Czy można amortyzować środek trwały otrzymany w formie darowizny?
Jedną z możliwości nabycia środka trwałego przez przedsiębiorstwo jest otrzymanie go w drodze darowizny. Mimo iż odbywa się to nieodpłatnie, przedsiębiorstwo ustala wartość początkową takiego środka trwałego i amortyzuje podobnie jak inne środki trwałe.
Zgodnie z ustawą o PIT nie uważa się za koszt uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli:
-nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw, lub
-dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub
-nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.
Przepisu ten jednak nie ma zastosowania do środków trwałych nabytych w drodze spadku lub darowizny. Wyobraźmy sobie przedsiębiorcę, który rozpoczyna właśnie działalność gospodarczą w branży transportowej. Dostał on od ojca w drodze darowizny samochód ciężarowy i wprowadził go do ewidencji środków trwałych. Samochód ten będzie amortyzowany, a odpisy amortyzacyjne będą stanowiły koszt uzyskania przychodu u przedsiębiorcy. Ich wysokość będzie zależała od wartości początkowej środka trwałego, której sposób ustalania został uregulowany w ustawie o PIT.
Wartość początkowa środka trwałego, który został otrzymany przez przedsiębiorstwo w drodze darowizny, spadku lub inny nieodpłatny sposób, jest ustalana jako wartość rynkowa z dnia nabycia. Jeżeli umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości, to jest ona wartością początkową środka trwałego. Podobnie jak w przypadku innych środków trwałych, koszty montażu, przystosowania środka do używania itp. zwiększają jego wartość początkową do momentu oddania do użytku.
Wspomniany w przykładzie wyżej przedsiębiorca ustalił wartość środka trwałego na 100 tys. zł. Jednak w umowie darowizny jego wartość była ustalona na 50 tys. zł. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podstawą do ustalania odpisów amortyzacyjnych będzie kwota 50 tys. zł.
Należy pamiętać, że podatnik może sam ustalić wartość środka trwałego nabytego w drodze darowizny czy spadku zarówno dla podatku dochodowego jak i dla celów podatku od spadku i darowizn. Zawyżenie wartości początkowej środka trwałego będzie skutkowało co prawda wyższym podatkiem od spadków i darowizn, jednak przedsiębiorca zyskuje wyższe oszczędności podatkowe z tytułu odpisów amortyzacyjnych. Ustawodawca jednak przewidział, że taki stan rzeczy może być przyczyną nadużyć.
W art. 8 ustawy o podatku od spadów i darowizn odnajdujemy przepis stanowiący, iż jeżeli wartość środka trwałego ustalona przez podatnika znacznie odbiega od wartości rynkowej (więcej niż 33%) danego składnika majątku, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego. Ponadto w takiej sytuacji koszty biegłego będzie ponosił podatnik.
