemieszczeń towarów do magazynów konsygnacyjnych.

Odliczanie podatku naliczonego

W związku z wprowadzeniem zmiany zasad powstawania obowiązku podatkowego u małego podatnika rozliczającego VAT metodą kasową, konieczne było także zmodyfikowanie przepisów określających zasady odliczania VAT przez tych podatników.

Z aktualnie obowiązującego art. 86 ust. 16 ustawy o VAT wynika, że mały podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych zakupów towarów i usług w rozliczeniu za kwartał, w którym zapłacił całą należność wynikającą z faktury. Ta podstawowa zasada pozostanie niezmieniona. Od 1 stycznia 2013 r. będzie istniała możliwość odliczenia podatku naliczonego z faktury zapłaconej w części, co jest rozwiązaniem korzystnym dla podatnika.

Ponadto podatek naliczony wynikający z dokumentu celnego będzie odliczany na zasadach ogólnych, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał taki dokument.

Przepisy przejściowe

Z przepisów przejściowych wynika, że czynności dokonane przez małych podatników przed dniem 1 stycznia 2013 r. będą rozliczane na dotychczasowych zasadach, natomiast nowe zasady obowiązywać będą dopiero w odniesieniu do czynności dokonanych od dnia 1 stycznia 2013 r.

Wszystkie zawiadomienia o wyborze metody kasowej, złożone przed dniem 1 stycznia 2013 r., zachowają swoją moc dla celów stosowania tej metody od dnia 1 stycznia 2013 r. Jeżeli podatnik nie będzie chciał jednak korzystać z nowych zasad, może zrezygnować z kasowego rozliczania od 1 stycznia 2013 r., pod warunkiem, że zawiadomi o tym naczelnika urzędu skarbowego do dnia 15 stycznia 2013 r.

Natomiast podatnicy, którzy dotychczas nie korzystali z kasowej metody rozliczania VAT, a będą chcieli ją wybrać od dnia 1 stycznia 2013 r., muszą zawiadomić o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego do 15 stycznia 2013 r.

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 102 (934) z dnia 2012-12-20

GOFIN podpowiada