Działalność i etat - jak płacić

Z działalności muszą wówczas opłacać jedynie składkę zdrowotną. Przy czym jest to możliwe tylko wtedy, gdy ze stosunku pracy uzyskują odpowiednio wysoką pensję. W innym przypadku z działalności trzeba płacić wszystkie składki ZUS.

Składki społeczne

Zasadą jest, że w przypadku, gdy osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę spełnia jednocześnie warunki do objęcia jej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi z innych tytułów, podlega ona obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jedynie ze stosunku pracy. Z pozostałych natomiast tytułów może być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi dobrowolnie. Tak wynika bowiem z art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to więc, że osoba która przykładowo jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę i jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z ?pracy na etacie?. Z działalności natomiast może opłacać dobrowolnie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (wówczas obowiązkowa jest składka na ubezpieczenie wypadkowe).

Przychód z umowy o pracę

W przypadku jednak, o którym mowa, nie wystarczy analiza tylko art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dla ustalenia bowiem obowiązku ubezpieczeń społecznych z innych tytułów (np. z tytułu prowadzonej działalności) ważna jest jeszcze wysokość osiąganego przychodu ze stosunku pracy, o czym stanowi art. 9 ust. 1a wspomnianej ustawy. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia - podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów.

W związku z powyższym, tylko osoba, która uzyskuje ze stosunku pracy oskładkowany przychód w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu dodatkowo prowadzonej działalności gospodarczej. W takim przypadku ubezpieczenia społeczne z działalności są dla niej dobrowolne.

Od 1 stycznia 2008 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1.126 zł. Natomiast minimalne wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w I roku pracy wynosi aktualnie 900,80 zł (tj. 80% z kwoty 1.126 zł).

Przykład 1

Pan Wojciech jest zatrudniony w spółce z o.o. na podstawie umowy o pracę na pełny etat. Otrzymuje z tego tytułu miesięczne wynagrodzenie w kwocie 1.750 zł. Dodatkowo prowadzi na własny rachunek działalność gospodarczą. Z racji prowadzonej działalności pan Wojciech może podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym wyłącznie na zasadzie dobrowolności. Bowiem w ciągu miesiąca osiąga on ze stosunku pracy oskładkowany przychód w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia (tutaj w kwocie wyższej: 1.750 zł > 1.126 zł).

W porównaniu z rokiem ubiegłym minimalne wynagrodzenie znacznie wzrosło (w 2007 r. wynosiło ono 936 zł). Wzrost minimalnej płacy może w dużym stopniu wpłynąć na obowiązek ubezpieczeń społecznych przedsiębiorców, którzy są jednocześnie zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na część etatu. Jeżeli wynagrodzenie tych osób ze stosunku pracy jest równe co najmniej kwocie minimalnego wynagrodzenia, to nie mają one powodów do zmartwień. W niekorzystnej sytuacji są natomiast osoby, które pracując na część etatu uzyskują wynagrodzenie w kwocie niższej od minimalnej płacy. Jeżeli wynagrodzenie tych osób nie zostało (bądź nie zostanie) podwyższone przynajmniej do kwoty 1.126 zł, powinny one od stycznia br. opłacać obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne również z tytułu prowadzonej działalności.

Przykład 2

Pani Barbara została od 1 marca 2007 r. zatrudniona na podstawie umowy o pracę na 1/2 etatu. W umowie o pracę ustalono jej wynagrodzenie w stałej miesięcznej stawce w kwocie 1.100 zł. Dodatkowo od 1 października 2007 r. pani Barbara rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek. Do końca 2007 r. nie podlegała ona obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności. Osiągany przez nią miesięczny oskładkowany przychód ze stosunku pracy wynosił bowiem co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (tutaj: był wyższy, tj. 1.100 zł > 936 zł). Niemniej jednak od 1 stycznia 2008 r. ubezpieczenia społeczne z racji prowadzonej działalności gospodarczej są już dla niej obowiązkowe. Osiągane przez nią obecnie wynagrodzenie ze stosunku pracy jest bowiem niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia (1.100 zł < 1.126 zł).

Gdyby osobie, o której mowa w przykładzie 2, pracodawca podwyższył wynagrodzenie ze stosunku pracy do kwoty 1.126 zł, nie musiałaby ona opłacać od stycznia br. obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności. Wówczas w dalszym ciągu opłacałaby z działalności jedynie obowiązkową składkę zdrowotną.

Składka zdrowotna

Pamiętajmy, że w przypadku jednoczesnego zatrudnienia w ramach stosunku pracy i prowadzenia działalności gospodarczej, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowa zarówno z umowy o pracę, jak i z prowadzonej działalności. I to niezależnie od tego czy dana osoba z działalności podlega ubezpieczeniom społecznym dobrowolnie, czy obowiązkowo. Wynika to z art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. nr 210, poz. 2135 ze zm.).

Podstawa prawna: ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).

autor: Dorota Wyderska