Kto płaci za transport do sklepu lub serwisu?

Konsumenci: zwrot za przywiezienie rzeczy

Sprzedający ponosi odpowiedzialność wobec kupującego za wady rzeczy. Jeśli kupującym jest konsument, to jego uprawnienia wynikają z ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.

Niewielu przedsiębiorców zdaje sobie sprawę z tego, że jeśli wymagają od konsumentów dostarczenia wadliwej rzeczy do sklepu, to konsumenci mogą później zażądać zwrotu związanych z tym kosztów - oczywiście w uzasadnionym zakresie.

Klient będący konsumentem składając reklamację wadliwego towaru może żądać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy. Nieodpłatność naprawy i wymiany oznacza, że sprzedawca ma również obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez kupującego, w szczególności kosztów demontażu, dostarczenia, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia. Wynika to z art. 8 ust. 2 ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.

Jeśli więc reklamacja konsumenta będzie zasadna, sprzedający ma obowiązek zwrócić mu koszty demontażu i transportu rzeczy - jeśli tylko konsument zażąda zwrotu takich kosztów.

Konsument nie może żądać od sprzedającego, by ten jeszcze przed rozpoznaniem reklamacji zapłacił mu za koszty transportu czy demontażu reklamowanej rzeczy. Na tym etapie nie wiadomo jeszcze, czy reklamacja jest zasadna.

Te same zasady obowiązują także w przypadku umowy o dzieło, której stroną jest konsument.

"Za koszty demontażu i transportu nie odpowiadamy"

Skoro przepisy nakazują zwracać konsumentom koszty związane z demontażem czy dostarczeniem wadliwej rzeczy, to może w warunkach umów wyraźnie zapisać, że takie koszty nie podlegają zwrotowi? Ci przedsiębiorcy, którzy takie zapisy w umowach z konsumentami stosują, powinni zdawać sobie sprawę z tego, że jest to bezprawne i może być źródłem kłopotów.

Do rejestru niedozwolonych klauzul umownych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Konkurencji i Konsumentów wpisane jest następujące postanowienie, które w umowach z konsumentami stosował jeden z przedsiębiorców z Rybnika (nr wpisu 59):

"W przypadku uznania reklamacji firma (?) nie ponosi odpowiedzialności za koszty związane z demontażem, montażem, transportem towaru oraz utraconymi korzyściami".

Jaki skutek dla pozostałych przedsiębiorców ma umieszczenie w rejestrze klauzul niedozwolonych postanowienia stosowanego przez firmę z Rybnika? Wpis wywiera skutek wobec wszystkich przedsiębiorców, więc żaden z nich nie może w umowach stosować takiego postanowienia.

Warto też wiedzieć, że nawet jeśli w umowie znajdzie się taki zapis, to nie będzie on wywierał żadnych skutków wobec konsumentów. Będą więc oni mogli i tak żądać zwrotu kosztów związanych z transportem wadliwego towaru.

Co więcej, stosowanie w umowach klauzul niedozwolonych może ściągnąć na przedsiębiorcę kary finansowe. Stosowanie klauzul niedozwolonych wpisanych do rejestru stanowi naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Za takie działanie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może nałożyć na przedsiębiorcę karę finansową. Jej maksymalny pułap wynosi 10% przychodów z roku poprzedniego. Za stosowanie pojedynczego niedozwolonego zapisu kara w maksymalnej wysokości raczej nie grozi, ale z interwencją UOKiK należy się liczyć.

Rękojmia za wady: transport w ramach odszkodowania

Jeśli reklamację składa przedsiębiorca, wówczas przysługujące mu uprawnienia uregulowane są w Kodeksie cywilnym, przepisami o rękojmi za wady rzeczy (art. 556-576 K.c.). Jeśli z powodu wady fizycznej rzeczy kupujący korzysta z któregoś z przysługujących mu uprawnień (odstąpienia od umowy, obniżenia ceny, naprawy albo wymiany rzeczy), wówczas może on także żądać naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady (art. 556 § 1 K.c.). Gdyby skorzystanie z tych uprawnień wymagało poniesienia kosztów transportu rzeczy do serwisu, gdzie stwierdzono, że za wadę odpowiada sprzedający, wówczas takie koszty można zaliczyć do poniesionej szkody i zażądać ich zrekompensowania.

W każdym przypadku przed wysłaniem rzeczy do serwisu czy sprzedającego warto się z nim skontaktować i uzgodnić kwestie związane z transportem, w szczególności gdzie i kiedy rzecz ma zostać wysłana. Pozwoli to uniknąć później nieporozumień, gdyby np. okazało się, że wysyłanie rzeczy było niecelowe, bo serwisanci mogli stwierdzić usterkę i naprawić ją na miejscu.

Koszty przy gwarancji jakości

Jeszcze inaczej wygląda kwestia ponoszenia opłat związanych z transportem czy demontażem wadliwych rzeczy w przypadku korzystania z uprawnień z tytułu gwarancji. Gwarancja jest udzielana przez przedsiębiorcę dobrowolnie i nie wyłącza ani nie ogranicza uprawnień z tytułu rękojmi za wady rzeczy czy odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową (gdy kupującym jest konsument). To w treści dokumentu gwarancyjnego należy w pierwszej kolejności szukać odpowiedzi na pytanie dotyczące ponoszenia kosztów transportu czy demontażu wadliwych rzeczy.

Jeśli w dokumencie gwarancji kwestie te nie zostały uregulowane, wówczas należy sięgnąć do art. 580 K.c. Stanowi on, że ten, kto wykonuje uprawnienia wynikające z gwarancji (czyli klient), powinien dostarczyć rzecz na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwarancji. Dostarczać rzeczy nie trzeba, jeśli z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady. Natomiast gwarant po wykonaniu obowiązków wynikających z gwarancji (np. po naprawieniu rzeczy) powinien dostarczyć uprawnionemu z gwarancji rzecz na swój koszt do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwarancji.

Podstawa prawna:

* ustawa dnia 27.07.2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. nr 141, poz. 1176 ze zm.),

* ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

autor: Andrzej Janowski

Gazeta Podatkowa Nr 457 z dnia 2008-05-26