Posezonowe obniżki cen towarów w handlu detalicznym

Posezonowe obniżki cen towarów w handlu detalicznym

1. Podstawa prawna i zasady ogólne

W sytuacji, kiedy zapasy towarów nie spełniają jednego z podstawowych warunków stawianych aktywom, tj. nie przyniosą w przyszłości korzyści ekonomicznych, wskazane jest obniżenie ich ceny. W zależności od przyjętej przez jednostkę metody ewidencji obrotów i stanów towarów, skutki obniżenia ceny mogą zostać ujęte w księgach rachunkowych w sposób zaprezentowany poniżej.
 

W celu wykonania czynności związanych z obniżką cen, kierownik jednostki powołuje komisję, która przede wszystkim sporządza spis z natury towarów objętych obniżką cen i dokonuje ich wyceny po obniżonych cenach. Dane liczbowe skutków obniżki cen można zamieścić w sporządzonym w tym celu zestawieniu (wykazie) towarów objętych obniżką cen. Do elementów, jakie powinno zawierać takie zestawienie zalicza się:

• nazwę obiektu (określenie magazynu),
  
  

• datę sporządzenia dowodu,
  
  

• imiona i nazwiska członków komisji inwentaryzacyjnej,
  
  

• nazwy towarów,
  
  

• jednostki miary i ilości towarów objętych zmianą cen,
  
  

• ceny dotychczasowe i wartości towarów w cenach dotychczasowych,
  
  

• ceny nowe (zmienione) i wartości towarów w nowych cenach,
  
  

• różnicę (wartość zmiany cen),
  
  

• podpisy członków komisji i osoby materialnie odpowiedzialnej za powierzone mienie (towary).

Spis z natury wraz z załączonym wykazem towarów objętych obniżką cen, zaakceptowany przez kierownika jednostki, stanowi podstawę ujęcia skutków obniżki cen w księgach rachunkowych.

2. Obniżka cen towarów objętych ewidencją ilościowo-wartościową w cenach zakupu

W sytuacji gdy posezonowa obniżka cen obejmuje towary ewidencjonowane w księgach rachunkowych ilościowo-wartościowo w cenach zakupu, a nowa (obniżona) cena sprzedaży jest niższa od ceny zakupu, to skutki tej obniżki, traktuje się w każdym przypadku jako odpis aktualizujący wartość towarów w znaczeniu art. 34 ust. 5 ustawy o rachunkowości. Odpis aktualizujący podlega zaliczeniu do pozostałych kosztów operacyjnych, zapisem:
 

Kwota odchyleń z tytułu aktualizacji wartości zapasów towarów - w postaci salda Ma konta 34-7, pozostaje na tym koncie do momentu sprzedaży towarów objętych przeceną. W momencie sprzedaży tych towarów, wyksięgowuje się saldo Ma konta 34-7, zapisem:
 

W razie gdy towary objęte obniżką cen nie zostały sprzedane i w związku z tym pozostają w zapasie na dzień bilansowy, saldo Ma na koncie 34-7 zmniejsza wartość zapasów podlegającą wykazaniu w aktywach bilansu.

I. Założenia:

1. Jednostka zajmująca się handlem detalicznym (sieć sklepów odzieżowych) dokonała posezonowej obniżki cen towarów objętych ewidencją ilościowo-wartościową w cenach zakupu (nabycia).

2. Zestawienie posezonowej obniżki cen towarów wykazywało następujące dane:

3. Z raportu obrotów sklepu, który dokonywał sprzedaży detalicznej towarów objętych posezonową obniżką cen wynika, że wszystkie towary objęte obniżką cen zostały sprzedane. Raport obrotów wykazywał następujące dane:

a) wartość sprzedaży towarów w cenach sprzedaży netto - wartość w cenie zakupu po obniżce plus marża: (7.450 zł + 1.490 zł) = 8.940 zł,

b) VAT należny według stawki 22%: (8.940 zł x 0,22)= 1.966,80 zł,

c) utarg gotówkowy: (8.940 zł + 1.966,80 zł) = 10.906,80 zł.

4. Stan początkowy towarów w cenach zakupu, według zapisów na koncie 33 „Towary”, przed obniżką cen stanowił kwotę: 13.800 zł.

II. Dekretacja:
 

III. Księgowania:

3. Obniżka cen towarów objętych ewidencją wartościową w cenach sprzedaży brutto

Jeżeli ewidencja zapasów towarów jest prowadzona w cenach ustalonych na poziomie cen sprzedaży brutto (zawierających doliczoną do cen zakupu - marżę i VAT w wysokości podatku należnego), to obliczona nowa cena sprzedaży może być:

1) mimo obniżki cen nadal wyższa od ceny zakupu,

2) niższa od ceny zakupu, co przy sezonowych obniżkach cen z reguły ma miejsce.

Przy ewidencji zapasów towarów w cenach ustalonych na poziomie cen sprzedaży brutto (zawierających doliczoną do cen zakupu - marżę i VAT w wysokości podatku należnego), ustalenie obniżki cen towarów stanowiącej odpis aktualizujący ich wartość, wymaga skorygowania wartości ewidencyjnej towarów objętych sezonową obniżką cen o kwotę odchyleń od cen ewidencyjnych z tytułu marży i oddzielnie z tytułu VAT. W ten sposób wartość towarów jest doprowadzona do poziomu cen zakupu. Dopiero obniżenie wartości towarów poniżej ich wartości w cenach zakupu stanowi obniżkę w wielkości odpisu aktualizującego wartość towarów.

3.1. Cena sprzedaży po obniżce nadal wyższa od ceny zakupu

W tym przypadku obniżka ceny sprzedaży polega w istocie na obniżeniu marży zawartej w cenie dotychczasowej brutto.

I. Założenia:

1. Cena ewidencyjna towarów ustalona na poziomie ceny sprzedaży brutto przed obniżką zawierała:

a) wartość towaru w cenie zakupu: 5.000 zł,

b) doliczoną marżę detaliczną 20% od kwoty 5.000 zł: 1.000 zł,

c) VAT według stawki 22% (od kwoty 6.000 zł): 1.320 zł,

d) cena sprzedaży brutto: (5.000 zł + 1.000 zł + 1.320 zł) = 7.320 zł.

2. Dokonano obniżki marży z 1.000 zł do 250 zł co nie spowodowało obniżenia ceny zakupu, bowiem nowa cena ustalona w wyniku obniżki marży będzie kształtowała się następująco:

a) dotychczasowa cena zakupu: 5.000 zł,

b) marża zmniejszona z 1.000 zł do 250 zł: 250 zł,

c) VAT należny: [(5.000 zł + 250 zł) x 0,22] = 1.155 zł,

d) nowa - obniżona cena sprzedaży brutto (będąca zarazem ceną ewidencyjną zapasów towarów) wynosi: (5.000 zł + 250 zł + 1.155 zł) = 6.405 zł.

II. Dekretacja:
 

III. Księgowania:

Uwaga: Obniżka ceny w tym przypadku - tylko przez obniżenie dotychczasowej marży - spowodowała jedynie zmianę ceny ewidencyjnej towarów, nie powodując konieczności dokonania odpisu aktualizującego wartość towarów w związku z utratą ich wartości. Kwota obniżenia wartości towarów nie zmniejszyła ceny zakupu.

3.2. Cena sprzedaży po obniżce niższa od ceny zakupu

W przypadku gdy obniżenie cen sprzedaży zmniejsza wartość towarów w cenie zakupu, ustala się nową cenę towaru obniżoną o określoną wielkość w procentach (np. 50%, 40%, 30%). Następnie oblicza się elementy składowe tej ceny, tzn. wartość w cenie zakupu, marżę, VAT.

I. Założenia:

1. Jednostka prowadząca detaliczną sprzedaż towarów dokonała 40% posezonowej obniżki cen odzieży letniej w sklepie, którego zapasy są objęte ewidencją wartościową. Z zestawienia załączonego do raportu obrotu wynikają następujące dane:

2. Wszystkie towary objęte obniżką cen zostały sprzedane za gotówkę. Łączny utarg według dobowych raportów fiskalnych stanowił kwotę: 71.370 zł, z tego:

a) sprzedaż towarów w cenach sprzedaży netto: 58.500 zł,

b) VAT należny według stawki 22%: 12.870 zł.

II. Dekretacja:
 

III. Księgowania:

Skutki obniżki cen towarów, w sytuacji gdy ich ewidencję prowadzi się według cen sprzedaży brutto, można zaksięgować w inny sposób, tj. łączną kwotę obniżki ceny sprzedaży brutto, ująć na odrębnym koncie 34-7 „Odchylenia z tytułu aktualizacji wartości zapasów towarów”.