Sprzedaż za symboliczną złotówkę w świetle przepisów podatkowych i w ewidencji

1. Rozliczenie sprzedaży premiowej dla celów podatkowych

Koszty i przychody u organizatora akcji sprzedaży premiowej

Generalnie, przy zachowaniu wymienionych na wstępie warunków, wydatki związane ze sprzedażą premiową stanowią w całości koszty uzyskania przychodu. Mają one wpływ na uatrakcyjnienie sprzedaży, a co się z tym wiąże również pozyskanie klienta i uzyskanie przychodu. Bez wątpienia, celem wydatków związanych ze sprzedażą premiową jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Będzie tak nawet wtedy, gdy sprzedaż faktycznie nie wzrośnie lub wzrośnie nieznacznie. Jak podkreślają organy podatkowe, dla potrzeb sprzedaży premiowej powinien zostać sporządzony regulamin określający zasady tej sprzedaży. Jednostka powinna również posiadać dokumentację potwierdzającą spełnienie przez kupującego warunków niezbędnych dla możliwości takiej sprzedaży.

Koszt prowadzonej sprzedaży premiowej jest kosztem bezpośrednio związanym z przychodami i dlatego powinien obciążać miesiące, w których osiągano przychody związane z prowadzoną akcją.

Zasada ta obowiązuje zarówno dla celów bilansowych, jak i podatkowych. Zatem w każdym przypadku koszty zakupu gratisów obciążają koszty tego roku, którego sprzedaż dotyczy.

Takie też stanowisko potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 2 września 2010 r., nr ILPB4/423-10/10-2/MC.

W przypadku odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o PDOP (oraz art. 19 ustawy o PDOF), przychodem jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Ponieważ zgodnie z uzgodnieniami dokonywanymi pomiędzy organizatorem i jej kontrahentami, sprzedaż towarów promocyjnych, będących przedmiotem sprzedaży premiowej, następuje w cenie 1 zł, to cenę promocyjną należy uznać za cenę określoną w umowie, która odpowiada wysokości przychodu z tytułu sprzedaży towaru.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że wysokość przychodu ustala się z uwzględnieniem udzielonych każdorazowo rabatów. Niewątpliwie akcje promocyjne, w tym sprzedaż za 1 zł, spełniają definicję bonifikaty. Jednocześnie, ustawy o podatku dochodowym, podobnie jak ustawa o VAT, nie zawierają ograniczeń co do możliwości stosowania przez podatników bonifikat oraz ich wielkości.

W rezultacie należy uznać, że sprzedawca powinien, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o PDOP (oraz art. 14 ust. 1 ustawy o PDOF), ustalić przychód w wysokości ceny netto umieszczonej na fakturze. W omawianym przypadku będzie to kwota 0,82 zł za sztukę.

Stosownie do art. 12 ust. 3a ustawy o PDOP (art. 14 ust. 1c ustawy o PDOF), za datę powstania przychodu, o którym mowa wyżej, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e (ust. 1e, 1h i 1i ustawy o PDOF), dzień wydania rzeczy, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Potwierdzenie takiego stanowiska znajdziemy m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 września 2010 r., nr ILPB4/423-10/10-3/MC.

Należy dodać, że u nabywców korzystających ze sprzedaży premiowej nie powstanie obowiązek ustalenia przychodu z tytułu otrzymania częściowo nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o PDOP oraz art. 11 ust. 2b ustawy o PDOF. Wynika to z faktu, że co do zasady, klient korzystając z takiej promocji nie otrzymuje nic za darmo. W praktyce możliwość zakupu za 1 zł warunkowana jest nabyciem określonej ilości towarów, których cena jest tak skalkulowana, że w rzeczywistości nabywca i tak płaci za "premiowy towar". W ogólnym rozrachunku marża zawarta w "zwykłych cenach" towarów rekompensuje sprzedaż dokonywaną za 1 zł.

W konsekwencji nie może być mowy o braku odpłatności. Tak też wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 września 2010 r., nr ILPB4/423-10/10-4/MC.

Rozliczenie VAT naliczonego i należnego z tytułu nabycia i sprzedaży za 1 zł

VAT naliczony, zawarty w fakturze dokumentującej zakup towarów sprzedawanych następnie za symboliczną złotówkę, podlega rozliczeniu na zasadach ogólnych. Zgodnie z art. 86 ust. 10 i 11 ustawy o VAT, odliczenie nastąpi w miesiącu (kwartale) otrzymania faktury lub w jednym z dwóch kolejnych miesięcy (kwartałów). Odliczenia dokonuje się z zachowaniem zasady wyrażonej w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, czyli w zakresie, w jakim zakupiony towar (gratis) dotyczy czynności opodatkowanych.

W praktyce pewne wątpliwości co do wysokości ustalenia podstawy opodatkowania może natomiast budzić samo wydanie towaru za symboliczną złotówkę.

W interpretacji indywidualnej z 5 sierpnia 2008 r., nr IBPP2/443-436/08/BW, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził:

"(...) podatnik ma prawo swobodnie kształtować swoje operacje gospodarcze, w tym stosować duże upusty cenowe, tak by prowadzona przez niego działalność przynosiła korzyści ekonomiczne. Stosowane promocje (upusty cenowe) nie mogą jednak służyć obejściu przepisów prawa i unikaniu opodatkowania, dlatego też wszelkie upusty winny być uzasadnione ekonomicznie i odpowiadać oczekiwanym korzyściom. Ponadto podatnik winien posiadać odpowiednią dokumentację, z której jednoznacznie wynika na rzecz jakiego odbiorcy, w jakich okolicznościach i w jakim zakresie udzielane są upusty. (...)"

Ponadto w interpretacji tej wyjaśniono, kiedy należy wystawić fakturę VAT w związku z wydaniem towaru za symboliczna złotówkę:

"(...) Zatem jeżeli zgodnie z "Regulaminem akcji promocyjnej" wydanie towarów za symboliczną złotówkę następuje dopiero po zakończeniu okresu promocyjnego, to faktura może być wystawiona po zakończeniu okresu promocyjnego, nie później jednak niż siódmego dnia od tego wydania. Tak więc w przedmiotowej sprawie o terminie wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę decydować będzie moment wydania towaru, ustalony "Regulaminem akcji promocyjnej". (...)"

2. Ewidencja księgowa sprzedaży premiowej

Sprzedaż za złotówkę jest formą rabatu, a więc wpływa na przychód z działalności operacyjnej (por. art. 42 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Jednocześnie sprzedawca zalicza w koszty pełną wartość towarów ustalonych według cen nabycia (zakupu). Zatem w księgach rachunkowych sprzedaż taka przebiega na zasadach ogólnych, zapisami:
 

Dekretacja sprzedaży:
 

Księgowania: