Człowiek od czarnej roboty

Podatnik, który nie chce lub nie może brać udziału w postępowaniu podatkowym, może wyręczyć się pełnomocnikiem. Zanim jednak ustanowi pełnomocnika, powinien dobrze zastanowić się, kto ma go reprezentować.

Chciałbym ustanowić pełnomocnika, który będzie reprezentował mnie przed urzędem skarbowym w niedawno wszczętym postępowaniu. Kto może nim być?

Podatnika, w kontaktach ze skarbówką, może reprezentować - w zakresie udzielonego mu umocowania - pełnomocnik. Należy jednak pamiętać, że podatnik może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jego osobistego działania (art. 136 Ordynacji podatkowej).

Ustanowienie pełnomocnika warto rozważyć wtedy, gdy nie ma się czasu na aktywne uczestniczenie w postępowaniu przed fiskusem, gdy słabo zna się przepisy podatkowe i zasady rządzące procedurą podatkową, bądź gdy mieszka się daleko od siedziby urzędu skarbowego. Oczywiście tych powodów jest o wiele więcej. Podatnik, który zdecyduje się ustanowić pełnomocnika, powinien jednak dobrze zastanowić się nad wyborem osoby, która będzie pełniła tę rolę.

Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych (art. 137 § 1 Ordynacji podatkowej). To w zasadzie jedyne warunki, jakie musi spełniać osoba, która ma być pełnomocnikiem podatnika. Posiadane wykształcenie, kwalifikacje, wykonywany zawód nie mają tutaj znaczenia. Od podatnika zależy, kogo wybierze na swojego pełnomocnika. Zdrowy rozsądek podpowiada jednak, aby była to osoba, którą darzy się zaufaniem i która ma niezbędną wiedzę, aby zająć się sprawą.

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu. Pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa. O tym, że fiskus musi wiedzieć o istnieniu pełnomocnika, przypomniał WSA w Opolu w wyroku z dnia 21 maja 2004 r., sygn. akt I SA/Wr 1649/02. Sąd zaznaczył, że organ podatkowy nie ma obowiązku poszukiwać i sprawdzać, czy pełnomocnictwo nie zostało ewentualnie złożone innym organom.

Komu doręczane są pisma - mi czy pełnomocnikowi upoważnionemu do reprezentowania mnie w postępowaniu podatkowym prowadzonym przez urząd skarbowy?

W zasadzie pełnomocnikowi. Jeżeli podatnik ustanowił pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi (art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej). On jest więc traktowany jako podstawowy odbiorca pism. Zakładamy przy tym, że mieści się to w granicach udzielonego mu pełnomocnictwa.

Oczywiście może się zdarzyć - i w praktyce tak często się dzieje - że urząd skarbowy wysyła pisma nie tylko pełnomocnikowi, ale i podatnikowi. Jak to traktować? W takiej sytuacji doręczeniu pisma podatnikowi należy przypisać funkcję informacyjną. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 16 marca 2006 r., sygn. akt III SA/Wa 3148/05 podkreślił, że w przypadku gdy pismo zostało doręczone zarówno podatnikowi, jak i jego pełnomocnikowi, to podatnik został poinformowany o treści pisma, a znaczenie procesowe ma doręczenie pisma pełnomocnikowi. Terminy, np. do wniesienia odwołania, biegną od dnia skutecznego doręczenia pisma pełnomocnikowi.

W wyroku z dnia 24 marca 2006 r., sygn. akt III SA/Wa 2456/05 WSA w Warszawie, zaznaczył natomiast, że bezskuteczne jest doręczenie pisma tylko podatnikowi, z pominięciem pełnomocnika. Urząd, który tak postąpił, ma obowiązek ponownie doręczyć pismo - tym razem jednak ustanowionemu w sprawie pełnomocnikowi.

Mój mąż jest stroną postępowania prowadzonego przez urząd skarbowy. Ja - nie. Czy muszę mieć od niego pełnomocnictwo, aby w jego imieniu móc coś w związku z tą sprawą załatwić?

Niekoniecznie trzeba legitymować się pełnomocnictwem, aby załatwić w urzędzie skarbowym jakąś sprawę w imieniu męża czy żony. Czasami wystarczy pełnomocnictwo domniemane. W poszczególnych, wynikających w toku postępowania, kwestiach mniejszej wagi urząd skarbowy może nie żądać pełnomocnictwa, jeżeli pełnomocnikiem jest małżonek strony (art. 137 § 3a Ordynacji podatkowej). Nie ma przy tym wątpliwości co do istnienia i zakresu jego upoważnienia do występowania w imieniu strony.

Wyjeżdżam na dłuższy czas do Wielkiej Brytanii. Urząd skarbowy prowadzi jednak wobec mnie postępowanie podatkowe. Nie mam pełnomocnika. Czy to prawda, że muszę wyznaczyć pełnomocnika do odbioru korespondencji?

Niekiedy przed wyjazdem za granicę podatnik rzeczywiście powinien pomyśleć o pełnomocniku do spraw doręczeń. Podatnik - a mówiąc ściślej, strona postępowania podatkowego - jest zobowiązany do ustanowienia takiego pełnomocnika w przypadku wyjazdu za granicę na okres co najmniej dwóch miesięcy (art. 147 § 1 Ordynacji podatkowej). Ustanowienie pełnomocnika do spraw doręczeń należy zgłosić urzędowi skarbowemu właściwemu w sprawie.

Jeśli podatnik nie dopełni powyższych obowiązków, pisma będą wysyłane na jego dotychczasowy adres. Mało tego, będą uważane za doręczone pod dotychczasowym adresem (art. 147 § 4 Ordynacji podatkowej).

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.).

autor: Małgorzata Żujewska