Ocena realizacji rozwoju rynku kapitałowego w Polsce

W dokumencie zawarto analizę zadań zrealizowanych w 2000 r., przewidzianych do wykonania w ?Harmonogramie rozwoju rynku kapitałowego w Polsce do roku 2001?.

Przepisy regulujące publiczny rynek kapitałowy.

W 2000 r. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd prowadziła intensywne prace mające na celu nowelizację przepisów regulujących polski rynek kapitałowy i ich dostosowanie do dyrektyw Unii Europejskiej. W efekcie znowelizowano ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Uchwalona została nowelizacja ustawy o funduszach inwestycyjnych. Weszła w życie nowelizacja ustawy o obligacjach. Przyjęto ustawy: Kodeks spółek handlowych i o giełdach towarowych. Stosowanie powyższych regulacji, dostosowanych do prawa europejskiego, pozytywnie wpłynie na polski rynek kapitałowy. Komisja uczestniczyła także w pracach związanych z przygotowaniem i wydaniem odpowiednich aktów wykonawczych.

Rola inwestorów instytucjonalnych.

Niebankowi inwestorzy instytucjonalni (fundusze inwestycyjne, otwarte fundusze emerytalne, zakłady ubezpieczeniowe) stają się coraz ważniejszymi uczestnikami rynku kapitałowego. Pod koniec 2000 r. aktywa funduszy inwestycyjnych wynosiły 7,2 mld zł, a aktywa otwartych funduszy emerytalnych - 9,9 mld zł. Ponadto aktywa zarządzane przez inwestorów instytucjonalnych będą także zasilane dobrowolnymi składkami w ramach pracowniczych programów emerytalnych w trzecim filarze systemu zabezpieczeń społecznych. Ze względu na rosnące aktywa i konieczność dostarczania niebankowym inwestorom instytucjonalnym instrumentów finansowych o odpowiedniej wielkości, niezbędny jest rozwój publicznych rynków: kapitałowego i listów zastawnych oraz wzrost kapitalizacji i płynności publicznego rynku akcji.

Prywatyzacja za pośrednictwem publicznego rynku kapitałowego.

W 2000 r. Ministerstwo Skarbu Państwa sprywatyzowało w trybie oferty publicznej i wprowadziło do publicznego obrotu akcje jednej spółki - Kogeneracji SA. Istotne jest, aby minister skarbu państwa wprowadzał do obrotu giełdowego duże prywatyzowane spółki i kierował oferty obejmowania pakietów ich akcji m.in. do otwartych funduszy emerytalnych.

Wprowadzanie na giełdę akcji wartościowych spółek o dużej kapitalizacji ma ogromne znaczenie dla dalszego ich rozwoju oraz krajowego rynku kapitałowego i całej naszej gospodarki. Ponieważ w Polsce brakuje dużych firm prywatnych, które mogłyby wejść do publicznego obrotu, wyraźne zwiększenie kapitalizacji giełdy może odbywać się głównie przez wprowadzenie na rynek regulowany prywatyzowanych spółek Skarbu Państwa. Ważne jest, aby na giełdzie reprezentowane były firmy z branż odzwierciedlających strukturę całej gospodarki. Prywatyzacja przez rynek kapitałowy jest korzystna dla Skarbu Państwa. Umożliwia nie tylko pozyskanie dużego kapitału od wielu inwestorów, ale też wiarygodną wycenę i znaczny wzrost wartości akcji, które posiada Skarb Państwa. Prywatyzacja za pośrednictwem rynku publicznego umożliwia także przejrzystość i obiektywną ocenę działalności prowadzonej przez spółkę, co przekłada się na jej efektywne działanie. Ułatwiony jest też nadzór nad wypełnianiem zobowiązań podjętych w procesie prywatyzacji przez zarządzających spółką. Praktyka dowodzi, że spółki publiczne rzetelniej i bardziej terminowo płacą podatki.

Organizacja obrotu, strategia rozwoju i prywatyzacja Giełdy Papierów Wartościowych.

Podjęto działania mające na celu rozwój krajowego rynku papierów dłużnych oraz usprawnienie systemu rozliczeń. W obrocie pojawiły się nowe instrumenty rynku kapitałowego, a giełda uruchomiła nowy system notowań giełdowych Warset. Jest on nowoczesny, wydajny i szybki, co będzie miało szczególne znaczenie w okresach zwiększonych obrotów. Warset jest kompatybilny z systemami stosowanymi na kilku giełdach zagranicznych, w tym m.in. na giełdach w Paryżu, Chicago, Toronto, Sao Paulo, Lizbonie, Brukseli. Wyposażony jest też w moduł umożliwiający połączenie z innymi giełdami.

W 2000 r. GPW zaangażowała się kapitałowo w rozwój rynku pozagiełdowego i uruchomiła Rynek Papierów Skarbowych.

Warto przypomnieć, że Skarb Państwa jest właścicielem 98 proc. kapitału akcyjnego GPW SA. Giełda w ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy powinna zostać członkiem jednego z sojuszy giełd europejskich, a to wymaga prywatyzacji i zmian w strukturze własności.

W zeszłym roku opracowano raport pt.: ?Strategia dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie?. Przedstawiono w nim zagrożenia dla funkcjonowania GPW oraz różne warianty jej prywatyzacji. Wynika z niego, że kluczowe znaczenie dla rozwoju giełdy będzie miała prywatyzacja i zmiana struktury organizacyjnej, a także jej przystąpienie do jednego z tworzących się aliansów giełd europejskich.

W tym roku rada nadzorcza giełdy przyjęła strategię rozwoju Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie na lata 2001-2005. KPWiG zaakceptowała główne kierunki działań, określonych w strategii rozwoju GPW.

Kampania informacyjna o rynku kapitałowym.

KPWiG kontynuowała kampanię informacyjną o rynku kapitałowym. Miedzy innymi zamieszczano informacje na stronie internetowej komisji, wydawano komunikaty prasowe. W zeszłym roku przedstawiciele komisji prowadzili prace mające na celu wprowadzenie zagadnień rynku kapitałowego do podstaw programowych kształcenia ogólnego i profilowego w szkołach ponadgimnazjalnych. Komisja koordynowała realizację programu ?Kierunki działań rządu wobec małych i średnich przedsiębiorstw do 2002 roku?, przybliżając tym firmom metody finansowania rozwoju za pośrednictwem rynku kapitałowego. W ramach tego programu przygotowano m.in. pakiet informacyjny o rynku kapitałowym i stworzono portal internetowy. Wiedzę dotyczącą możliwości finansowania rozwoju przedsiębiorstw za pośrednictwem publicznego rynku kapitałowego pracownicy komisji przekazali 2000 uczestnikom konferencji, zorganizowanych przez fundację promocji oraz rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw.

Nadzór nad rynkiem kapitałowym.

W zeszłym roku komisja skierowała do prokuratury 32 zawiadomienia o podejrzeniu przestępstw dotyczących naruszenia ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Jednym z największych problemów dotyczących nadzoru nad rynkiem kapitałowym jest niewystarczająca skuteczność w ściganiu przestępstw polegających na manipulowaniu kursem papieru wartościowego lub wykorzystywaniu informacji poufnych. Wiele spraw umorzono. W zeszłym roku w celu lepszego egzekwowania przepisów wprowadzono dwie zmiany do ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Zgodnie z pierwszą w sprawach karnych przewodniczącemu KPWiG przysługują uprawnienia pokrzywdzonego. Po drugie przewidziano skoncentrowanie działań prokuratorskich, dotyczących przestępstw na publicznym rynku kapitałowym, w jednej prokuraturze okręgowej - warszawskiej.