Obecnie na polskim rynku nastąpił boom w branży budowlanej. Budowa kolejnego obiektu nawet dla doświadczonego majstra, kierownika, inżyniera jest sporym wyzwaniem. Mimo wieloletniego doświadczenia
i praktyki, przestrzegania ściśle określonych wymagań, kryteriów i specyfikacji, pojawiają się niuanse, na które nie ma łatwej i jednoznacznej odpowiedzi.
W dobie pośpiechu, komunikacyjnego pędu i wyścigu szczurów łatwo zapomnieć jest o detalach, które mogą przekreślić wielomiesięczną czy też nawet kilkuletnią pracę całego zespołu - projektantów, wykonawców, a także narazić inwestora na straty finansowe.
Tak naprawdę kluczowym momentem podczas realizacji inwestycji budowlanej jest odbiór robót budowlanych. Dość często jest to początek sporu, który swój finał ma na sali sądowej, a toczące się postępowanie jest czasochłonne i generuje dodatkowe koszty.
Zgłoszenie przez wykonawcę robót budowlanych do odbioru powoduje po stronie inwestora obowiązek przystąpienia do odbioru. Należy przy tym rozróżniać przystąpienie inwestora do odbioru, od dokonania przez niego odbioru, czyli przejęcia od wykonawcy przedmiotu odbioru. W doktrynie powstał spór odnośnie do tego, czy dokonanie odbioru stanowi obowiązek inwestora, czy też inwestor może, po stwierdzeniu w toku odbioru wad wykonanych robót budowlanych, odmówić dokonania odbioru.
Kodeks cywilny nie normuje takich kwestii, jak zgłoszenie obiektu do odbioru, dokonanie prób i sprawdzeń, nie uregulowano też problemu, kto powinien uczestniczyć w odbiorze, jak długo powinien trwać odbiór, jaka powinna być kolejność dokonywanych czynności, ani jak długo odbiór może trwać i kiedy powinien się zakończyć. Również Prawo budowlane bardzo lakonicznie normuje odbiór robót budowlanych. Dlatego w umowie o roboty budowlane strony powinny szczegółowo uregulować ten etap odbioru robót budowlanych.
Największe problemy prawne spowodowane są odmową uczestnictwa w czynnościach odbioru robót budowlanych bądź też odmowa podpisania protokołu. Pamiętajmy także o tym, że inwestor ma prawo do odmowy odbioru, jeżeli ten posiada wady i uzasadnione jest to uwarunkowaniem wyłączającym odpowiedzialność z tytułu rękojmi, w razie dokonania przez zamawiającego odbioru obiektu mimo znajomości wady.
Według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1998 r. (II CKN 673/97) z przepisu art. 647 K.c. wynika wprost, że inwestor ma obowiązek odebrać wykonany obiekt i zapłacić umówione wynagrodzenie.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego ustaliło zasadę:
"Jeżeli wykonawca zgłosił zakończenie robót budowlanych, inwestor zobowiązany jest dokonać ich odbioru.
W protokole z tej czynności, stanowiącym pokwitowanie spełnienia świadczenia i podstawę dokonania rozliczeń stron, niezbędne jest zawarcie ustaleń poczynionych m. in. co do jakości wykonanych robót, w tym ewentualny wykaz wszystkich ujawnionych wad wraz z ewentualnymi terminami ich usunięcia lub oświadczeniem inwestora o wyborze innego uprawnienia przysługującego mu z tytułu odpowiedzialności wykonawcy za wady ujawnione przy odbiorze. Dalszego argumentu przemawiającego za takim obowiązkiem dostarcza również obowiązek nałożony na inwestora w art. 654 k.c., skoro na żądanie wykonawcy ma on obowiązek dokonywać nawet częściowego odbioru wykonanych robót (i to nie tylko tzw. zanikających, czy polegających na zakończeniu możliwej do odrębnego użytkowania części obiektu)"
Natomiast gdy zamawiający z przyczyn leżących po jego stronie uchybia obowiązkowi odbioru robót, następują skutki zwłoki po jego stronie i takie zachowanie pozostaje bez wpływu na roszczenia wykonawcy, który uprawniony jest do żądania wynagrodzenia, jego roszczenie staje się wymagalne z chwilą, gdy po spełnieniu obowiązków przez wykonawcę odbiór powinien nastąpić.
Obowiązujące obecnie przepisy nie określają terminów odbioru ani czasu ich trwania. W związku z tym termin odbioru końcowego oraz terminy innych odbiorów powinny zostać dokładnie określone w treści umowy.
W umowie strony powinny też określić skutki prawne uchybieniom którejkolwiek ze stron swoim obowiązkom, które doprowadzi do uniemożliwienia dokonania odbioru w ustalonym terminie lub do jego opóźnienia.
Odbiór przedmiotu wywołuje szereg istotnych skutków prawnych zarówno dla inwestora jak i dla wykonawcy.
Warto zatem skupić się na poszukiwaniu źródła informacji, które stanowiłoby praktyczne kompendium wiedzy o robotach budowlanych, zaoszczędziłoby cenny dla każdego i na każdej budowie czas, będąc jednocześnie sprawdzoną kopalnią wiedzy.
Zapoznaj się z publikacją 'Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych' pod redakcją dr inż. Adama Ujmy.
Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o.
Senatorska 12, 00-082 Warszawa
www.dashofer.pl
