Tego kodeksu domagają się sami pracownicy

Pojawiająca się w Polsce moda na tworzenie przez firmy kodeksów etyki przyszła do nas z krajów wysokorozwiniętych gospodarek. W ostatnich latach także u nas przybywa zwolenników przekonania, że wprowadzenie w firmie zbioru zasad etycznych ułatwia jej funkcjonowanie, wykonywanie określonego zawodu, piastowanie konkretnej funkcji czy rozwiązywanie sporów na linii pracodawca - pracownik.

Kodeksy etyczne w działalności biznesowej to zbiory norm formułujących misję, najważniejsze cele i sposób organizacji firmy, a także regulujących moralne zachowania pracowników i menadżerów, drogę awansu zawodowego oraz kształtujące poczucie odpowiedzialności za realizowanie zadań przedsiębiorstwa.

Kodeks może zawierać zasady odwołujące się do norm ogólnospołecznych, prawnych bądź konkretnych reguł właściwych dla danego zawodu czy branży. Można w nim zawrzeć reguły postępowania dotyczące takich kwestii jak zakaz korupcji, dbałość o dobre imię firmy, nakaz ochrony poufnych informacji, troska o każdego klienta, aż po normy dotyczące korzystania z mienia pracodawcy czy stroju służbowego.

Jak prawidłowo wprowadzić i skonstruować kodeks?

Aby oddziaływanie przyjętego przez firmę kodeksu etycznego było rzeczywiste oraz odnosiło pozytywne skutki, musi on powstać we właściwej formie oraz zostać wdrożony w odpowiedni sposób:

• nie powinien być kopią tego rodzaju dokumentu z innego przedsiębiorstwa, szczególnie takiego, które działa w innej branży;
• powinien dobrze służyć wizerunkowi firmy oraz być zgodny z jego misją;
• nie powinien zawierać treści wzajemnie wykluczających się;
• treść zawartych w nim postanowień powinna być na tyle elastyczna, aby wraz z rozwojem przedsiębiorstwa, zmianą jego organizacji oraz np. zmianami sytuacji gospodarczej czy w obrębie danej branży, móc podlegać przeobrażeniom;
• powinien być współtworzony przez wszystkie podmioty, do których jest adresowany (pracodawców, przedstawicieli pracowników, kadrę zarządzającą, związki zawodowe);
• nie powinien być wprowadzany jedynie dla pozoru (co może mieć wpływ na obniżenie poziomu zaufania pracowników do pracodawcy).

Dobrze skonstruowany kodeks etyczny powinien przekładać wartości firmy na konkretne reguły postępowania, a także:

• monitorować przestrzeganie tych reguł;
• w sposób konsekwentny promować zachowania etyczne (poprzez różnego rodzaju premie itp.);
• przestrzeganie norm etycznych włączyć do ocen pracowniczych, a tym samym usankcjonować ich wpływ na awanse w firmie.

Korzyści z kodeksu

Wartość przedsiębiorstwa szacuje się nie tylko przez pryzmat osiąganych dochodów, ale także na podstawie panujących w nim zwyczajów, sposobu traktowania pracowników oraz standardów etyczno-zawodowych, którym posługują się zarówno pracownicy, jak i pracodawca.

Badania naukowe, jakie prowadzi się nad gospodarką i rozwojem przedsiębiorstw, udowadniają pozytywny wpływ wysokich standardów etycznych pracowników na ich motywację do pracy i osiągane wyniki. Stąd też - szczególnie w warunkach wysokiej konkurencji - wzrasta potrzeba ustanowienia i wdrożenia w firmie kodeksu etyki.

Zatem realne korzyści, jakie może przynieść wprowadzenie w przedsiębiorstwie kodeksu, to:

• większe zaangażowanie pracowników w powierzone im zadania;
• większa identyfikacja załogi z firmą;
• sprawiedliwa i przejrzyście wytyczona droga awansu pracowniczego;
• zadowolenie klientów, kontrahentów, inwestorów i innych szeroko rozumianych interesariuszy owocująca dalszą udaną współpracą;
• lepsza atmosfera pracy.

Kodeksy etyczne mogą powstawać jako zbiory określające zasady funkcjonowania działalności gospodarczej jako takiej, określać zasady funkcjonowania pojedynczych firm, stowarzyszeń lub związku organizacji gospodarczych. Do tej pierwszej grupy można zaliczyć kodeks opracowany przez Krajową Izbę Gospodarczą adresowany do członków organizacji (ponad 140 organizacji biznesowych), zawierający także apel do innych federacji i podmiotów gospodarczych o upowszechnianie zawartych w dokumencie zasad.

Oprócz generalnych stwierdzeń zapisanych w preambule (np. podkreślających znaczenie uczciwości dla osiągnięcia stabilności przedsiębiorstwa i sukcesu), kodeks KIG zawiera rozdziały wyznaczające normy w obszarach:

• stosunków z klientami, np.
- Przedsiębiorstwo będzie dostarczać produkty i usługi wartościowe, dobrej jakości, solidnie wykonane i bezpieczne w użytkowaniu. - Będzie oferowało produkty zgodnie z narodowymi i międzynarodowymi standardami, lub, w przypadku ich braku, przeprowadzi stosowne testy bezpieczeństwa. - Nie będzie świadomie podawać niepełnych informacji oraz wprowadzających w błąd opisów dotyczących oferowanych usług i produktów. - Nie będzie świadomie ukrywać szkodliwego działania produktów;
• stosunków z akcjonariuszami, udziałowcami i innymi inwestorami (np. Firma będzie uczciwe informować o swojej polityce, osiągnięciach i perspektywach rozwoju);
• stosunków z pracownikami, np.
- Stosunki przedsiębiorcy z pracownikami oparte będą na szacunku dla ich godności osobistej; - Firma jest zobowiązana zapewnić czyste, zdrowe i bezpieczne środowisko pracy zgodnie ze standardami i przepisami prawa; - Firma będzie informować swoich pracowników o celach swojej działalności i zadaniach na poszczególnych stanowiskach pracy; - Z myślą o docenieniu wysiłków poszczególnych osób mających wkład w sukces firmy przedsiębiorstwo będzie stosować reguły przejrzystej i czytelnej polityki wynagradzania; - Reguły systemu wynagradzania będą tak skonstruowane, aby uwzględnić wkład indywidualny każdego pracownika; - Firma będzie pomagać pracownikom w podnoszeniu kwalifikacji i wspierać ich karierę w firmie; - Firma wypracuje procedury rozstrzygania sporów i uczyni wszystko, aby rozwiązać te spory bez dopuszczenia do eskalacji konfliktu.
• stosunków z kontrahentami (np. Zapłata za wykonaną usługę lub dostarczony towar będzie uiszczona w terminie i zgodnie z zawartą umową. Informacje dotyczące stosunków pomiędzy firmą a kontrahentami powinny być traktowane jako poufne);
• relacji z konkurencją (np. Firma nie będzie próbowała pozyskać informacji dotyczących konkurencji środkami nielegalnymi. Zaliczyć do nich można szpiegostwo przemysłowe, zatrudnianie pracowników konkurencji w celu otrzymania od nich tajnych informacji, nakłanianie personelu konkurencji lub jej klientów do ujawniania posiadanych przez nich informacji oraz inne środki wyżej niewymienione);
• powiązań z władzami i lokalnymi społecznościami (np. Firma powinna wspierać w miarę możliwości społeczność lokalną. Ewentualne dotacje na cele charytatywne będą przyznawane w ramach zasad ustalonych przez właściciela);
• środowiska naturalnego , np.
- Firma jest zobowiązana dbać o ochronę środowiska, a zasoby naturalne użytkować w sposób odpowiedzialny. W związku z powyższym: - starać się, aby cykl produkcyjny, gospodarka ściekowa, usuwanie odpadów, emisja spalin i hałasu mieściły się w wyznaczonych standardach; - analizować efekty każdego nowego przedsięwzięcia dla środowiska; - przeprowadzać regularne przeglądy oddziaływania firmy na środowisko;
• związków biznesu z polityką (np. Firma nie będzie traktować w sposób szczególnie uprzywilejowany polityków i przedstawicieli władzy);
• zamówień publicznych (np. Firma będzie przestrzegać Ustawy o zamówieniach publicznych, a w szczególności: nie będzie się starała wpływać na osoby podejmujące decyzje poprzez wręczenie im prezentów, obiecywanie korzyści oraz dawanie gratyfikacji majątkowych);
• zagadnień związanych z międzynarodowym biznesem (np. Firma będzie respektować tradycje i kulturę każdego kraju, w którym działa);
• wdrażania kodeksu (np. Firma powinna monitorować zgodność podejmowanych decyzji i metod działania z przyjętymi w Kodeksie zasadami).

Czytaj również:

Opinie z sieci coraz ważniejsze dla firm