Kto potrąci podatek dochodowy biegłemu sądowemu?

Biegłym sądowym w sprawie może być wyznaczona przez sąd, która figuruje na liście biegłych prowadzonej przez prezesów sądów okręgowych, a także inna osoba o której wiadomo, że posiada odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie nauki.

Nie ma przeszkód by biegły oprócz sporządzania opinii na zlecenie sądu prowadził także działalność gospodarczą. Często zadawanym pytaniem w takim wypadku jest kwalifikacja przychodu biegłego z tytułu sporządzenia opinii sądowej i ewentualnych obowiązków sądu płatnika z tego tytułu. Można bowiem zastanawiać się czy wynagrodzenie sądowe powinno być traktowane jako przychód z działalności gospodarczej czy też jako przychód z działalności wykonywanej osobiście.

Rozstrzygnięcie tej kwestii możemy znaleźć w interpretacji indywidualnej z dnia 21 stycznia 2011r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB1/415-987/10-2/ES). Organ podatkowy uznał, iż "koniecznym jest wyłączenie z działalności gospodarczej przychodów z tytułu między innymi wyceny nieruchomości wykonanej na zlecenie organów władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, Sądów lub Prokuratur, co w konsekwencji wyeliminuje podwójne ich opodatkowanie".

W uzasadnieniu organ wskazał, iż jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm., dalej jako "ustawa o PIT") źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście oraz zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy pozarolnicza działalność gospodarcza. Wynika więc z tego, że pozarolnicza działalność gospodarcza i działalność wykonywana osobiście stanowią odrębne źródła przychodów. Zgodnie z treścią art. 5a pkt 6 ustawy PIT ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Ustawa o PIT wyodrębnia w art. 13 pkt 6 katalog przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Są to przykładowo przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych. Powyższy przepis nie pozostawia wątpliwości, że źródłem tych przychodów z tytułu wydania opinii przez biegłego nie jest pozarolnicza działalność gospodarcza, lecz zawsze działalność wykonywana osobiście.

Konsekwencją takiej kwalifikacji przychodu jest określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy obowiązek płatnika, zgodnie z którym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy o PIT, płatnik ma obowiązek przekazania pobranej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika. W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT- 11/8B. Jednocześnie, osiągający przedmiotowe dochody podatnicy są obowiązani wykazać je, łącznie z dochodami uzyskanymi z innych źródeł, w składanym do dnia 30 kwietnia następnego roku zeznaniu rocznym i do obliczenia należnego podatku dochodowego, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. według obowiązującej w danym roku skali podatkowej. Konsekwencją tego jest obowiązek organu władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, Sąd lub Prokurator jako płatnik podatku PIT obowiązek pobrania zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconego wynagrodzenia za dokonanie opinii budowlanych czy wyceny nieruchomości.

Podsumowując powyższe rozważania należy uznać, że należności za opinie, wyceny sporządzane przez biegłego sądowego na zlecenie sądów stanowią dla biegłego sądowego przychód z działalności wykonywanej osobiście, sąd zaś będzie pełnił w takim wypadku rolę płatnika.

Justyna Zając-Wysocka

Radca prawny, doradca podatkowy, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

_{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}