Łatwiej odzyskamy zagraniczne długi

Parlament Europejski i Rada przyjęły rozporządzenie o europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń. Ma ono zagwarantować równe szanse wierzycieli oraz dłużników w całej Unii Europejskiej. Postępowania w sprawach drobnych roszczeń, które mają transgraniczny charakter, ulegną przyśpieszeniu, a koszty związane z nimi zmniejszą się.

Obowiązki państw

Państwa członkowskie będą miały obowiązek do 1 stycznia 2008 r. powiadomić Komisję Europejską, które sądy lub trybunały są właściwe do wydawania orzeczeń w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń.

- Generalnie pozew oparty na rozporządzeniu w sprawie drobnych roszczeń będzie można wnieść do każdego sądu, zgodnie z jego właściwością. Obecnie rozpoczynamy prace związane z określeniem sądów właściwych - zapewnia Agnieszka Słoczyńska z Departamentu Współpracy Międzynarodowej i Prawa Europejskiego Ministerstwa Sprawiedliwości.

Jak wynika z informacji Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, wejście w życie rozporządzenia będzie wymagało również zmian w przepisach kodeksu postępowania cywilnego.

Państwa UE będą musiały przekazać Komisji Europejskiej informacje o językach, w których mają być składane pisma procesowe. Muszą też poinformować o możliwości wnoszenia środków odwoławczych oraz organach właściwych do wykonywania orzeczeń. Komisja opublikuje te informacje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Zakres zastosowania

W nowym trybie rozpatrywane będą tylko sprawy transgraniczne, czyli takie, w których przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub stałego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu rozpatrującego sprawę. Nowe przepisy mogą się okazać już niedługo niezbędne, gdyż liczba spraw transgranicznych wciąż rośnie.

- Mamy takich spraw coraz więcej. Obecnie stanowią one około 50 proc. wszystkich prowadzonych przez naszych prawników - mówi mec. Monika Hartung z Kancelarii Wardyński i Wspólnicy w Warszawie.

Rozporządzenie powinno przyczynić się do zmniejszenia kosztów działalności gospodarczej przedsiębiorców oferujących za granicą usługi lub towary o niskiej wartości jednostkowej. Powinno ono również wpłynąć pozytywnie na rozwój rynku towarów i usług, wynika z opinii przedstawicieli Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Wartość przedmiotu sporu w momencie wpłynięcia pozwu do sądu nie może przekraczać 2 tys. euro. Do kwoty tej nie są wliczane odsetki i inne administracyjne wydatki związane ze sprawą.

Rozporządzenie ma mieć zastosowanie do spraw cywilnych oraz gospodarczych. Nie obejmuje natomiast spraw podatkowych, celnych czy administracyjnych. Z zakresu spraw objętych przepisami rozporządzenia zostały wyłączone m.in. kwestie dotyczące: praw majątkowych wynikających z prawa rodzinnego, postępowań upadłościowych oraz układowych, ubezpieczeń społecznych.

- W przypadku braku uregulowań wynikających wprost z rozporządzenia, obowiązywać będzie procedura krajowa - tłumaczy Agnieszka Słoczyńska.

Obecnie nie przewiduje się wprowadzenia zmian do kodeksu postępowania cywilnego związanych z tym instrumentem wspólnotowym, dodaje.

Wymogi formalne

Pozew powinien być złożony na formularzu, którego wzór umieszczony został w rozporządzeniu. Formularze dostępne będą bezpłatnie we wszystkich sądach, w których prowadzone ma być europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń. Państwa członkowskie zapewnią stronom praktyczną pomoc przy wypełnianiu formularzy.

Z założenia postępowanie powinno być pisemne. Wyjątkiem od tej zasady mają być sprawy, w których sąd uzna, że niezbędne jest przeprowadzenie rozprawy. Rozprawy będzie można przeprowadzać w drodze konferencji wideo lub za pośrednictwem innych środków łączności.

- Obecnie istnieje już możliwość prowadzenia rozprawy za pomocą wideokonferencji. Trwają jednocześnie prace nad ustaleniem możliwości prowadzenia ich za pomocą innych środków łączności - informuje Agnieszka Słoczyńska.

Koszty postępowania ustalane mają być zgodnie z prawem krajowym. Poniesie je strona przegrywająca.

Pozew oraz inne pisma procesowe trzeba będzie składać w języku sądu.

Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń ma być postępowaniem szybkim. Dlatego też w rozporządzeniu wyraźnie określono termin wydania orzeczenia - 30 dni od dnia zamknięcia rozprawy lub od otrzymania przez sąd informacji niezbędnych do wydania orzeczenia.

Wykonalność orzeczeń

Orzeczenia wydane w trybie europejskim będą uznawane w innym państwie członkowskim bez potrzeby stwierdzania ich wykonalności. Mają być wykonywane na takich samych zasadach jak orzeczenia wydane w państwie wykonania.

- Wszelkie zmiany przepisów przyśpieszające egzekucję oraz redukujące koszty postępowań są jak najbardziej pożądane - twierdzi mec. Monika Hartung.

Przepisy rozporządzenia mają być stosowane od dnia 1 stycznia 2009 r.

Małgorzata Ostrzyżek