Rok 2016 w gospodarce: Czas wielu zmian (2.)

- 1 lipca - Weszły w życie przepisy o Jednolitym Pliku Kontrolnym (JPK). Zakładały, że duże firmy będą musiały co miesiąc przesyłać fiskusowi drogą elektroniczną, w formie JPK, swoje rejestry VAT, czyli zestawienia wszystkich transakcji. Dzięki niemu fiskus ma mieć lepszą orientację w transakcjach podatników.

Weszła też w życie nowelizacja ustawy o OZE. Jej przepisy zmieniły zasady wsparcia dla produkcji zielonej energii. Największe wsparcie otrzymają źródła, które wytwarzają energię stabilnie np. biogazownie, czy współspalanie biomasy z węglem.

Pod nadzorem ministerstwa energii znalazły się spółki paliwowe - PKN Orlen, Grupa Lotos, Naftoport i Siarkopol Gdańsk. Polska Grupa Górnicza połączyła część swoich kopalń w tzw. kopalnie zespolone, dzięki czemu liczba kopalń w spółce zmniejszyła się z 11 do 5.

- 4 lipca - Weszła w życie tzw. ustawa wiatrakowa, zakłada m.in., że wiatraki będą mogły być stawiane w nie mniejszej niż 10-krotność ich wysokości odległości od domów. W praktyce jest to 1,5-2 km. Ta sama odległość ma być zachowana przy budowie nowych wiatraków przy granicach m.in. parków narodowych, rezerwatów, parków krajobrazowych, obszarów Natura 2000.

- 14 lipca - Obradujący Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO zdecydował o pozostawieniu Puszczy Białowieskiej jej na liście Światowego Dziedzictwa. Jednocześnie zapowiedział, że wróci do dyskusji na ten temat w 2017 r.

- 15 lipca - Zaczęła obowiązywać tzw. klauzula przeciw unikaniu opodatkowania, wprowadzona nowelizacją ordynacji podatkowej. Ma ona uniemożliwić firmom dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą których próbowałyby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe.

- 18 lipca - Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro zapowiedział, że w myśl przygotowywanych przepisów oszuści wyłudzający VAT przez fałszowanie faktur będą mogli trafić na 25 lat do więzienia, jeśli skala wyłudzeń przekroczy 5 mln zł. Potem takie rozwiązanie przyjął rząd, choć kwota grożąca karą 25 lat została powiększona do 10 mln zł.

- 22 lipca - Sejm niemal jednogłośnie poparł obniżenie z 19 proc. do 15 proc. CIT dla małych podatników, co zakładała przygotowana przez rząd nowelizacja ustawy o podatku PIT i CIT. Nowe rozwiązanie dotyczy firm, których obroty roczne nie przekraczają równowartości 1,2 mln euro.

Sejm znowelizował ustawę o usługach turystycznych powołującą Turystyczny Fundusz Gwarancyjny (TFG), dzięki któremu klienci mają być lepiej zabezpieczeni przed niewypłacalnością touroperatorów. Składki do TFG będą wpłacały biura podróży, a ich wysokość będzie się wahała od 0 do 30 zł od klienta.

- 28 lipca - Obowiązkowe zatrudnianie na etat przy zamówieniach publicznych, gdy spełnione są kryteria kodeksowe wprowadziła tzw. duża nowela Prawa zamówień publicznych. W trakcie prac legislacyjnych zarówno przedstawiciele związków zawodowych jak i pracodawców wyrażali nadzieję, że przepis ten przyczyni się do ucywilizowania polskiego rynku pracy i ograniczenia zatrudniania na umowy cywilno-prawne. Nowela ograniczyła również możliwość korzystania z kryterium najniższej ceny oraz wprowadziła do polskich przetargów tzw. jednolity europejski dokument zamówienia.

- 29 lipca - UOKiK wydał po raz pierwszy tzw. istotny pogląd, czyli pisemne stanowisko Prezesa UOKiK, poprzez które włączył się w postępowanie przed sądem. Urząd wziął stronę frankowiczów w sporze z mBankiem dotyczącym ustalania zmiany sposobu oprocentowania kredytów. Do 20 grudnia UOKiK wydał w sumie sześć istotnych poglądów - wszystkie dotyczące frankowiczów - pięć w sporach z mBankiem, jeden w sporze z Euro Bankiem.

- 30 lipca - Prezydent Andrzeja Dudę podpisał ustawę o aktywizacji przemysłu okrętowego, która zakłada m.in. zwolnienie stoczni z podatku VAT oraz wybór między CIT a zryczałtowanym 1-proc. podatkiem od wartości sprzedanej produkcji.

- 1 sierpnia - Początek obowiązywania tzw. pakietu paliwowego, czyli noweli ustawy o VAT, mającej doprowadzić do uszczelnienia poboru tego podatku. Zakłada, że obowiązek zapłaty podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw płynnych powstaje w ciągu pięciu dni od momentu wprowadzenia paliwa do kraju. W efekcie przyjęcia tego rozwiązania do października, według danych MF, o 14 proc. wzrósł legalny popyt na paliwa silnikowe, co przekłada się na zwiększone wpływy do budżetu.

- 2 sierpnia - Przedstawiciele Kancelarii Prezydenta w towarzystwie prezesa NBP Adama Glapińskiego zaprezentowali nowy projekt ustawy, dotyczący frankowiczów. Przewidywał, że banki będą musiały zwrócić swoim klientom różnicę między dopuszczalnym spreadem a tym, który w rzeczywistości pobrały. Miał obejmować umowy kredytu zawarte od 1 lipca 2000 r. do wejścia w życie "ustawy antyspreadowej" (26 sierpnia 2011 r.). 20 października odbyło się pierwsze czytanie projektu w Sejmie (a także projektów klubów PO i Kukiz'15). Prezes NBP Adam Glapiński zapowiedział, że kwestia generalnego przewalutowania kredytów frankowych zostanie rozwiązana stopniowo, przy wykorzystaniu mechanizmów nadzorczych nad bankami.

- 4 sierpnia - Odpowiadający za koleje wiceminister infrastruktury i budownictwa Piotr Stomma złożył dymisję.

- 9 sierpnia - Z udziałem ministra energii związkowcy i zarząd Polskiej Grupy Górniczej podpisali porozumienie dotyczące przyszłości kopalni Sośnica - jeżeli do stycznia 2017 r. zakład poprawi wyniki, ma pozostać PGG, jeżeli nie - w końcu 2017 r. ma trafić do spółki restrukturyzacyjnej.

- 14 sierpnia - W Janowie Podlaskim odbyła się aukcja koni arabskich "Pride of Poland". Jej organizatorem po raz pierwszy była Agencja Nieruchomości Rolnych. Nie przyniosła ona oczekiwanych przychodów, a najwyżej wyceniona klacz Emira została sprzedana w niejasnych okolicznościach. W tej sprawie dochodzenie prowadzi prokuratura. W rezultacie wiceprezes ANR odpowiedzialny za organizację aukcji Karol Tylenda podał się do dymisji. Stało się tak na skutek konfliktu, po zwolnieniu w lutym br. długoletnich prezesów stadnin: w Janowie Podlaskim oraz w Michałowie. Jako powód ich zwolnienia podano niegospodarność oraz utratę zaufania. Decyzje te wzbudziły oburzenie środowiska końskiego w kraju i za granicą, co spowodowało to spadek zainteresowania aukcją.

- 23 sierpnia - Przy okazji wizyty w Warszawie kazachskiego prezydenta Nursułtana Nazarbajewa Polska podpisała z Kazachstanem ponad 15 umów o współpracy w gospodarce.

- 29 sierpnia - Jastrzębska Spółka Węglowa podpisała umowę restrukturyzacyjną z obligatariuszami, którym winna jest w sumie ok. 1,3 mld zł. Nowy harmonogram spłaty obligacji zakłada obniżenie pierwotnie uzgodnionej kwoty spłaty w początkowym okresie i wydłużenie okresu spłaty o pięć lat, do 2025 r.

- 31 sierpnia - Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa oraz Ministerstwo Cyfryzacji podpisały porozumienie z Pocztą Polską o współpracy w obszarze cyfryzacji państwa.

- 1 września - Wszedł w życie podatek handlowy, który powstawał przez kilka wcześniejszych miesięcy. Ustawa wprowadzała dwie stawki podatku od handlu: 0,8 proc. od przychodu między 17 mln zł a 170 mln zł miesięcznie i 1,4 proc. od przychodu powyżej 170 mln zł miesięcznie. Kwotę wolną od podatku ustalono w skali roku w wysokości 204 mln zł. 19 września Komisja Europejska wszczęła jednak postępowanie w sprawie tego podatku i wezwała Polskę do zawieszenia jego stosowania. Zdaniem Brukseli jego konstrukcja może faworyzować mniejsze sklepy, co może być uznane za pomoc publiczną. W końcu listopada została przyjęta ustawa, która zawiesza pobór tego podatku do 2018 roku.

- 6 września - Na Forum Ekonomicznym w Krynicy rząd ogłosił, że Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych zostanie przekształcona w Polską Agencję Inwestycji i Handlu (PAIH) z budżetem wsparcia eksportu w wysokości 100 mln zł w 2017 r.

- 14 września - Sejm znowelizował tzw. ustawę górniczą, m.in. zwiększając górny limit wydatków budżetowych na restrukturyzację sektora węglowego z 3 do 7 mld zł; 22 września ustawę przyjął Senat, a 30 września podpisał prezydent.

- 15 września - Dawid Jackiewicz został odwołany z funkcji ministra skarbu państwa. Jako kierujący MSP do końca 2016 roku został wyznaczony szef komitetu stałego RM, minister Henryk Kowalczyk.

- 19 września - Ministerstwo Energii przedstawiło Plan Rozwoju Elektromobilności i krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Zakłada on m.in., że do 2025 r. po polskich drogach będzie jeździć milion samochodów elektrycznych.

- 20 września - Andrzej Bittel nowym wiceministrem infrastruktury odpowiedzialnym za transport kolejowy i realizację inwestycji na kolei.

- 21 września - Chińskie linie Air China zainaugurowały loty do Polski.

- 27 września - Rząd przyjął Narodowy Program Mieszkaniowy, który zakłada zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o średnich i niskich dochodach oraz poprawa stanu technicznego zasobów mieszkaniowych wraz ze zwiększeniem ich efektywności energetycznej.

- 29 września - Minister finansów Paweł Szałamacha stracił stanowisko, jego miejsce zajął wicepremier i minister rozwoju Mateusz Morawiecki, który od tego momentu został także szefem MF. Stanął on też na czele odtworzonego po latach Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów.

Komisja Europejska zgłosiła zastrzeżenia do przeprowadzonej przez Polskę aukcji LTE, dotyczące zarówno organizacji aukcji, jak i przyznania Sferii pasma częstotliwości 800 MHz wcześniej niż innym uczestnikom rynku. W wyniku trwającej od lutego do jesieni 2015 r. aukcji do budżetu wpłynęło ponad 9 mld zł.

- 5 października - Koreański koncern LG Chem ogłosił, że do 2018 r. wybuduje w Biskupicach Podgórnych koło Wrocławia pierwszą w Europie fabrykę baterii do samochodów elektrycznych. Wartość inwestycji to blisko 1,3 mld zł. W zakładzie zajdzie pracę 700 osób.

- 10 października - Premier Beata Szydło zdecydowała, że nowym szefem Komisji Nadzoru Finansowego od 13 października zostanie Marek Chrzanowski, który kilkanaście dni wcześniej złożył rezygnację z zasiadania w RPP. Chrzanowski zastąpił na czele KNF Andrzeja Jakubiaka, któremu 12 października kończyła się 5-letnia kadencja. Z kolei do RPP na miejsce Chrzanowskiego Senat wybrał 16 listopada Rafała Surę.

- 13 października - Rząd ogłosił zakończenie negocjacji o lokalizacji w Jaworze nowoczesnej fabryki silników Mercedes-Benz koncernu Daimler AG. Inwestor ma wyłożyć ok. 500 mln euro i stworzyć kilkaset nowych miejsc pracy.

- 14 października - ArcelorMittal Poland poinformował, że do końca 2016 roku w swojej hucie w Krakowie ruszy nowa linia ocynkowania, a zakład w Dąbrowie Górniczej zyska nowy konwertor. Łączna wartość wszystkich realizowanych w tym roku przez koncern inwestycji w udoskonalenie produkcji i ochronę środowiska to 1 mld zł.

- 17 października - Inauguracyjny rejs PLL LOT dreamlinerem z Warszawy do Seulu w Korei Południowej.

- 20 października - Toyota ogłosiła, że w ciągu dwóch lat w swoje fabryki w Wałbrzychu i Jelczu-Laskowicach na Dolnym Śląsku zainwestuje 650 mln zł. Będą tam produkowane m.in. przekładnie do napędów hybrydowych oraz nowe silniki.

- 24 października - Koncern Volkswagen otworzył w Białężycach k. Wrześni nową fabrykę, gdzie od 2018 r. będzie produkował rocznie 100 tys. sztuk nowej wersji dostawczego Volkswagena Craftera. Zakład będzie zatrudniał ok. 3 tys. osób. Całkowita wartość inwestycji to ok. 800 mln euro.

- 28 października - Komisja Europejska podjęła decyzję, dzięki której rosyjski Gazprom będzie mógł znacznie zwiększyć wykorzystywanie gazociągu OPAL, czyli lądowej odnogi Nord Streamu. Dotychczas Nord Stream wykorzystywany był w połowie, bo Gazprom miał ograniczony dostęp do korzystania z jego lądowej odnogi - właśnie gazociągu OPAL. Bruksela przekonuje, że krok ten poprawia konkurencyjność na rynku.

- 2 listopada - Firma Arca Capital Bohemia, należąca do grupy Arca Capital, której właścicielem jest słowacki finansista Pavol Krupa, wniosła do Komisji Europejskiej skargę na pomoc udzielaną przez państwo polskie kopalniom węgla kamiennego.

- 3 listopada - Przedsiębiorstwo Państwowe "Porty Lotnicze" po pierwszych dziewięciu miesiącach tego roku odnotowało ponad 200 mln zł zysku netto.

- 4 listopada - Mabuchi Motor, japoński producent komponentów motoryzacyjnych ogłosił decyzję o budowie nowego zakładu na terenie krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Firma zainwestuje około 360 mln zł oraz utworzy 400 nowych miejsc pracy.

- 7 listopada - P.o. ministra skarbu Henryk Kowalczyk oddalił wniosek prezydent stolicy o 200 mln zł dotacji z funduszu reprywatyzacji.

- 8 listopada - PKP PLK zapowiedziało modernizację 182 przejazdów kolejowych w 16 województwach. Koszt Inwestycji wyniesie blisko 400 mln zł.

- 16 listopada - Uchwalona została przez Sejm ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej, przewidująca powołanie KAS z połączenia służby celnej i organów skarbowych. To zmiana, która ma poprawić ściągalność podatków. KAS ma być wyposażona w "nowoczesne narzędzia informatyczne". Ma działać od 1 marca 2017 r. Na szefa KAS został w grudniu powołany wiceminister finansów Marian Banaś.

Posłowie przyjmują też tego dnia "dużą" nowelizacje ustawy o VAT, która ma doprowadzić do ograniczenia nadużyć i uszczelnienia poboru VAT poprzez m.in. przywrócenie tzw. sankcji administracyjnej i ograniczenie rozliczeń kwartalnych.

- 18 listopada - Podczas Kongresu 590 w Rzeszowie wicepremier Mateusz Morawiecki zaprezentował "Konstytucję dla biznesu". Najważniejsze jej rozwiązania to: zasada "co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone"; "działalność nierejestrowa" dla działalności na najmniejszą skalę; "ulga na start" dla początkujących przedsiębiorców; likwidacja numeru REGON; powołanie Rzecznika Przedsiębiorców.

Komisja Europejska poinformowała o zatwierdzeniu przeznaczenia przez polski rząd prawie 8 mld zł publicznych pieniędzy na procesy związane z restrukturyzacją górnictwa, m.in. zamykanie nierentownych kopalń, osłony socjalne dla górników oraz zabezpieczenie terenów pogórniczych.

Podczas szczytu klimatycznego ONZ w Marrakeszu zapada decyzja, że Polska będzie organizatorem 24. sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP24) wraz z 14. sesją Spotkania Stron Protokołu z Kioto (CMP 14) w 2018 r. Polska organizowała już dwa szczyty klimatyczne ONZ - w 2008 roku w Poznaniu i w 2013 r. w Warszawie.

- 22 listopada - Komisja Europejska przekazała Polsce podpisane umowy o dofinansowanie 16 inwestycji transportowych. Wsparcie wyniesie ponad 8 mld zł.

- 24 listopada - Rząd przyjął przepisy likwidujące Ministerstwo Skarbu Państwa i projekt ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Uchwalone zostały przez Sejm 15 grudnia. W myśl tych rozwiązań MSP zostanie zlikwidowane 1 stycznia 2017 r. Rolę koordynatora polityki właścicielskiej będzie pełnił Prezes Rady Ministrów. Zarząd merytoryczny nad spółkami Skarbu Państwa przejmą poszczególni ministrowie, a zarząd nadzorczy - Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Wzmocniona też została rola Prokuratorii Generalnej.

- 28 listopada - Podczas posiedzenia Senatu senator Grzegorz Bierecki (PiS) zgłosił poprawkę do noweli ustawy o PIT, podnoszącą kwotę wolną od podatku dla najmniej zarabiających do 6,6 tys. zł. Wcześniej w tej samej nowelizacji proponowano utrzymanie jeszcze do końca 2017 roku dotychczasowej kwoty wolnej (3 tys. zł), mimo że TK orzekł w 2015 roku, że jest to sprzeczne z konstytucją. Jednak podczas Kongresu 590 w Rzeszowie wicepremier Morawiecki przyznał w rozmowie z PAP, że wysokość kwoty wolnej powinna być powiązana z dochodami. Poprawka została przyjęta przez Senat i zaakceptowana przez Sejm.

- 30 listopada - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wypłaciła rolnikom po raz pierwszy zaliczki w wysokości 70 proc. dopłat bezpośrednich (płacone były od 17 października). W sumie na konta rolników trafiło ok. 10 mld zł. Stało się tak mimo, że na początku roku Agencja miała kłopoty z systemem informatycznym, który nie był przygotowany do wypłaty dopłat w nowej perspektywie finansowej.

- 2 grudnia - Grupa TDJ, główny akcjonariusz Famuru, stała się właścicielem większościowego pakietu akcji katowickiego Kopeksu. Tym samym doszła do skutku przygotowywana od wiosny tego roku konsolidacja własnościowa dwóch największych grup zaplecza górniczego. Wartość transakcji to 880 mln zł, z czego ok. 620 mln zł to zadłużenie Kopeksu, a ok. 260 mln zł - jego kapitalizacja.

- 3 grudnia - W województwie zachodniopomorskim wykryto wirusa ptasiej grypy. Choroba ta jest niegroźna dla ludzi, ale śmiertelna dla drobiu. Do 20 grudnia odnotowano już 8 ognisk tej choroby w fermach drobiu w woj. lubuskim oraz małopolski. Ptasia grypa po raz pierwszy pojawiła się w Polsce w 2006 r., kolejne ogniska stwierdzono także w 2007 r. Ptasia grypa przynosi duże straty dla branży drobiarskiej. Wystąpienie choroby oznacza wstrzymanie eksportu drobiu do krajów pozaunijnych. Polska jest największym producentem drobiu w UE i dużym eksporterem.

- 5 grudnia - GE Aviation i Lufthansa Technik poinformowały, że zbudują wspólnie w Środzie Śląskiej (Dolny Śląsk) centrum serwisowania silników lotniczych. Wartość inwestycji wyniesie 250 mln euro, powstanie ok. 600 nowych miejsc pracy.

- 6 grudnia - Związkowcy z Jastrzębskiej Spółki Węglowej wystąpili do zarządu firmy z wnioskiem o renegocjowanie zawartego jesienią ub. roku porozumienia, zawieszającego na trzy lata wypłatę niektórych świadczeń pracowniczych i dającego w sumie ok. 2 mld zł oszczędności; zarząd JSW nie widzi obecnie możliwości renegocjacji porozumienia.

Lotnisko Chopina w Warszawie obsłużyło 12-milionowego pasażera.

- 12 grudnia - Ministerstwo Energii przekazało stronie społecznej informację, że Polska Grupa Górnicza i Katowicki Holding Węglowy powinny zostać połączone. Szczegóły mają być znane do końca stycznia 2017 r.

Podpisana została pierwsza wiążąca umowa inwestycyjna w ramach programu "Mieszkanie Plus" na budowę 180 nowoczesnych mieszkań czynszowych w Białej Podlaskiej.

- 13 grudnia - Rząd przyjął projekt ustawy ws. budowy kanału przez Mierzeję Wiślaną. Budowa nowej drogi wodnej ma się zakończyć w 2022 r., a jej koszt wyniesie ok. 880 mln zł.

- 15 grudnia - Polski rząd zaskarżył do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej decyzję Komisji Europejskiej w sprawie gazociągu Opal, lądowego przedłużenia Nord Stream. Wcześniej decyzję tę zaskarżyła spółka zależna PGNiG.

Sejm przyjął ustawę o ratyfikacji konwencji AGN, która koordynuje działania związane z rozwojem i budową sieci śródlądowych dróg wodnych o międzynarodowym znaczeniu.

Sejm uchwalił kilka ustaw korzystnych dla rolników. Ustawa o ubezpieczeniach rolnych zwiększa dopłaty budżetowe do składek oraz wprowadza tzw. ubezpieczenia pakietowe od wszystkich ryzyk. Ustawa o promocji ma m.in. skuteczniej promować polskie produkty. Ustawa o sprzedaży detalicznej żywności przez rolników jest odpowiedzią na oczekiwania rolników, którzy chcą przetwarzać i sprzedawać produkty ze swojego gospodarstwa takie jak np. pierogi, dżemy, wędliny, sery masło czy pieczywo. Przychody z tej działalności do 20 tys. zł będą zwolnione z podatku.

Projekt ustawy o Narodowym Funduszu Mieszkaniowym i przekazywaniu nieruchomości Skarbu Państwa na cele mieszkaniowe trafił do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych. Narodowy Fundusz mieszkaniowy jest elementem Narodowego Programu Mieszkaniowego.

- 16 grudnia - Sejm, obradujący w sali kolumnowej bez udziału opozycji, przyjmuje budżet na 2017 r., w myśl którego polska gospodarka ma się w tym roku rozwijać w tempie 3,6 proc., a deficyt sektora finansów publicznych ma wynieść 2,9 proc. PKB. Opozycja kwestionuje ważność tego głosowania z uwagi na niemożliwość sprawdzenia kworum.

CZYTAJ PIERWSZĄ CZĘŚĆ: Rok 2016 w gospodarce: Czas wielu zmian