Co musisz wiedzieć o funduszach obligacji?
Inwestycja w fundusze obligacji, wbrew obiegowej opinii, jest związana z ryzykiem - ryzykiem zmiany stóp procentowych. Fundusze inwestycyjne muszą wyceniać obligacje w oparciu o ich ceny rynkowe, powiększone o wartość odsetek przypadającą na każdy dzień. Kiedy ceny obligacji spadają w tempie szybszym niż następuje przyrost odsetek wówczas inwestor ponosi stratę. A ceny obligacji o stałym oprocentowaniu mogą spadać, jeśli rosną stopy procentowe (lub inwestorzy spodziewają się podwyżek stóp w przyszłości). Cenom obligacji mogą także zaszkodzić zawirowania polityczne lub destabilizacja w gospodarce.
Z kolei, gdy stopy procentowe spadają to obligacje o stałym oprocentowaniu cieszą się na rynku dużym wzięciem, a ich cena rośnie - generują stały dochód, podczas gdy np. oprocentowanie depozytów bankowych maleje. W takiej sytuacji inwestorzy, oprócz odsetek, mają dodatkowe zyski wynikające z różnicy cen obligacji. Dlatego w 2002 r. kiedy ceny obligacji mocno rosły, fundusze obligacji pokazały bardzo dobre wyniki.
Najsilniej na zmiany stóp procentowych reagują obligacje o stałym oprocentowaniu i dłuższym terminie wykupu, najsłabiej obligacje o zmiennym oprocentowaniu oraz obligacje o stałym oprocentowaniu i krótkim terminie wykupu (do 1 roku).
W przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu znany jest dochód, jaki ona nam przyniesie w czasie inwestycji. Ustalona jest bowiem wysokość oprocentowania, częstotliwość wypłaty odsetek i wartość nominalna, po jakiej Skarb Państwa wykupi obligacje. Jedynym zmiennym parametrem jest cena, ustalana na rynku. A im niższa cena obligacji, tym większa jej rentowność - różnica między wydatkiem na obligację a dochodem, jaki ona wygeneruje gdybyśmy ją trzymali do wykupu.
Zarządzający funduszami obligacji tworząc portfel obligacji decydują ile będzie papierów o zmiennym, a ile o stałym oprocentowaniu, ustalają proporcje, jaka cześć środków jest ulokowana w dwulatki, pięciolatki czy dziesięciolatki. Obligacje o różnym terminie wykupu i kuponie reagują w różnym stopniu na zmiany stóp procentowych. O tym, jak będzie się wahała wycena portfela obligacji, gdy stopy będą ulegały zmianie mówi tzw. duration portfela - o ile procent zmieni się wartość portfela, gdy stopy procentowe zmienią się o 1 pkt proc. Inne znaczenie duration to średni czas portfela do wykupu. Im dłuższy średni czas trwania portfela, tym większa wrażliwość portfela na zmiany stóp procentowych. Warto więc pytać, jakie jest duration portfela zanim wybierzemy fundusz obligacji.
Spadek cen obligacji jest niekorzystny dla posiadaczy obligacji, ale jest korzystny dla tych, którzy je kupują po niższej cenie. Dlaczego? Bo wyższa rentowność terminie do wykupu oznacza, że taka inwestycja przyniesie większy dochód. Jeśli wzrost stóp procentowych nie wynika z trwałego wzrostu inflacji to ceny obligacji powinny podnieść się z dołka. Wtedy przecenę można traktować jak dobrą okazję do zakupów. Jeśli jednak inflacja będzie rosła, to ceny obligacji mogą spadać nawet i rok, czy półtora.
Od grudnia 2003 roku ceny obligacji znów zaczęły rosnąć, więc jesienny spadek cen miał raczej charakter krótktotrwałego załamania, a nie zmiany trendu w długim okresie. Ceny obligacji mogą jednak zacząć znów spadać, gdy inflacja będzie mocno i systematycznie rosnąć, co jednak jest mało prawdopodobne.
