Nadal wygrywamy większość spraw o odszkodowania

Czy potrzebna jest ustawa o zwrocie mienia znacjonalizowanego? Przedsięwzięcie ma kosztować Skarb Państwa 20 mld zł.

- Fala roszczeń reprywatyzacyjnych wydaje się coraz wyższa. Cały czas wpływają nowe pozwy przeciwko Skarbowi Państwa o odszkodowania. Wnoszą je najczęściej osoby, które doprowadziły do stwierdzenia nieważności decyzji, na podstawie których nastąpiła nacjonalizacja.

Ile jest takich roszczeń i ile osób może jeszcze wystąpić na drogę sądową?

- Tylko w związku z dekretem warszawskim od marca 2006 do końca 2007 r. do Prokuratorii wpłynęło 206 spraw przeciwko Skarbowi Państwa na ponad 1,2 mld zł. Druga kategoria spraw dotyczy nacjonalizacji przemysłu. Powodowie domagają się 560 mln zł. Trzecia grupa roszczeń związana jest z reformą rolną i przejęciem lasów - opiewa na 400 mln zł.

Jakie są szanse tych ludzi na odszkodowania?

- Jeśli chodzi o nacjonalizację przemysłu, to Skarb Państwa takie sprawy wygrywa. Linia orzecznictwa już od 2005 roku jest taka, że nie ma podstaw prawnych do rekompensat. Natomiast bardziej skomplikowane z punktu widzenia interesów Skarbu Państwa są sprawy związane z dekretem warszawskim. W nich najczęściej przegrywamy.

Dlaczego w sprawach związanych z dekretem warszawskim są największe szanse na odzyskanie mienia przez byłych właścicieli?

- Dekret dawał właścicielom najsilniejsze prawa. Kto prawidłowo złożył wniosek dekretowy, mógł liczyć na prawo użytkowania wieczystego, a także pozostawał właścicielem budynku.

Jak jest realizowana ustawa o rekompensatach dla Zabużan?

- Kwestia rekompensat dla Zabużan została rozwiązana przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, który zaakceptował ustawę wprowadzającą rekompensatę w wysokości 20 proc wartości pozostawionych w ZSRR nieruchomości. Cały czas wpływają jednak pozwy o odszkodowanie za brak możliwości udziału w przetargach przed wejściem w życie ustawy zabużańskiej. Pełnomocnicy Zabużan twierdzą, że gdyby mogli startować w nich, to zyskaliby więcej niż na gruncie nowej ustawy. Orzecznictwo Sądu Najwyższego można w tym zakresie uznać za korzystne dla Skarbu Państwa.

*

Rozmawialiśmy dwa lata temu i wtedy zdecydowana większość spraw Prokuratoria wygrywała. Teraz ten trend się zmienił. Dlaczego? Czy coraz większy wpływ na rozstrzygnięcia w Polsce mają wyroki ETPCz? Ile majątku Skarbu Państwa uratowała Prokuratoria przed roszczeniami? Na jakiej podstawie Skarb Państwa wytacza powództwa? A jakich firm dotyczyły wygrane sprawy?

Rozmawiała Katarzyna Żaczkiewicz

Więcej: Gazeta Prawna 21.07.2008 (141) - str.15