Nieoprocentowana pożyczka dla pracownika a przychód ze stosunku pracy
W praktyce dość często pracodawcy udzielają swoim pracownikom nieoprocentowanych pożyczek. Pojawia się wówczas pytanie czy wartość hipotetycznych odsetek tej pożyczki jakie pożyczkobiorca zapłaciłby gdyby korzystał z pożyczki udzielonej przez profesjonalnie zajmujący się udzielaniem pożyczek stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Art. 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) wylicza źródła przychodów. Co do zasady są nimi otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z kolei art. 12 ust.1 wyżej wymienionej ustawy za przychody ze stosunku pracy uważa wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartości pieniężne świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wpłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Na podstawie art. 11 ust. 2a wyżej wymienionej ustawy wartość innych nieodpłatnych świadczeń oraz częściowo odpłatnych ustala się:
1) jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej pracodawcy - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
2) jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,
3) jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,
4) w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Jeżeli natomiast świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem pracownika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych powyżej, a odpłatnością ponoszoną przez pracownika.
Zgodnie z art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zatem ze swej istoty umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Sam fakt udzielenia pożyczki przez zakład pracy nie stanowi przychodu dla pracownika. Zatem brak jest podstaw do zakwalifikowania wartości hipotetycznych odsetek od nieoprocentowanej pożyczki udzielonej przez zakład pracy (jeżeli zakład pracy nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek) pracownikowi jako przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zasady udzielania takich pożyczek są stosowane według jednolitych reguł wobec wszystkich pracowników (takie stanowisko potwierdzają także organy podatkowe np. interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 1 lipca 2008 r. nr IPPB2 /415-607/08-4/SP, interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2006.01.18 nr 1401/FB/005-880/ZL/05; interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 1 lipca 2008 r. nr IPPB2 /415-607/08-4/SP).
Jarosław Włoch
Aplikant radcowski, konsultant podatkowy w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
