Finanse jawne i przejrzyste
Jawność i przejrzystość - te dwie naczelne zasady mają wyznaczać kierunek prac nad ustawą o finansach publicznych. W piątek minister finansów Zyta Gilowska zaprezentowała podstawowe założenia proponowanych zmian.
Finanse publiczne to "konik" pani minister. Po odebraniu nominacji na szefowa resortu finansów właśnie zapowiedziała, że uporządkowaniu wydatków z państwowej kasy będzie chciała poświęcić szczególnie dużo uwagi. W piątek zaprezentowała podstawowe założenia nowej ustawy o finansach publicznych. Zyta Gilowska chce aby były one jawne i przejrzyste. "Uważałam, uważam i będę uważać, że istotną (...) główną cechą demokracji i demokratycznego państwa jest jawność. Jawność jest pustym hasłem, gdy nie towarzyszą mu jawne informacje o finansach państwa" - powiedziała Gilowska. Podkreślała, że obecny układ finansowy jest nieprzejrzysty i zagmatwany.
Oszczędności w wysokości 0,8-1 proc. PKB, jakie ujawnią się dzięki zmianom w finansach publicznych przeznaczone zostaną na zmniejszenie deficytu sektora finansów publicznych - powiedziała wicepremier, minister finansów Zyta Gilowska.
Zmiana reguł
Zmiany mają na celu konsolidację większości sektora do budżetu. "Ustawa nie wprowadza zmian w dochodach i wydatkach budżetu. Zmieniają się reguły" - powiedziała Gilowska. - "Projekt ustawy w perspektywie roku-dwóch ma uruchomić rezerwy. Mam nadzieję, że uda się zidentyfikować rezerwy w wysokości 0,8-1 proc. PKB, a zgodnie z programem konwergencji musimy w ciągu dwóch lat zaoszczędzić 12 mld zł. Konsekwencją cywilizowania finansów publicznych będzie ujawniane oszczędności, a te skierowane będą na obniżenie deficytu sektora finansów publicznych" - dodała.
Fundusze włączone do budżetu
Zgodnie z projektem ustawy przygotowanym przez rząd fundusze celowe, które obecnie działają poza budżetem, zostaną włączone do budżetu centralnego. Dotyczyć to będzie działających obecnie funduszy państwowych, m.in. FUS, funduszy zarządzanych przez KRUS, Funduszu Pracy, Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i PFRON.Fundusze lokalne, jak np. ochrony gruntów rolnych oraz Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zostaną zlikwidowane, a ich środki trafią do budżetów samorządów. Projekt zakłada też likwidację zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych. W sektorze centralnym jednostki te dysponują obecnie prawie 2,2 mld zł, w samorządowym - ponad 9 mld zł.
Budżet a fundusze unijne
Zgodnie z ustawą do dochodów budżetu będą włączone środki uzyskiwane z budżetu UE. Analogicznie będzie w przypadku wydatków: uwzględniane będą np. środki wydawane na współfinansowanie programów unijnych i dotacje dla innych beneficjentów. Zmiany dotyczyć będą tzw. programów wieloletnich. Ich uchwalanie będzie możliwe jedynie w ustawie budżetowej.
Ustawa przewiduje, że będzie je można uchwalać dla wydatków bieżących. Założenia programu wieloletniego będą podstawą do zaciągania zobowiązań na pełne kwoty przewidziane w programie. Podobne zasady mają być stosowane w odniesieniu do programów operacyjnych finansowanych środkami z zagranicy. Nadal będzie można udzielać pożyczek ze środków publicznych na prefinansowanie inwestycji unijnych. Nowa ustawa przewiduje także coroczny audyt wykonania budżetu przez NIK (obecnie nie ma takiego obowiązku), podobnie ma być z budżetami samorządów. Sejm nadal nie będzie mógł zwiększać deficytu zapisanego w projekcie budżetu, jednak dodatkowym obostrzeniem jest zakaz zmniejszania przez Sejm nadwyżki budżetowej oraz obowiązek wskazywania źródła przy zwiększaniu dochodów. Gilowska powiedziała, że jeśli parlament nie zgodzi się na przyjęcie ustawy to więcej nie będzie próbowała zmieniać finansów publicznych. "To byłaby czwarta próba i więcej prób nie będzie" - powiedziała.
